Şarköy, Tekirdağ ilinin bir ilçesi. Tekirdağ'ın güneybatısında, Marmara Denizi kıyısında kurulmuştur. Doğusunda ve güneyinde Marmara Denizi, batısında Gelibolu ilçesi, kuzeyinde Tekirdağ Merkez ilçesi ve Malkara ilçesi ile çevrilmiştir.[2] Şarköy ilçesinde biri ilçe merkezi ikisi kasaba olmak üzere 3 belediye (Hoşköy, Mürefte) teşkilatı vardır. Bunlar dışında ilçe merkezi 3 mahalleden oluşurken, ilçeye bağlı 26 köy bulunmaktadır.
Gelibolu Sancağı’na bağlı olan Şarköy kazası, Ovamüstecep nahiyesi ile birlikte 16 Müslüman ve 11 Hristiyan köyde 624 hanede 2.936 Müslüman, 2.270 hanede 10.362 Hristiyan olmak üzere toplam 13.298 nüfusa sahiptir. Kazada 7 cami, 20 kilise, 9 okul, 6 han, 2 hamam, 29 değirmen, 2 fabrika, 3000 bağ, 9 bahçe, hükûmet konağı, karantina, telgrafhane ve vergi dairesi vardır. Kasabadan başka, Mürefte tarafındaki Eğrice Köyü’nde de iskele vardır. Başlıca ürünü ve ihracatı üzüm ve şaraptır. Şarapları Avrupa ülkelerinde aranmakta olup, bağcılığı gelişmektedir. Kaza içinde bir tuğla ve kiremit ocağı, kükürtlü su, çinko, kobalt, nikel ve krom maden damarları vardır.[3]
Antik Bizans haritalarına baktığımızda, Tristatis, Agora gibi yerler Şarköy'ün günümüzde bulunduğu noktadadır. Bizans döneminden kalan Kocaçeşme ve Gaziköy Çeşmesi yazıtları Gaziköy'de önemini korumaktadır. Osmanlı döneminden Cami-Kebir ve avlusundaki yazıtlı mezar taşları bölgenin tarihinden günümüze taşınmaktadır.[4]
1356 yılında Rumeli Fatih Süleyman Paşa Şarköy'ü fethetmiştir. Fethedildikten sonra Şehirköy olarak adlandırılırken Yörük Türkmenlerinin konuşmalarıyla Şehir Şar'a dönüşmüştür.
Coğrafya
İlçenin toplam arazi varlığı 48.000 hektardır. Bu alanın 43.000 hektarı (%89,4) tarım arazisi, 5.100 hektarı (%10,6) tarım dışı arazidir.
İklim
Bölgede ılıman Marmara iklimi görülür. Buna bağlı olarak doğal bitki örtüsünü alçak kesimlerde Akdeniz kökenli bitkiler oluşturmaktadır.
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Belediye
Alpay Var 2015 ve 2017 yıllarında yapılan Cumhuriyet Halk Partisi kongrelerinde iki dönem üst üste Şarköy İlçe Başkanı seçildi. 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde Şarköy’de Cumhuriyet Halk Partisinden aday olarak Belediye başkanı seçilmiştir.
Eğitim ve kültür
Yapılan araştırmalarda 1913 yılında Şarköy'de bir ortaokul ve bir ilkokul var iken, 1923'teki cumhuriyetin ilanında sadece bir ilkokul kalmıştır.
1934 yılında Mürefte'de, 1938 yılına kadar Hoşköy, Gaziköy, Uçmakdere, Kirazlı köylerinde birer ilkokul açıldı. 1953 yılında Şarköy ilçe merkezinde, 1959 yılında Mürefte'de, 1972 yılında da Hoşköy'de birer ortaokul açıldı. 1 Ekim 1973'te Şarköy'de, 1980 yılında da Mürefte'de birer lise hizmete girdi.
Günümüzde Şarköy'de 9 ilköğretim okulu, 4 lise (1 genel, 1 Anadolu, 1 mesleki eğitim merkezi, 1 çok programlı lise), 1 halk eğitimi merkezi ve Namık Kemal Üniversitesi'ne bağlı 1 yüksekokul mevcuttur. Ayrıca Şarköy'de kültür ve sanat derneği, Atatürkçü Düşünce Derneği gibi sosyal faaliyetlerde bulunan derneklerde aktif durumdadır.
Taşımalı eğitim sistemi Şarköy'de uygulanmaktadır ve öğrenciler Şarköy, Mürefte, Hoşköy, Eriklice'deki ilköğretim okullarına ve liselere taşınmaktadır.
2003 yılında yayın hayatına başlayan Şarköy'ün Sesi Gazetesi haftalık olarak yayınlanmaktadır.
Sağlık
Şarköy ilçesinde sağlık hizmetlerinin verilebilmesi için toplum sağlığı merkezi, devlet hastanesi, aile sağlığı merkezleri ve mahalle sağlık evleri bulunmaktadır. Devlet hastanesi ise 100 yataklıdır.
İlçede, 4 aile sağlığı merkezi ve 7 sağlık evi vardır:
Cumhuriyet Aile Sağlığı Merkezi
Selahattin Aslan Aile Sağlığı Merkezi
Mürefte Aile Sağlığı Merkezi
Hoşköy Aile Sağlığı Merkezi
Eriklice Sağlık Evi
Yeniköy Sağlık Evi
Çınarlı Sağlık Evi
Ekonomi
Turizm
Şarköy ilçesi, 60 km uzunluğunda sahillere sahiptir.[kaynak belirtilmeli] 2006 yılında denizi ve kumsalıyla Mavi Bayrak almaya hak kazanmıştır. Aynı başarıyı 2007, 2008, 2009, 2010, 2011 ve son olarak da 2012 yıllarında da göstermiştir.
Şarköy ilçe merkezinde otel, motel ve pansiyonların yatak kapasitesi 750 dolayındadır.[kaynak belirtilmeli] Haftanın belirli günlerinde turistik amaçlı olarak Şarköy'den Avşa, Marmara Adası ve birtakım turistik mekânlara motor gezileri düzenlenmektedir.
Yamaç paraşütü, Şarköy bölgesinde yapılabilecek aktivitelerden biridir.[28]
Tarım
Mikroklima özelliği gösteren ilçede çok yönlü tarım yapılmaktadır. Her ne kadar ekiliş alanı olarak %50,63 oranı ile ilk sırada tarla ürünleri yer alıyorsa da ekonomik yönden en çok gelir getiren ürünler sırasıyla üzüm, zeytin, buğday, ayçiçeği ve diğer tarla ürünleri yer almaktadır. İlçenin doğusunda kalan merkez arazisi ve sahil köylerinde bağcılık ve zeytincilik ön planda yer alırken diğer bölgelerde tarla ziraatı ağırlık kazanmıştır. Sahil köylerinde özellikle Gaziköy ve Uçmakdere köylerinde bağ olmayan alanlarda tütün yetiştiriciliği yapıldığı, iç kısımlarda kalan köylerde ise bağ alanları dışındaki yerlere buğday ve arpa ekilişi yapıldığı görülmektedir.
Kapama zeytin yetiştiriciliği yapılan alan 1.500 hektardır. Yöre koşullarında bağ ve zeytin karışık yetiştirilmektedir. İlçede yetiştiriciliği yapılan zeytin çeşidi gemlik tipi olup sofralık olarak tüketilmektedir. Elek altı diye tabir edilen ve sofralık olarak faydalanılmaya uygun olmayan zeytinlerle, ağaç altına dökülenler yağlık olarak değerlendirilmektedir. İlçenin yıllık zeytin üretimi 5.000 ton civarında gerçekleşmektedir. Üretim de bir önceki yılda yaşanan düşük sıcaklık – donlar üretim miktarında yıllar itibarıyla farklılıklar ortaya çıkarmaktadır.
Tarla arazisinde en yaygın ekilişi yapılan ürünler buğday, ayçiçeği, arpa ve tütündür. 2003-2004 üretim yılı buğday ekim alanı 4.370 hektar olup 2004 yılı rekoltesi üretim 17.480 ton olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Aynı dönemde Arpa ekim alanı 490 hektar olup üretim 1960 ton olarak tahmin edilmiştir. 2004 yılı Ayçiçeği ekim alanı 31770 hektar olup tahmini üretim 4500 tondur. Ayçiçeği üretiminde çeşitli firmalara ait hibrit ayçiçeği tohumlukları kullanılmak ta olup yağlık ayçiçeği üretimi yapılmaktadır. Tütün üretimi 100 hektarlık alanda yapılmakta olup yıllık tütün üretimi 100 ton civarındadır.
Sebze üretimi daha çok aile tüketimini karşılamaya yönelik olup en fazla üretimi yapılan sebze domatestir.
İlçede tarımsal mekanizasyon gelişmiş olup, toprakların tamamına yakın kısmı makine ile işlenmektedir. Sadece kırsal alan köylerinde yamaçlarda kalan birkaç parça bağ alanı at ile çekilen hayvan pulluğu ile yapılmaktadır.
Hayvancılık
İlçenin Marmara Denizi'ne sınır olan kıyı şeridinin uzun olması balıkçılık için olumlu bir ortam yaratmaktadır. İlçe merkezi ile Hoşköy ve Mürefte beldelerinde olmak üzere 3 adet faal balıkçı barınağı mevcuttur. Merkez, Hoşköy ve Mürefte beldelerinde olmak üzere üç adet Su Ürünleri Kooperatifi çalışmalarına devam etmektedir. İlçede kefal, çinekop, levrek, mezgit, kalkan, istavrit, lüfer, uskumru, palamut vb. balık türleri ile karides ve kum midyesi avcılığı yapılmaktadır. 2004 yılında 303,2 ton deniz ürünü istihsal edilmiş olup, su ürünlerinden elde edilen parasal gelir 1.786.325.000 Türk lirasıdır.
^Kazancıgil Ratip, Gökçe Nilüfer, Dağdevirenzade M. Şevket Bey'in Edirne Tarihi ve Balkan Savaşı Anıları, Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi Yayınları, 2005 Edirne
^"Şarköy". tekirdag.ktb.gov.tr. 11 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024.
^"1935 Genel Nüfus Sayımı"(PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı"(PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı"(PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
"Merkezi Dağıtım Sistemi"(html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
"Şarköy Nüfusu - Tekirdağ". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
"Tekirdağ Şarköy Nüfusu". nufusune.com.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)