Eyüp Sabri Tuncer Kozmetik San. A.Ş., 1923 yılında Eyüp Sabri Tuncer tarafından kurulmuş, Türkiye merkezli kozmetik şirketidir. Genel merkezi İstanbul'un Sarıyer semtinde, fabrikası ise Ankara Mamak'ta bulunmaktadır. Yönetim Kurulu Başkanlığını Engin Tuncer yapmaktadır.
Tarihçe
1923 yılında Eyüp Sabri Tuncer'in İnegöl'de ticarete atılması ve daha sonra Ankara'da Mustafa Kemal Atatürk'ün çocukluk ve silah arkadaşı Nuri Conker’e ait Sakarya Apartmanı olarak adlandırılan binada[1] içinde her türlü giyim, süs eşyası oyuncak vb. ürünlerin satıldığı büyük bir mağaza (bonmarşe) açmasıyla şirketin ilk temelleri atıldı. Bu dönemde ısmarlama gömlekçilikle birlikte şapka, atkı, mendil, çorap, kösele ve deri valiz, el çantası, şemsiye gibi tuhafiye ürünleri satıldı.[1][2] Tuncer’in adı gömlek satışıyla daha fazla anıldığından Annuaire Oriental adlı ticaret yıllığına, Adliye Sarayı Caddesi’nde faaliyet gösteren bir “chemiserie/gömlekçi” olarak kaydedilmişti. Konfeksiyon ürünlerinin yanı sıra ıtriyat ürünleri de sattığı için 1930 yılına ait bu kayıtlar içinde aynı zamanda parfümeriler arasında da gösterilmekteydi.[3]
EST 1923 Çeşme limonu kolonyası
Türkiye'de şapka devriminin gerçekleşmesiyle Eyüp Sabri Tuncer de mağazasının raflarını kadın ve erkek şapkalarıyla doldurdu.[4] İstanbul seyahatinde bir esansçıdan kolonya imalatını öğrendi. Cumhuriyet'in ilk kuruluşları olan şeker fabrikalarının yan ürün olarak alkol üretmesiyle kolonya üretimine yönelmeye karar verildi.[5] Yurt dışından gelen esanslarla 1933'te kolonya imalatı ve satışına başlandı.[6] İlk kolonya kuyrukları da bu yıllarda oluşmaya başladı. Çankaya Köşkü'ne de gönderilen kolonyalar Atatürk'ün misafirlerine sunuluyordu. Bu misafirler arasından, Rıza Pehlevi’nin babası Eyüp Sabri Kolonyaları’nı beğenince Çankaya Köşkü’nden altı şişe hediye kolonya siparişi geldi ve paketlenerek İran Şahı’nın sarayına gönderildi.[7]
1930’lu yıllarda hiç alışık olunmayan promosyon yöntemleriyle hem mağazanın şöhreti artırıldı, hem de bir alışkanlık geliştirmeye başlandı. Bu amaçla yapılan en önemli girişim, bir ürün kataloğu hazırlanması oldu. Katalog, kolonyanın benimsenmesi için posta kutularına, kapılara bırakılarak dağıtıldı; içine bir de promosyon amaçlı bedelsiz kolonya kuponu koyuldu.[8] Kuponlar mağazaya gelen müşterilere on iki-on üç çeşit kolonyadan arzu ettiklerini bedelsiz olarak seçebilme imkânı sundu. Böylece zamanla kolonya talebi diğer ürünlerin de önüne geçti.[9] 1936 yılında basılan kataloğun kapağında “Eyüp Sabri, Muharrem ve Mehmet Tuncer Kardeşler” yazıyordu. Kataloğa göre firmanın ürünleri arasında konfeksiyon ürünleri bulunuyordu. Sayfalardaki resimleri Eyüp Sabri Tuncer tek tek çizmiş, her bir ürün için ayrı birer slogan tasarlamıştı.[10]
Klasik limon kolonyasıEski logosu
