Ang bagyo[1] (mula sa Proto-Austronesian: *baRiuS at Ingles: typhoon, hurricane, storm at tropical cyclone) ay isang sistema ng klima na may nakabukas na sirkulasyon sa paligid ng isang sentro ng mababang lugar, tumatakbo sa pamamagitan ng init na inilabas kapag umaakyat at lumalapot ang basang hangin. Natutukoy sila sa mga ibang unos, katulad ng mga mababang presyon sa polar, sa pamamagitan ng mekanismo na nagpapatakbo sa kanila, na ginagawa silang "mainit na gitna" na sistema ng klima. Tinatawag din itong unos at sigwa.[1]
Ang bagyo sa Pilipinas ay nangyayari ng 8-20 beses kada taon. May apat na uri na bagyo depende sa bilis ng hangin niya. Signal No. 1, Signal No. 2, Signal No. 3, Signal No. 4 at Signal No. 5. Ang PAGASA ang nagpapangalan ng bagyo sa Pilipinas at mauulit kada 4 taon. Ang World Meteorological Organization (Pandaigdigang Organisasyong Meteorolohikal) ang nagpapangalan sa internasyunal na pangalan ng isang bagyo.
Bagaman may mga nakatakda nang mga internasyonal na pangalan ang mga bagyong mamumuo sa Kanlurang Pasipiko, may sariling nakatakdang pangalan ng mga bagyo ang PAGASA. May apat na listahan ang PAGASA na nagsasalit-salitan kada taon, na bumabalik sa unang listahan makaraan ang apat na taon. Ang bawat listahan ay may dalawampu't limang pangalan na naaayon sa makabagong Alpabetong Pilipino maliban sa Ñ, NG at X, at may ekstra pang sampung nakalaan kung bakasakaling lumagpas sa 25 ang mga bagyong naitala sa taong iyon. Kapag labis na mapinsala ang isang bagyo, ang pangalan noon ay iniaalis sa listahang iyon at pinapalitan ng bago. Binibigyan lang ng PAGASA ng pangalan ang bagyo kapag ito ay nakapasok na sa Lugar na Responsibilidad ng Pilipinas.
Noong una ay nahahati sa apat ang mga Babala ng Bagyo (Public Storm Warning Signal), mula Babala Blg 1 hanggang 4. Ngunit dahil sa mga mapaminsalang bagyo na kamakailan ay tumama sa Pilipinas, tulad ng bagyong Odette (Rai) noong 2021, napag-alamang hindi sapat ang sistemang pinaiiral sa mga panahong iyon.[2] Kaya noong taong 2015, dinagdag ang bagong antas ng babala, ang Babala Blg 5. Ginawa ang pagbabagong ito dahil sa inaasahang mas malakas pa ang darating na bagyo bunsod ng daigdigang pag-iinit (global warming) at ng pagbabago sa klima (climate change).
PSWS
Hangin (KPH)
Kalagayan ng Dagat
Pinsala sa istraktura
Pinsala sa taniman
#1
Emong 30 - 60 kph Inaasahan sa loob ng 36 oras ng unang paglathala
Taas ng alon: 1.25 - 4.0 metro
Kaunti lang ang pinsala sa mga istrakturang mahina ang pagkakayari
Kaunting mga puno ng saging ang tumagilid
Naputol ang mga sanga ng mga maliliit na puno
Maaaring mapinsala ang mga palay lalu na kapag ito ay nasa yugto na ng pamumulaklak
#2
Agaton (Megi) 61 - 120 kph Inaasahan sa loob ng 24 oras mula sa unang paglathala
May kaunting pinsala ang mga istrakturang mahina ang pagkakayari
Natuklap ang ilang mga lumang yerong bubong
May pinsala sa mga billboard at karatulang may mahihina ang pagkakagawa
Karamihan sa mga puno ng saging, maging ang ilang mga puno ng mangga, ipil-ipil at katulad na puno ang natumba
Tumagilid ang ilang mga puno ng niyog
May matinding pinsala ang mga palay at mais
May pinsala ang mga palumpong
#3
Bising (Surigae) 121 - 170 kph Inaasaahan sa loob ng 18 oras mula sa unang paglathala
Taas ng alon: > 14.0 metro
Posible ang mga daluyong sa mga baybayin
Malawak na pinsala sa mga istrakturang mahina ang pagkakayari
May kaunting pinsala sa mga istrakturang may mas matibay ang pagkakayari
Halos lahat ng puno ng saging ang maaaring matumba
Ilang mga malalaking puno tulad ng akasya, manga, atbp ang maaaring matumba o mabali
Maaaring matumba ang mga hybrid na puno ng niyog
May matinding pinsala sa mga palumpong
#4
Tisoy (Kammuri) 171 - 220kph Inaasahan sa loob ng 12 oras mula sa unang paglathala
Taas ng alon: > 14.0 m
Posible ang daluyong na may taas na 2-3m sa mga baybayin
Matinding pinsala sa mga istrakturang yari sa magaang mga materyales
Ilang mga istraktura na katamtaman ang pagkakayari ang natanggalan ng bubong at ang ilan ay may mga bumigay na dingding, may matinding pinsala sa mga pintuan at bintana
Ilang mga istraktura na matibay ang pagkakayari ang may bahagyang pinsala
Lahat ng mga billboard/karatula ang nawasak
Lubos na pinsala sa taniman ng saging
Karamihan sa mga malalaking puno ang nabagsak
Maaaring magkaroon ng matinding pinsala ang taniman ng niyog
Matinding pinsala sa taniman ng palay at mais
#5
Odette (Rai) 185kph Inaasahan sa loob ng 12 oras mula sa unang paglathala
Taas ng alon: > 14m
Posible ang daluyong na may taas na higit sa 3 metro sa mga baybayin
Malawakang pinsala sa mga istrakturang mahihina ang yari at ganun din sa mga may katamtamang yari
Maaaring magkaroon ng matinding pinsala ang mga istrakturang may matibay na yari
Lubusang pinsala sa imprastraktura ng kuryente at komunikasyon
Lubos na pinsala sa taniman ng saging
Karamihan sa mga matataas na puno ang natumba
Pagkaputol at pagkatumba ng mga puno ng niyog
Ilang puno at halaman lang ang nananatiling nakatayo
ADA BASYANG CALOY DOMENG ESTER FRANCISCO GARDO HENRY INDAY JOSIE KIYAPO LUIS MAYMAY NENENG OBET PILANDOK QUEENIE ROSAL SAMUEL TOMAS UMBERTO VENUS WALDO YAYANG ZENY
AMANG BETTY CHEDENG DODONG EGAY FALCON GORING HANNA INENG JENNY KABAYAN LIWAYWAY MARILYN NIMFA ONYOK PERLA QUIEL RAMON SARAH TAMARAW UGONG VIRING WENG YOYOY ZIGZAG
AGHON BUTCHOY CARINA DINDO ENTENG FERDIE GENER HELEN IGME JULIAN KRISTINE LEON MARCE NIKA OFEL PEPITO QUERUBIN ROMINA SIONY TONYO UPANG VICKY WARREN YOYONG ZOSIMO
