PROFILPELAJAR.COM

Elektromıknatıs, elektrik akımı kullanılarak demirden elde edilen mıknatıstır. Elektromıknatısın her iki ucu da manyetik maddeleri çeker. Elektromıknatısın kutupları sağ el kuralına göre bulunabilir. Bu kural, tel bobine alttan sarılıyorsa sağ elimizi bobini alttan kavrayarak tutarız. Sağ elimizin başparmağı elektromıknatısın 'N' kutbunu gösterir. Pil, ters çevrilirse elektromıknatısın her iki ucu da aynı şekilde çekme özelliği gösterir ama kutupları yer değiştirir. Ancak elektromıknatıslarda her zaman pil söz konusu değildir. Büyük elektromıknatıslarda gelişmiş akü, motor vb. güç kaynakları kullanılır.

Elektromıknatısın kutupları sarımdan geçen akımın yönüne bağlıdır. Sağ elimizin dört parmağı bobin üzerinden geçen akım yönünde olacak şekilde elimizi sardığımızda başparmak kuzey kutbunu gösterir. Diğer uç ise güney kutbu olur. Kuzey kutbu mıknatısın pozitif, güney kutbu ise negatif kısmıdır.

Bir elektromıknatısın çekim gücü;

Bobindeki sarım sayısı ile doğru orantılı,
Telden geçen akım miktarı ile doğru orantılı,
Pil sayısı ile doğru orantılı,
Pilin gerilimi ile doğru orantılı,
Bobin telinin çapı ile doğru orantılı
Sargının uzunluğu ile ters orantılıdır.

NOT: Sağ el kuralı daima akım yönünde olmalıdır. Baş parmağımızı, manyetik alan çizgilerinin üstüne koyduğumuzda, dört parmağımız akımı temsil eder.

Elektromıknatıs her zaman mıknatıslık özelliği göstermez, akım kesildiği an mıknatıslık özelliği de kaybolur ve elektromıknatıslar, "up" ve "çubuk" şeklinde olabilmektedir.

Kullanıldığı yerler

Elektromıknatıslar, eski telefonlarda ses sinyallerini elektrik sinyallerine elektrik sinyallerini ses sinyallerine dönüştürür, elektrik zili, bilgisayar yapımı, hızlı trenler, telefon kulaklığı, telgraf gibi araçlar ve birçok elektronik aracın yapısında kullanılır. Demir yükleme işleri yapan vinçler, elektromıknatıslarla yüklerini kaldırır. Ayrıca hurda toplama yerlerinde hurdalar elektromıknatıslar sayesinde taşınıp istenilen yere götürülür.

Elektromıknatısın kutupları pusula ile de öğrenilebilir. Elektromıknatısın kutuplarına pusula yaklaştırıldığında pusulanın ibresi bulunduğu yerdeki manyetik alan paralel durur. Mıknatıs olarak çivi ya da uzun bir magnet kullanabilirsiniz.