Eyüp Sabri Tuncer kolonyasını tanıtmak için büyük bir çaba sarf etti. Tiyatro ve sinema salonlarına koku döktürmenin, bedelsiz kolonya numuneleri dağıtmanın yanı sıra bidonlarla Atatürk Orman Çiftliği'ne giderek, tren garındaki yüksekçe bir mevkiden, orada toplanan kalabalığa kolonyayı anlatıp ikram ederdi.[11] Firmanın ürünleri içinde kolonyası, markayı benzerlerinden ayıran bir ürün konumundaydı. II. Dünya Savaşı ile yaşanan döviz darlığı nedeniyle yurt dışından getirtilen esanslara sınırlama getirilmişti.[12] Bu koşullar altında 1940'lı yıllar boyunca mağaza, pijama gibi konfeksiyon ürünlerine ağırlık verse de kolonya üretimine devam etti.[13] 1942'de yaşanan yangın sonucu zarar edilmesine rağmen yangının yaraları hızla sarıldı.[14]
1950'li yıllarda Sabahattin Tuncer koku sanatına merak saldı ve nasıl öğrenebileceğini araştırırken Ermeni kimyager Vahe Karayan’la tanıştı. Birlikte biraz ticaret yaptılarsa da Sabahattin Tuncer’in ufkunu açan asıl unsur, Karayan’ın kitaplığında gördüğü Le Livre Du Parfumeur adlı kitaptı. Kitabı temin ettiğinde hem aradığı formüllere hem de Avrupa’daki saygın esans üreticilerinin listesine ulaşmış oldu.[15] Hemen ardından, bu isimlere mektuplar yazarak ürünleri hakkında bilgi istedi. Uzun bir bekleyişin ardından içlerinden yalnızca L. Givaudan firmasından cevap geldi. Tuncer, babasının endişelerini giderdikten sonra küçük bir parti esansla, oldukça düşük bir maliyetle ilk limon kolonyasını üretti. Uygun fiyatlar müşteri sayısını olumlu etkileyince kolonya talebi de arttı.[16]
İş yeri 1961’de şirketleşti ve "Eyüp Sabri Tuncer ve Oğulları Kollektif Şirketi" hâline getirildi. Yurt dışından gelen esansların yerli imkânlarla üretilmesi hedeflendi. Sabahattin Tuncer, yurt dışına yaptığı bir seyahatle bu konudaki bilgi birikimini artırdı ve 1967'de kendi limon kolonyası formülünü geliştirdi. 1970'te Ulus'ta Işıklar Caddesi'ndeki bir binayı imalathane haline getirdikten sonra burada esans ve kolonya üretilmesini sağladı. 1972'de tüm işleri devralarak çok ortaklı şirketi halka açık hâle getirmek amacıyla Eyüp Sabri Tuncer markası anonim şirkete dönüştürdü.[17]
1980'lerde Eyüp Sabri Tuncer kolonyaları Türkiye'nin her yerinde satılan bir marka oldu.[18] Eyüp Sabri Tuncer markası 1985 yılında KDV uygulaması ilk yapıldığında seçilen pilot kuruluşlardan biri oldu.[19]
1994'te Engin Tuncer işleri babası Sabahattin Tuncer'den devraldı. 1995 yılında 7000 m² alan üzerinde modern, tamamen bilgisayar tabanlı üretim sağlayabilen, yüksek teknolojili bir fabrika kuruldu.[20] 2000'li yıllara gelindiğinde, firma EST 1923, Gizli Bahçe, Perfume Jewels gibi markalarıyla organik ve doğal kişisel bakım ürünlerinin yanı sıra ev bakım ürünlerini de üretmeye başladı. 2007 yılında internet üzerinden satış yapılmaya başlandı.[21] Firma, 2010 yılında Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi imzacıları arasına, 2014 yılında ise Yüzyıllık Markalar Derneği üyeleri arasına katıldı.[22]
^Ticaret Yıllığı: Annuaire Commercial (1942-1943), dir. Cevdet Erdem (İstanbul: Milli Ülkü Neşriyat Yurdu), s. 64; Hayrettin Çetinkol, Kamuran Yetiş, Tahir Özden ve Sadrettin Tosbi, Türk Ticaret Rehberi ve Adres Kitabı (1944-1945) (İstanbul, Osmanbey Matbaası), s. 328; Annuaire Commercial: Ticaret Yıllığı (1948), [y.y., t.y.], 57.
