Anestetičar ili anesteziološki tehničar — anestetičar je profesionalno obučen meidicinski radnik, koji je prošao teoretsku i praktičnu obuku iz oblasti anestezije,i koji je potkovan znanjima o tehničkim aparatima, koji se upotrebljavaju u anesteziji i tokom pružanja prve pomoći životno ugroženom pacijentu. Anestetičar je u stanju da pruže usluge pacijentima koji mora da dobiju anesteziju u vezi operacije ili sprovođenja određene dijagnostičke ili terapeutske procedure, kao i da pomognu u zbrinjavanju pacijenta u akutnim stanjima koja im ugrožavaju život, u svim uslovima i sa ostalim pratećim priborom i opremom za monitoring u operacionim salama, jedinicama za intenzivno lečenje i oporavak, ali i u terenskim uslovima.[1]
Opšte informacije
Anestezija
Anestezija (od grčkih reči an estos – „bez osećaja“ ili „bez osećaja“) je medicinska metoda anesteziologije (kao posebne specijalnosti) koja uz primenu anestetika i drugih lekova u organizmu čoveka dovodi do eliminacije bola i lekovima izazvanog sna. Namenjena je za primenu tokom operativnih zahvata i drugih metoda — dijagnostike i terapije vrlo složenih stanja vezanih uz oblike intenzivnog lečenja.
Anesteziologija
Anesteziologija je medicinska specijalizacija koja se bavi smanjenjem ili uklanjanjem svesti i osećaja spoljašnjih nadražaja (anestezija) odnosno smanjenjem ili otklanjanjem osećaja bola (analgezija) tokom različitih dijagnostičkih ili terapijskih medicinskih, najčešće hirurških postupaka, uz istovremeno kontinuirano praćenje vitalnih funkcija i održavanje unutarnje homeostaze organizma u fiziološkim granicama.
Anesteziološki tim
Za pružanje adekvatnih anestezioloških usluga potreban je anesteziološki tim koji se sastoji od:
lekara specijaliste anestezije, reanimacije i intenzivnog liječenja i
anesteziološkog tehničara — anestetičara koji je školovani osposobljen profesionalac za pružanje ili učešće u pružanju kvalitetnih anestezioloških usluga bolesnicima.[2]
Razlika u obrazovanju
Lokalnu anesteziju anestetičar može da obavlja samostalno
Na primeru iz Norveške mogu se videti razlike u obrazovanju dve grupe kadrova u oblasti anestezije: anesteziologa i anestetičara.
Lekari imaju završeni medicinski fakultet, obaveznu lekarsku praksu od 18 meseci i 4 ½ godine specijalizacije iz anestezije. Sestre imaju završenu višu školu za sestre i 1 godinu dodatnog specijalnog obrazovanja za anestetičare. Između osnovnog obrazovanja za sestre na Višoj školi i specijlanog obrazovanja za anestetičare, mora da steknu, minimum 2 godine kliničkog iskustva, kao opšta sestra/tehničar. Posle toga, mogu da traže specijalno obrazovanje.[3]
Kako ove dve grupe imaju različit nivo obrazovanja, i njihove oblasti delovanja i odgovornost zavise od toga, iako se mnoge oblasti delovanja jednim delom poklapaju. Obe grupe mogu da vrše zadatke u njima, ali je pravilo da je odgovornost različita, ili da:
...onaj koji ima više realnih kvalifikacija — ima odgovornost za njihovo izvršenje. To bi u praksi značilo da lekar (anesteziolog) ima odgovornost, a da anestetičar može samostalno da vrši mnoge radnje koje radi i lekar, ali samo u dogovoru sa lekarom.[3]
Zadaci anestetičara
Anestetičar mora biti obučen za rad sa savremenim aparatima za anesteziju i reanimaciju
Anestetičar ima zadatak da:
Kontinuirano prati vitalne funkcije pacijenta,
zna da pacijente grupe ASA I i II uvede samostalno u anesteziju,
prepozna sve promene u stanju pacijenta,
preduzme potrebne postupke za njihovo ispravljanje.
nauči da deluje brzo, u svim mogućim situacijama,
zna prioritet svojih postupaka.
zna da uspostavi slobodne disajne puteve i da očuva normalnu cirkulaciju.
