Balibey Han

Balibey Han
Harita
Genel bilgiler
TürHan
AdresAtatürk Caddesi, Balıkpazarı Mahallesi
ŞehirBursa
ÜlkeTürkiye
Koordinatlar40°11′06″K 29°03′31″D / 40.18500°K 29.05861°D / 40.18500; 29.05861
Açılış15. yüzyıl sonları

Balibey Han, Bursa'da Kapalıçarşı'daki dükkanlara mal satmak ya da mal almak için kent dışından gelen kafilelerin konaklama ihtiyaçlarını gidermek amacıyla 15. yüzyıl sonlarında yaptırılmış üç katlı handır.[1]

Osmanlı Devleti vezirazamlarından Bayezid Paşa'nın kardeşi olduğu sanılan Niğbolu Sancak Beyi Hamza Bey'in oğlu Bali Bey tarafından Fatih Sultan Mehmed devrinde yaptırılmıştır.[2]

Hisar Kapı altında, Kırkmerdivenler yanında; Okçu Baba Türbesi'nin güney tarafında yer alır.[1] 64 odalı yapı, Osmanlı Devleti'nin ilk üç katlı hanı olma özelliğini taşır.[3][4]

Planı bakımından asıl halini büyük ölçüde kaybetmiş olan yapı,[5] 2009 yılından bu yana geleneksel el sanatları çarşısı olarak kullanılmaktadır.

Tarihçe

Kitabesi bulunamadığından inşa tarihi tespit edilememekle birlikte, eser 15.yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilmektedir. Bânisi I. Mehmed ve II. Murad'ın veziriazamı Bayezid Paşa'nın kardeşi olduğu sanılan "İzmir Fatihi" lakaplı Niğbolu Sancak Beyi Hamza Bey'in oğlu Bali Bey'dir.

Osmanlı şehir-içi hanları genellikle iki katlı binalardır ancak Bali Bey Han üç katlı bir düzenlemeyle 15. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiştir. Dönemi için böyle bir kat uygulaması ilk olması bakımından önemlidir.[6]

19. yüzyılda "Vasıf Paşa Hanı" adıyla da anılan eser; zaman içerisinde bir takım onarımlar görmüş değişik işlevlerde kullanılmıştır.[6] I. Dünya Savaşı'nın ilk yıllarına kadar, posta arabalarının konakladığı ve posta hizmetlerinin yürütüldüğü bir merkez olduğu bilinmektedir.[6] 1950’li yıllarda bazı bölümlerinin sığınak ve 1970’li yıllarda ise avlularından birinin bir bölümünün kahvehane amacıyla kullanıldığı bilinir.[3] Uzun süre zemin katı toprak altında kalan eserin avlusu ve zemin kat mekânları 1980'li yıllarda yapılan kazı ve temizlik çalışmaları ile toprak dolgudan temizlendi.

Yapı, 2006 yılında başlayan restorasyon çalışmaları sonunda 2008'de geleneksel el sanatları çarşısı olarak hizmete girmiştir.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Balibey Han ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ a b "Balibey Han Sosyal Tesisi". www.burfas.com.tr/. 3 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2018. 
  2. ^ "Balibey Han - Bursa". www.kulturportali.gov.tr. Türkiye Kültür Portalı. 3 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2018. 
  3. ^ a b Atlı, Dilek. "Balibey Han'da tarihe yolculuk". www.olay.com.tr/. Olay Bursa gazetesi, 8 Şubat 2017. 3 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2018. 
  4. ^ Karaoğlu, Kadri. "Balibey Han". pldturkiye.com. Pld Türkiye dergisi, 26 Aralık 2008. 3 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2018. 
  5. ^ Yıldız, Özden. "Balibey Han diyecek olursak". sanatkaravani.com/. Sanatkaravani.com sitesi, 3 Nisan 2016. 3 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2018. 
  6. ^ a b c Sunay, Serkan (2007). "Bursa Bali Bey Hanı". DTCF dergisi. 47 (1). 3 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2018.