Bahrî Memlûkler

Bahrî Hanedanı idaresindeki topraklar

Bahrî Hanedanı (Arapçaالبحرية, Bahriyye), Kahire merkez olmak üzere Mısır, Suriye ve Hicaz'da hüküm süren genellikle Kıpçak Türk asıllı Memluklu kölemenler ve bunların neslinden oluşan hanedandır.

Hanedana verilen Bahrî isminin Kıpçak Türk asıllı kölelerden oluşan askerlerin Eyyubi Sultanı Salih Eyyubi tarafından Nil üzerinde bulunan El-Rovdah adasında, yani (Bahr-el-Nil)de, konuklaması için yaptırılan kışlada yaşamalarındandır.[1][2]

Bahrî hanedanından olan 24 sultandan Kalavun'a kadar olanları kölemen olarak yetişmiş ve üstün yetenekleri ile en üst hükumdarlık mevkiine çıkmışlardır. Kalavun'dan sonra sultanlar soydan gelir olmaya başlamışlardır. El-Eşref Halil ve Nasır Muhammed bin Kalavun Kalavun'un oğlu; Seyfüddin Ebu Bekir, Alâaddin Küçük, Şihabüddin Ahmed, İmadeddin İsmail, Seyfeddin Şaban, Seyfeddin Hacı, Ebu Maali Hasan ve Seyfeddin Hacı Kalavun'un torunu ve Nasir Muhammed'un oğulları; Selahaddin Muhammed ile Zeyneddin Şaban Kalavun'un torunu ve son Bahrî Hanedani mensubu sultanlar Alaeddin Ali ile Zeyneddin Hacı ise Kalavun'un büyük torunlarıdır. Bundan dolayı sultanlar devlet iktidar gücünü kaybetip kısa müddet saltanat yapıp güçlü Memluklu emirlerin kuklaları olmuşlardır.

Bahrî Hanedanı'ndan Memluklu Sultanları Kahire'de Mukadam Tepesi'nde bulunan Kahire Kalesi içinde kurulmus olan hem sultanın resmi evi hem de devletin yüksek bürokrasisinin çalıştığı yer olan Sultanlık Sarayı'nda yaşamışlardır. Kahire Kalesi'nde Sultanlik Sarayı'nın bulunduğu mevkiye 1830-1848 arasında Kahire Mehmet Ali Paşa Camii yapılmıştır.

1382de Sultan Berkuk'tan başlayarak bu hanedan yerine genellikle Çerkes asıllı Memluklu kölemenlerden oluşan Burci Hanedanı gelmiştir.

Tarihçe

Bahrî Hanedanı sultanları

No. Saltanatın başı Saltanat sonu İsim Tam isim Saltanat sonu nedeni
1 1250 1250 Şecer-üd-Dürr İsmeteddin Umm-Halil Şecer-üd-Dürr Evlenme
2 1250 1257 Aybeg İzzeddin Aybeg Öldürülme
3 1257 1259 Mansur Ali Mansur Nureddin Ali Tahttan indirme
4 1259 1260 Kutuz Muzafer Seyfeddin Kutuz Öldürülme
5 1260 1277 I. Baybars Zahir Rukneddin Baybars Bundukdari Ölüm
6 1277 1279 Bereke Said Nasıreddin Bereke Tahttan feragat
7 1279 1279 Sülemiş Adil Bedreddin Sülemiş Tahttan indirme
8 1279 1290 Kalavun Mansur Seyfeddin Kalavun Ölüm
9 1290 1293 El-Eşref Halil Eşref Selaheddin Halil Öldürülme
10
1. kez
1293 1294 Nasır Muhammed Nasır Nasıreddin Muhammed Bin Kalavun Tahttan indirme
11 1294 1296 Adil Kitbuga Adil Zeyneddin Kitbuga Kaçma
12 1296 1299 Laçin Mansur Hüsameddin Laçın Öldürülme
2. kez 1299 1309 Nasır Muhammed Nasır Nasıreddin Muhammed Bin Kalavun Tahttan feragat
13 1309 1310 II. Baybars Muzaffer Rukneddin Baybars Çeşnikar İdam
3. kez 1310 1341 Nasır Muhammed Nasır Nasıreddin Muhammed Bin Kalavun Ölüm
14 1341 1341 Ebu Bekir Seyfüddin Ebu Bekir Tahttan indirme
15 1341 1342 Alâaddin Küçük Alâaddin Küçük Tahttan indirme
16 1342 1342 Şihabüddin Ahmed Şihabüddin Ahmed Tahttan indirme
17 1342 1345 İmadeddin İsmail Salih İmadeddin Ebu İsmail Ölüm
18 1345 1346 Seyfeddin Şaban Kamil Seyfeddin Şaban Öldürülme
19 1346 1347 Seyfeddin Hacı Muzaffer Seyfeddin Hacı Öldürülme
20
1.kez
1347 1351 Ebu Maali Hasan Nasır Bedreddin Ebu Ma'ali Hasan Tahttan indirme
21 1351 1354 Salih Selahaddin Salih Selahaddin Bin Muhammed Tutuklama
2.kez 1354 1361 Ebu Maali Hasan Nasır Bedreddin Ebu Ma'ali Hasan Kayıp, olasılıkla öldürülme
22 1361 1363 Selahaddin Muhammed Mansur Selahaddin Muhammed Bin Hacı Delilik nedeniyle
tahttan indirme
23 1363 1377 Zeyneddin Şaban Eşref Zeyneddin Şaban Vebadan ölüm
24 1377 1381 Alaeddin Ali El-Mansur Alaeddîn Ali Ebu al-Ma'ali İdam
25
1. kez
1381 1382 Zeyneddin Hacı Salih Salah Zeyneddin Hacı Tahttan indirme
2. kez 1389 1390 Zeyneddin Hacı Salih Salah Zeyneddin Hacı Feragat etme

Kaynakça

  1. ^ El-Makrizi (1997), Al Selouk Leme'refatt Dewall al-Melouk, Kahire: Dar al-kotob, (Arapça), Cilt 1 say. 441
  2. ^ Bir başka açıklamaya göre ise Bahrî ifadesi kölemen askerlerin hemen hepsinin deniz üzerinden getirilmeleridir.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar