COSMIC, Linux ve diğer Unix tipi işletim sistemleri için özgür ve açık kaynaklı bir masaüstü ortamıdır. Başlangıçta GNOME'un özelleştirilmiş bir sürümü iken sonradan herhangi bir masaüstü ortamını temel almadan sıfırdan yazılmaya başlanmıştır.[1][2]
Tarih
Pop OS 21.10 sürümünde GNOME temelli COSMIC masaüstü ortamı
COSMIC ilk olarak 2021 yılında Pop OS Linux dağıtımında kullanılmak üzere, GNOME masaüstü ortamının eklentiler yardımıyla özelleştirilmesiyle oluşturuldu ve Pop OS 21.04 sürümünde kullanıldı. Aynı yıl içerisinde System76 geliştiricileri, eklentiler ile bir masaüstü ortamı oluşturmaya çalışmanın sağlam bir temele sahip olmaması ve yeni özellik eklemenin önündeki kısıtlamalar nedeniyle GNOME temelli olmayan tamamen yeni bir masaüstü ortamı hazırlanacağını ve bunun Rust programlama dili ile yazılacağını bildirdi.[1]
Geliştiricileri GNOME'u bir bütün olarak çatallamanın (yani mevcut durumunu kopyalayıp bunlar üzerinden değişikliklere gitmenin) onlarca yıllık eski kodu devralmayı ve onu oluşturmak istenilen deneyime uyacak şekilde uyarlamayı gerektireceğinden bu yolu seçmediklerini, bunun yerine olası geliştirme seçenekleri arasında en fazla iş gerektiren ve en pahalı olan yöntemi seçerek sıfırdan özel bir masaüstü ortamı geliştirmeyi seçtiklerini belirtmiştir.[3]
Bu yeni COSMIC masaüstü ortamının ilk alfa sürümü Ağustos 2024'te yayınlandı.[2][4]
Özellikler
COSMIC, mevcut herhangi bir masaüstü ortamına dayalı olmayıp Rust programlama dili ile sıfırdan yazılmıştır. Paylaşılabilir temalara sahip kapsamlı bir tema sistemine sahiptir. Kolaylaştırımış pencere döşeme sistemi, oldukça özelleştirilebilir masaüstü ve panel seçenekleri bulunur. Dikey veya yatay çalışma alanlarına imkan verir. Arayüz yoğunluğu ayarlama (rahat, kompakt ve geniş) seçenekleri bulunur. COSMIC kapsamında çok sayıda uygulama ve kütüphane geliştirilmektedir.[5] Geliştirilen bazı uygulamalar altta sıralanmıştır.
COSMIC Ayarlar
COSMIC Dosya yöneticisi
COSMIC Mağazası
COSMIC Metin editörü
COSMIC Uçbirim
COSMIC Medya oynatıcı
Geliştirilmesinde Rust tabanlı Iced[6]grafiksel kullanıcı arayüzü geliştirme araç takımı kullanılmaktadır. COSMIC temalı uygulamalar için Iced'e dayalı Libcosmic masaüstü tasarım dili geliştirilmekte ve kullanılmaktadır.[4][7] Wayland görüntü sunucusu olarak yine Rust tabanlı Smithay kullanılmaktadır.
Linux dağıtımlarının COSMIC'i kendi marka renkleri, rıhtım (dock), paneller ve uygulamaları için kendi tercih ettikleri yapılandırmalarıyla paketlemesini kolaylaştıracak şekilde tasarlanmaktadır. COSMIC Ayarlar uygulaması, gerektiğinde sayfaların eklenmesine ve çıkarılmasına olanak tanıyan modüler bir tasarım kullanır. Örneğin dağıtımlar, kendi paketleme sistemleri ve seçenekleriyle uyum sağlamak için İşletim Sistemi Güncelleme ve Kurtarma sayfasını kolayca değiştirebilir veya kaldırabilir.[8]
