Dev kazanı

Dev kazanı, içinde çakıltaşları olan bir akarsunun, şelaleden düştüğü alanlarda, oluşturduğu derin oyuk. Su yüksekten döküldüğünde yaptığı burgaç hareketiyle çakıl taşı ve kumların hareketlendirir ve üzerinde bulunduğu kayayı zamanla aşındırır.[1]

Dev kazanının oluşumunda, şelalenin üst kısmındaki direçli kayaçlar ve alt kısmında bulunan az dirençli kayaçların bulunması önemlidir. Bu yapı şelale oluşumuna neden olur. Yukarıdan dökülen suların hareketlendirdiği çakıl taşları alt kısımdaki dirençsiz kayaları aşındırması sonucu büyükçe bir oyuk oluşturur.[2]

Dev kazanları 10–15 m çapa kadar ulaşabilir. Çoğunlukla derinlikleri genişliklerinden fazladır. Kenarları düzdür, suyun burgaçının yanında su ile dökülen taşlarında oyulmaya etkisi vardır. Anakayanın ve hareketli çakılların sertlik derecesine göre değişmekle birlikte 1–2 m derinliğindeki oyukların 25 ila 75 yılda oluştuğu belirlenmiştir. Dev kazanının içinde ve akış yönünde çakıl ve kum birikintileri bulunur.[3]

Kaynakça

  1. ^ "devkazanı". TDK. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2018. 
  2. ^ "Şelaleler ve Dev kazanı" (PDF). wordpress.com. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Haziran 2018. 
  3. ^ İZBIRAK, Prof. Dr. Reşat (1977). "Dev kazanı" (PDF). dicle.edu.tr. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2018.