Bosna Hersek'te kara mayınları

Bosna-Hersek'te mayın uyarı levhası

Bosna-Hersek'teki kara mayını kirliliği, 1992'den 1995'e kadar sürmüş olan Bosna Savaşı'nın ciddi bir yan etkisidir. Bu süre zarfında, çatışan 3 grubun tümü (ARBiH, HVO ve VRS) bugünkü siyasi varlık sınırlarının yakınına kara mayınları yerleştirdi. Sonuç olarak, ülke dünyadaki en ciddi kara mayını problemlerini yaşadı.

Kara mayını durumu

Eylül 2008'de BH'de mayın durumu
2007'de Bosna'da çalışan bir Norveçli mayın temizleyici

Bosna ve Hersek'teki kara mayını kirliliği, yalnızca ülkedeki 1992-95 savaşından kaynaklanmaktadır. 1996 yılına gelindiğinde, Bosna'da iki milyona yakın kara mayını ve patlamamış mühimmat bulunmaktaydı. Eylül 2013 itibarıyla, kara mayınları ve patlamamış cephaneler 28.699 noktada dağılmış halde bulunmaktadır. Toplam 1.230,70 km2 (ülke topraklarının %2.4'ü) mayınlıdır.[1] Mayıs 2014'te, büyük heyelanlar ve 19. yüzyıldan bu yana görülen en kötü sel, kara mayınlarını ortaya çıkardı. Bu durum da yetkilileri, yerleşim bölgelerini tehdit eden mayınları tespit edip devre dışı bırakmaları için mayın temizleme işçileri göndermeye sevk etti.[2]

Kara mayınlarının temizlenmesi, çeşitli devlet kurumları ve STK'lerin yanı sıra bazı NATO askeri birimleri tarafından yapılmaktadır. 1996 ile 2017 arasında 3000 kilometrekareden fazla alan mayınlardan temizlendi. Bosna-Hersek'in 2008'deki stratejik vizyonu, 2019 yılına kadar tüm kara mayınlarını temizlemekti. Nisan 2017'de uzmanlar, fon eksikliğini birincil engel olarak göstererek bunun en az beş yıl daha uzun süreceğini düşündüler.[3][4]

4 Nisan Uluslararası Mayın Farkındalık Günü'nde hükûmet, Birleşmiş Milletler ve diğer bazı yerel ve uluslararası STK'ler vatandaşları kara mayınlarının tehlikeleri ve temizleme çalışmaları hakkında bilgilendirmektedir.[3]

Bosna Hersek'te mayın tarlaları alanı (km2 büyüklüğünde)[5][6]
İdari seviye 2019 2020
Una-Sana Kantonu 9.626 kilometrekare (3.717 sq mi) 9.508 kilometrekare (3.671 sq mi)
Posavina 1.553 kilometrekare (600 sq mi) 1.498 kilometrekare (578 sq mi)
Tuzla 8.016 kilometrekare (3.095 sq mi) 8.069 kilometrekare (3.115 sq mi)
Zenica-Doboj 11.269 kilometrekare (4.351 sq mi) 11.467 kilometrekare (4.427 sq mi)
Boşnakça-Podrinje 4.682 kilometrekare (1.808 sq mi) 4.683 kilometrekare (1.808 sq mi)
Orta Bosna 11.310 kilometrekare (4.370 sq mi) 11.095 kilometrekare (4.284 sq mi)
Hersek-Neretva 14.987 kilometrekare (5.787 sq mi) 14.981 kilometrekare (5.784 sq mi)
Batı Hersek 082 kilometrekare (32 sq mi) 082 kilometrekare (32 sq mi)
Saraybosna 5.804 kilometrekare (2.241 sq mi) 5.806 kilometrekare (2.242 sq mi)
Kanton 10 7.927 kilometrekare (3.061 sq mi) 7.896 kilometrekare (3.049 sq mi)
BH Federasyonu 75.256 kilometrekare (29.057 sq mi) 75.086 kilometrekare (28.991 sq mi)
Brčko İlçesi 1.311 kilometrekare (506 sq mi) 1.299 kilometrekare (502 sq mi)
Sırp Cumhuriyeti 19.959 kilometrekare (7.706 sq mi) 19.251 kilometrekare (7.433 sq mi)
Toplam 96.526 kilometrekare (37.269 sq mi) 95.636 kilometrekare (36.925 sq mi)

Kara mayını zayiatı

1992'den 2008'e kadar 5005 kişi kara mayınları veya patlamamış mühimmat nedeniyle öldü veya yaralandı. Savaş zamanı kayıpları 3339 ölü ve yaralı olarak gerçekleşmiştir, 1996'dan 2008'e kadar barış zamanı kayıpları ise 1666'dır ve bunların 486'sı ölümlüdür. 1996'dan 2017'ye kadar, en az 612'si ölüm olmak üzere 1750'den fazla kişi yaralandı.[3]

1996-2011 Bosna-Hersek'teki kara mayını kayıpları
Yıl Ölen Yaralanan Toplam
1996 110 552 662
1997 88 202 290
1998 60 80 149
1999 38 57 95
2000 35 65 100
2001 32 55 87
2002 26 46 72
2003 23 31 54
2004 16 27 43
2005 10 9 19
2006 18 17 35
2007 8 22 30
2008 19 20 39
2009 9 19 28
2010 6 8 14
2011[7] 9 13 22
Toplamlar 507 1.223 1.739

Kaynakça

  1. ^ "Bosnia and Herzegovina mine situation September 2013". BH MAC. July 2014. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2014. 
  2. ^ "Landmines unearthed by shifting mud in flooded Balkans". Big News Network. 20 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2014. 
  3. ^ a b c Igor Spaic (4 Nisan 2017). "Bosnia 'Failing to Meet Landmine Removal Target'". Balkan Insight. 4 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2018. 
  4. ^ Matthew Clayfield (14 Ekim 2017). "Bosnia and Herzegovina may never be clear of landmines". Australian Broadcasting Corporation. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2018. 
  5. ^ "Izvještaj o protuminskom djelovanju za 2019. godinu" [Report on mine action for 2019] (PDF). BHMAC (Boşnakça). Centar za uklanjanje mina u Bosni i Hercegovini. 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. 
  6. ^ "Izvještaj o protivminskom djelovanju za 2020. godinu" [Report on mine action for 2020] (PDF). BHMAC (Boşnakça). Centar za uklanjanje mina u Bosni i Hercegovini. 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. 
  7. ^ "Casualties Overview". The Monitor. 21 Eylül 2012. 12 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2014.