BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi), 1,83 milyar lira olan sermayesinin tamamı Türkiye Varlık Fonu A.Ş. adına kayıtlı olan ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi bir İktisadi Kamu Kuruluşu'dur. (KİT'tir)[2]
Genel Müdürlüğü Ankara Bilkent'te bulunan BOTAŞ, yıllık yaklaşık 20 Milyar TL cirosu ile Türkiye'nin en büyük kuruluşları arasında yer almaktadır. 2008 Fortune 500 listesinde net satış rakamlarına göre 2. sırada yer almıştır. 1974 yılında TPAO'ya bağlı iştirak olarak kurulan BOTAŞ 1995 yılında İktisadi Devlet Teşekkülü statüsü kazanmıştır. Günümüzde doğalgaz piyasasında tanımlanmış olan gaz ithalat, ihracat, depolama, iletim, toptan satış, LNG ticareti, petrol iletimi faaliyetlerini yürütmektedir. Şirket Avrupa'nın gaz ihtiyacını karşılamakta Rusya dışında alternatif yollar bulma stratejisine göre şekillenen ancak daha sonra lağvedilen NABUCCO projesinin %16,67 oranında hissedarı konumunda bulunmaktaydı. Yine BOTAŞ, TANAP projesinde de %30 oranında ortaktır. 2024 yılı itibarı ile yaklaşık 3000 personele sahiptir. Petrol ve Doğal gaz ana başlıkları altında ikili bir yapıdadır. Ankara'da Doğal Gaz İşletme ve Piyasa İşlemleri Bölge Müdürlüğü bulunmaktadır. Buraya bağlı olmak üzere Doğal Gaz İletim l. Bölge ve Doğal Gaz İletim Il. Bölge Müdürlükleri bulunmaktadır. Ayrıca Kırklareli, Bursa, İzmir, Konya, Diyarbakır, Erzurum, Samsun ve Kahramanmaraş'ta İşletme Müdürlüğü şeklinde teşkilatlanmıştır. Bununla birlikte sıvılaştırılmış doğal gaz ayrıca bir yönetim birimi olarak Marmara Ereğlisi'nde bulunan LNG İşletme Müdürlüğü olarak kurum yapısında yer alır. Ceyhan'da bulunan Petrol İşletmeleri Bölge Müdürlüğü ise Kerkük - Yumurtalık Boru hattı üzerinde faaliyet göstermektedir. Yine petrol taşımacılığında Batman'da üretilen Türk petrolünün sevkiyatını ise Hatay - Dörtyol'da bulunan Dörtyol İşletme Müdürlüğü yapmaktadır.
BOTAŞ çeşitli bağlı şirketler üzerinden de faaliyetlerde bulunmaktadır. BIL (BOTAŞ International Limited A.Ş.) BTC projesi kapsamında Türkiye'den geçen hattın işletmesinden sorumlu bir şirket olarak faaliyet gösterir. BTC projesi temelinde kurulmuştur. Yine TANAP projesi kapsamında yürütülen faaliyetler BOTAŞ bünyesinde yer alan TANAP Doğalgaz İletim A.Ş. tarafından gerçekleştirilmektedir. Son olarak yurt dışı petrol ameliyeleri gerçekleştiren ve daha önce TPAO'ya ait bir iştirak şirket olan TPIC 2013 yılı başında BOTAŞ'a bağlanmıştır.
Doğal gaz ticareti piyasasındaki tekel konumu 2001 yılında yürürlüğe giren 4646 sayılı yasa ile sona ermiş olup yine söz konusu yasa gereği 2009 yılında faaliyet alanlarına göre tüzel kişiliklere bölünmesi, iletim faaliyeti hariç diğer tüzel kişiliklerin 2011 yılına kadar özelleştirilmesi öngörülmekteydi. Ancak Türkiye'nin enerji yollarının kavşak noktalarında bulunması, Türkiye'nin çevresinde yer alan ülkelerin neredeyse tamamının enerji politikası satrancını kamu şirketleriyle oynuyor olması bu konuda politika değişikliğine gidilmesi olasılığını artırmaktadır.
