Alara Çayı

Alara Çayı
Konum
Ülke(ler) Antalya
Genel bilgiler
Kaynak Orta Toroslar
Kaynak rakımı 2.647 m
Ağız Akdeniz
Ağız rakımı 0 m
Uzunluk 62 km
Debi 31,2 m3/sn

Alara (Ulugüney) Çayı, Antalya ili sınırlarında, Orta Toroslardan doğan, Akdeniz'e dökülen 82 km uzunluğundaki akarsu. 2.647 m yüksekliğindeki Kuşakdağı ve Akdağ'dan kaynağını alır, önce Gündoğmuş–Alanya, sonra da Alanya–Manavgat ilçe sınırlarını oluşturarak denize ulaşır. Debisi 31,2 m3/sn, akarsu yüzey alanı 293 ha[1], yer üstü su potansiyeli 1.224 hm³/yıl, yer altı su potansiyeli 263 hm³/yıl, havzaya düşen ortalama yağış 819 mm'dir.[2]

Genel özellikleri

Gündoğmuş ilçesinin güneydoğusunda, Oğuz, Çakalsakmak, Alıkpazı ve Yukarıbük derelerinin birleşimi ile oluşur. Alara Çayı vadisi, Alanya'nın batı kesimini iç kısımlara bağlayan bir geçit görevi görür.[3]

Genelde doğu–batı doğrultusunda akan çay, Güneycik'in güneyinde kuzey–güney akarak, Boztepe, Manavgat köyü sınırlarında denize ulaşır. Eski adı Pamfilya olan Antalya Ovası'nı oluşturan akarsulardan biridir. Batısında Karpuz Çayı, doğusunda Kargı Çayı havzası bulunur.

Hızlı akışlı akarsu, sahilde taşıdığı çakılların kapladığı plaj oluşturmuştur. Eski zamanlarda üzerinde fazla sayıda su değirmeni bulunurdu.[4]

Alara Çayı yapılan analizlerde Yer üstü su kalitesi yönetmeliğine göre Çok İyi Su, kıta içi su kalitesine göre 1. sınıf su niteliğindedir[1].

Tarih

Akarsu üzerinde Selçukluların yaptığı dört köprüden ikisi günümüze ulaşmıştır. Alara vadisinde tarihi öneme sahip Alara Kalesi ve Alarahan bulunmaktadır.

Kullanım

Güzelbağ ile Alara Kalesi arasında kano ve rafting yapılmaktadır. Akarsu ve çevresinde yüzme, yürüyüş, piknik, fotoğraf çekimi, balık avı gibi etkinlikle yapılabilir. Alarahan ve Alara Kalesi gezilebilir.[5] Kaynağa yakın bölgelerde alabalık çiftlikleri bulunur. Alara'dan sulama kanalları ile alınan sular sahil düzlüğünde sulamada kullanılmaktadır.[6] Manavgat'da 7 köy, bir beldenin, Alanya'da 10 köy, 4 beldenin toprakları sulanmaktadır. Alanya'nın Avsallar ve Okurcalar köylerinin içme suyu kaynağıdır.

Eskibağ ve Kayabükü köyleri sınırında Gündoğmuş Uçansu Şelalesi yer alır.[7] Sular yaklaşık 50 metreden, birkaç kol halinde düşer.

Balıklar

Alara Çayı'nda yapılan araştırmada aşağıdaki balıkların bulunduğu belirlenmiştir:[8] Yılan balığı (Anguilla anguilla), Alabalık (Dağalabalığı, Salmo trutta macrostigma), Gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss), sazan (Cyprinus carpio), Siraz (Karabalık, Capoeta capoeta angorae), Sivrisinek balığı (Gambusia affinis), Has kefal (Topan kefal, Mankafa, Mugil cephalus), Kefal balığı (İncedudaklı kefal, Ceran, Liza ramada), Horozbina balığı (Salaria fluviatilis). Gökkuşağı alabalığı varlığının azaldığı görülmüştür.

Barajlar

Alara Çayı üzerinde biri baraj, yedisi nehir tipi hes olmak üzere toplam sekiz HES projesi bulunmaktadır. Heslerin üçü ile ilgili hukuki süreç devam etmektedir.[9] Projelendirilen Alara barajı için, kireçtaşı katmanları arasından baraj sularında kaçak oluşacağı tahmin edilmektedir.[10]

Kaynakça

  1. ^ a b Koçyiğit, Hasan; Sinanoğlu, Firdevs (2019). "Yüzeysel Sularda Pestisit Kalıntısının Araştırılması Çalışma Örneği;Alanya Alara Çayı". Doğal Afetler ve Çevre Dergisi. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020. 
  2. ^ "ANTALYA HAVZASI KURAKLIK YÖNETİM PLANI" (PDF). Ankara: ormansu.gov.tr. 2018. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Nisan 2020. 
  3. ^ AKIŞ, Ayhan. "ALANYA'DA TURİZM VE TURİZMİN ALANYA EKONOMİSİNE ETKİSİ". dergisosyalbil.selcuk.edu.tr. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020. 
  4. ^ "Dünden Bugüne ANTALYA" (PDF). Antalya: antalyakulturturizm.gov.tr. 2010. s. 73. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Nisan 2020. 
  5. ^ "Alara Çayı". antalyagezirehberi.net. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020. 
  6. ^ "ALARA ÇAYI". antalyakulturturizm.gov.tr. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020. 
  7. ^ "Gündoğmuş Uçansu Şelalesi". geziantalya.com. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020. 
  8. ^ Küçük, Fahrettin; İkiz, Ramazan (2004). "Antalya Körfezi'ne Dökülen Akarsuların Balık Faunası" (PDF). E.Ü. Su Ürünleri Dergisi. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Nisan 2020. 
  9. ^ "Alara Çayı üzerine 8 HES projesi". hurriyet.com.tr. 20 Haziran 2019. 23 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020. 
  10. ^ Karagüzel, R.; Yalçın, H. T.; Yaltırak, C. "Baraj Yeri Seçiminde Komşu Vadiler Arasındaki Hidrolik İlişkinin ve Jeolojik Yapıların Etkisinin İrdelenmesi". 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020.