Donetsk Halk Cumhuriyeti - Rusya ilişkisi (Rusça: Отношения России и Донецкой народной республикиromanize:Otnoşeniya Rossii i Donetskoy Narodonoy Respubliki), coğrafi ve tarihsel ortaklıkları bulunan Donetsk Halk Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu'nun uluslararası ikili ilişkileri ve politikaları ifade eder. Bu iki devlet arasındaki ilişkilerin başlaması 1918'de Donetsk Cumhuriyeti'nin bağımsızlığına kadar uzanmaktadır.[1] 2014 yılında Donetsk Halk Cumhuriyeti'nin bağımsızlık ilanı Rusya Federasyonu tarafından hemen tanınmamış ve iki taraf 2022 yılına kadar resmi olarak diplomatik ilişki kurmamıştır.
21 Şubat 2022'de Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kremlin'de Donetsk Halk Cumhuriyeti'ni tanıyan bir diplomatik bildiri imzaladı ve iki tarafla ilk diplomatik ilişkiler kurulmuş oldu.
Tarihçe
I. Dünya Savaşı
Birinci Dünya Savaşı sona ererken, yeni bağımsızlığını kazanan Ukrayna uzun ve kaotik bir iç savaşın içine sürüklendi.[2] Şubat 1918'de Donetsk Parlamentosu bir bağımsızlık bildirgesi kabul etti ve Donetsk-Krivoy Rog Sovyet Cumhuriyeti'ni kurdu.[3]
Donetsk Cumhuriyeti Sovyet Rusya'nın bir parçası olmayı amaçlıyordu, ancak Lenin "Ukrayna işçi sınıfının oranının arttırılması gerektiğine, aksi takdirde tarım ülkesini dönüştürmenin zor olacağına" inanıyordu. Bu talebi reddetti ve cumhuriyetin kendisini feshetmesine ve yakında kurulacak olan Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dahil olmasına izin verdi,[4] bu da Donetsk Cumhuriyeti'nin dağılmasına yol açtı.[5]
Yevromaydan
2013 yılında Ukrayna'da AB yanlısı bir hareket patlak verdi ve Donetsk'teki Rusya yanlısı unsurlar Kiev makamlarının AB politikasından memnun kalmayarak Mayıs 2014'te bağımsızlık referandumu düzenledi. Hiçbir devletin referandumun meşruiyetini tanımamasına rağmen, Donetsk parlamentosu bağımsızlığını ilan ederek Ukrayna'dan ayrıldı ve referandum sonuçlarına dayanarak Donetsk Halk Cumhuriyeti'ni kurdu.[6][7]
Ukrayna hükûmeti bunun Rusya tarafından kışkırtıldığını,[6] düşünerek Donbass bölgesine asker gönderdi ve bu da Donbass Savaşı'nın patlak vermesine neden oldu. Daha sonra Fransa ve Almanya'nın arabuluculuğuyla Rusya ve Ukrayna Minsk Anlaşmasını imzaladı. Ukrayna hükûmeti ülkenin doğu kesimine özel özerklik verdi. Koşul olarak Donetsk Cumhuriyeti ateşkesi kabul etti, ancak zaten fiilen bağımsızlığını kazanmıştı.[5]
Diplomatik İlişkilerin Kurulması
16 Şubat 2022'de Rus Duması, Donetsk ve Lugansk Cumhuriyetlerinin tanınması çağrısında bulunan bir kararı 351 lehte ve 16 aleyhte oyla kabul etti.[8]
20 Şubat'ta Putin televizyondan canlı olarak Güvenlik Konseyini toplantıya çağırdı,[9] ve bakanlardan Donbass'taki iki cumhuriyeti tanıyıp tanımama konusundaki görüşlerini ifade etmelerini istedi ve hazır bulunan yetkililer hemen hemen aynı fikirdeydi.[10][11] 21 Şubat'ta Donetsk Cumhuriyeti Başkanı Denis Pushilin, Lugansk Cumhuriyeti Başkanı ile birlikte Kremlin'de bir belge imzaladı. Rusya Federasyonu Donetsk Halk Cumhuriyeti'ni tanıdı ve iki taraf bir askeri savunma anlaşmasını görüşmeye devam etti.[12][13] Tanımanın ardından Putin, Donbass'ı tanıdığı için Minsk anlaşmalarına uymaya devam etmeye gerek olmadığını kamuoyuna açıkladı.[14]
Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri tarafından verilen belgeler 2017 yılından bu yana Rusya'da geçerli. Bu, yerel sakinlerin Rusya'da çalışmasına, seyahat etmesine veya eğitim almasına izin vermektedir.[15]
Donetsk Cumhuriyeti ile Rusya arasındaki ilişkiler genel olarak yakındır. Ukrayna, Rusya'yı Ukrayna'ya karşı savaşta kendilerine yardım etmekle suçluyor. Rusya bunu reddediyor. Rusya 2019'dan bu yana cumhuriyet sakinlerine 600.000 pasaport verdi. Ukrayna ayrıca Rusya'nın her iki cumhuriyette yaşayanlara emekli maaşı ödediğini iddia etmektedir (Ukrayna tarafı 2014'ten sonra ödemeyi durdurmuştur).[16]
Kaynakça
^Andrea Graziosi (1995). At the Roots of Soviet Industrial Relations and Practices. Piatakov's Donbass in 1921. Cahiers du Monde russe. 36. JSTOR20170947. Not accidentally, some of our main characters, the Russian and russified Bolsheviks of the region, founded in 1918 a Donetskaia respublika, independent from Ukraine, with Khar'kov as its capital.|erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım)