Nacionalna zdravstvena služba je „permanentan i širom jedne zemlje raspoređen sistem uspostavljenih institucija koje imaju višestruke ciljeve, među kojima su zadovoljavanje različitih zahteva i potreba stanovništva kao i obezbeđenje zdravstvene zaštite za pojedinca i zajednicu”. Glavni zadatak zdravstvene službe je da pruža širok spektar kako preventivnih tako i kurativnih usluga.^[1]

U institucije zdravstvene službe spadaju: vanbolničke i bolničke ustanove, zavodi za javno zdravlje, apoteke, klinički centri, zavod za transfuziju krvi, instituti,

Ove ustanove pružaju usluge kod urgentnih, po život opasnih stanja, kod akutnih bolesti koje traže hitnu intervenciju kao i kod hroničnih stanja, gde je potrebno praćenje i kontrola.^[2]

U ovoj oblasti postoji širok dijapazon organizacionih oblika vanbolničkezaštite u svetu. Njihov razvoj je rezultat zahteva da se rasterete bolnice i ostvari lečenje u jeftinijim uslovima.

Ambulantno poliklinička odeljenja bolnica bile su prve vanbolničke institucije koje su opisane i koje su se zadrzale i do danas.

Generalno, ne postoji precizna definicija bolnice, već se bolnica označava u načelu kao ustanova koje služe za smeštaj, negu i lečenje bolesnika. Preciznije, Komitet eksperata SZO je šezdesetih godina predložio ovu definiciju bolnice:

Bolnica je stacionarna ustanova koja obezbeđuje kratkotrajnu i dugotrajnu medicinsku zaštitu sastavljenu od posmatranja, dijagnostičkih, terapijskih i rehabilitacionih usluga pruženih osobama koje pate, ili se sumnja da pate, od nekog oboljenja ili povrede, kao i usluga pruženih porodiljama i njihovoj novorodjenčadi.  Bolnice mogu, ali ne moraju obezbeđivati i ambulantne usluge svojim pacijentima.

Apoteka je zdravstvena ustanova u kojoj se obezbeđuje snabdevanje stanovništva i zdravstvenog sistema lekovima i drugim lekovitim sredstvima, vrši priprema magistralnih lekova i galenskih preparata, kao i informisanje stanovništva o njihovoj pravilnoj upotrebi.

Je zdravstvena ustanova koja se osniva za teritoriju više opština, odnosno grada, kao i za teritoriju Republike, u skladu sa Planom mreže. Njegova osnovna uloga u javnom zdravlju, podrazumeva:

• ostvarivanje javnog interesa stvaranjem uslova za očuvanje zdravlja stanovništva putem organizovanih sveobuhvatnih aktivnosti društva usmerenih na očuvanje fizičkog i psihičkog zdravlja, o
• očuvanje životne sredine, kao i
• sprečavanje nastanka faktora rizika za nastanak bolesti i povreda.

Sve ove aktivnosti se ostvaruje primenom zdravstvenih tehnologija i merama namenjenih promociji zdravlja, prevenciji bolesti i poboljšanju kvaliteta života.

Je zdravstvena ustanova koja obavlja poslove prikupljanja krvi i krvne plazme za preradu, testiranje krvi, obezbeđivanje potreba za krvnim derivatima i lekovima proizvedenim od krvi, distribuciju krvnih derivata, dijagnostička ispitivanja, terapijske postupke, kontrolu i nadzor transfuziološkog lečenja, prikupljanje matičnih ćelija, tipizaciju tkiva, konsultacije u kliničkoj medicini, kao i promociju i organizaciju dobrovoljnog davalaštva krvi.

Ovaj Zavod može se osnovati samo u sedištu univerziteta koji u svom sastavu ima fakultet zdravstvene struke.

Snabdevanje krvlju i krvnim derivatima obezbeđuju zavodi za transfuziju krvi i službe za transfuziju krvi pri stacionarnim zdravstvenim ustanovama, i u saradnji sa Crvenim krstom podstiče i organizuje aktivnosti na omasovljavanju dobrovoljnog davalaštva krvi, sprovođenju programa prikupljanja krvi, kao i planiranje potreba u lekovima proizvedenim iz krvi.

Kliničko - bolnički centar je zdravstvena ustanova koja obavlja visokospecijalizovanu specijalističko konsultativnu i stacionarnu zdravstvenu delatnost na tercijarnom nivou iz jedne ili više grana medicine.

Pored uslova predviđenih za opštu bolnicu, kliničko-bolnički centar u granama medicine iz kojih obavlja visokospecijalizovanu zdravstvenu delatnost mora ispunjavati i uslove predviđene za kliniku.

Kliničko-bolnički centar se može osnovati samo u sedištu univerziteta koji u svom sastavu ima fakultet zdravstvene struke. Kliničko-bolnički centar u državnoj svojini u čijem sedištu ne postoji opšta bolnica obavlja za teritoriju za koju je osnovan i odgovarajuću delatnost opšte bolnice.

Institut je zdravstvena ustanova koja obavlja visokospecijalizovanu specijalističko-konsultativnu i stacionarnu zdravstvenu delatnost, ili samo visokospecijalizovanu specijalističko-konsultativnu zdravstvenu delatnost iz jedne ili više grana medicine ili stomatologije.

Institut pored obavljanja obrazovnu i naučnoistraživačku delatnost, u skladu sa zakonom neke zemlje, obavlja i zdravstvene delatnosti.

Institut mora ispuniti i uslove koji su propisani zakonom kojim se uređuje oblast naučnoistraživačke delatnosti, i zato se može osnovati samo u sedištu univerziteta koji u svom sastavu ima fakultet zdravstvene struke.

Institut u državnoj svojin,i u čijem sedištu ne postoji opšta bolnica, obavlja za građane sa te teritorije i odgovarajuću delatnost opšte bolnice.

• Pravilnik o uslovima i načinu unutrašnje organizacije zdravstvenih ustanova („Službeni glasnik RS“ br. 43/06),
• Pravilnik o bližim uslovima za obavljanje zdravstvene delatnosti u zdravstvenim ustanovama i drugim oblicima zdravstvene službe („Službeni glasnik RS“ br. 43/06),
• Uredba o Planu mreže zdravstvenih ustanova („Službeni glasnik RS“ br. 42/06),
• Pravilnik o sadržaju i obimu prava na zdravstvenu zaštitu iz obaveznog zdravstvenog osiguranja i participaciji za 2008. godinu („Službeni glasnik RS“ br. 14/08).

Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).