Obučenost
Anestetičar mora biti obučen za rad i asistenciju anesteziologu pri uvodu pacijenta u opštu anesteziju — bilo da se radi o uvodu u opštu endotrahealnu, opštu intravensku, opštu anesteziju postavljanjem laringealne maske, inhalacionu analogo sedirajuću. Anestetičari su obučeni i za uvod pacijenta i u regionalnu anesteziju — centralne i periferne blokove.
Anestetičar mora biti obučen za rad u svim uslovima i sa ostalim pratećim priborom i opremom za monitoring u operacionim salama, jedinicama za intenzivno lečenje i oporavak itd.
Pored navedenog, anesteziološki tehničari — anestetičari mora da bude osposobljen da:
učestvovuje u stručnom usavršavanju anestetičara — anestezioloških tehničara,
učestvovuje u nastavi učenika srednjih škola i studenata fakulteta zdravstvenih studija u praksi,
učestvovuje u vođenju pripravnika — volontera,
objavljivuje stručne radove,
stalno vodi računa o stručnom usavršavanju,
radi uvođenju i primeni savremenih dostignuća u oblasti rada anestezioloških tehničara — anestetičara.[4]
Obrazovanje
Obuka anestetičara na modelu
U Srbiji u programu obrazovanja medicinskih kadrova postoji trogodišnji program specijalističkih strukovnih studija (180ESPB) na nekolko Medicinskih fakulteteta, nakon koga se stiče zvanje Specijalista strukovni anestetičar.[5]
Specijalista strukovni anestetičar mora na kraju svoga obrazovanja da ovlada:
Samostalnim izvođenjem opšte anestezije na funkcionalno zdravim pacijentima, a u saradnji sa anesteziologom, kada se radi o pacijentima sa pratećim oboljenjima.
Praćenjem toka anestezije: da je adekvatno održava dodavanjem potrebnih medikamenata u pravilnom vremenskom razmaku i po individualnoj potrebi pacijenta, da prati vitalne funkcije pacijenta u regionalnoj anesteziji.
Veštinama samostalne procene svake situacije, da ume da napravi prioritet postupaka da deluje brzo i odgovorno kod hitnih slučajeva, a kod pacijenta kojima je život ugrožen da uspostavi slobodne disajne puteve, obezbedi respiratornu funkciju kao i da se upusti u rešavanje cirkulatorne funkcije (postavljanje venskog puta, davanje tečnosti…)
Poznavanjem i upotrebom medicinske aparate i da je otvoren za nove zahteve u oblasti medicinske elektronike i tehnologije ali da istovremeno zna njihove granice i mane
Dokumentovanjem i evaluacijom sopstvenog rad i da poznaje njegove standare
Anestetičar mora da nauči i da brzo procenjuje situacije, promene u pacijentima i da tačno zna kada treba da pozove drugu sobu u pomoć — bilo da se radi o osobi iste kvalifikacije ili o anesteziologu.
^Jukić M, Husedžinović I, Majerić Kogler V, Perić M, Žunić J, Kvolik S. Klinička anesteziologija. Medicinska naklada, Zagreb 2012.
^Jović, S. (2011). „Standardi za postdiplomsku edukaciju MST u anesteziji”. Inspirium. 2: 17—18..
^ абAnne Marie Gran Bruun 3.Radna odgovornost i oblast delovanja anestetičara, U Inger Liv Hovind (red) ”Anestezija” Viša Škola za medicinske sestre u Ćupriji, Ćuprija Srbija i Crna Gora, 2005, p.28
^Takashi M, Tetsuro S (2011). „The role of certified registered nurse anesthetists int he United States”. J Anesth. 25: 734—740..
McAuliffe, M. S; Henry, B (1996). „Countries where anesthesia is administered by nurses”. AANA Journal. 64 (5): 469—79.CS1 одржавање: Вишеструка имена: списак аутора (веза).
Inger Liv Hovind (red) Anestezija Viša Škola za medicinske sestre u Ćupriji, Ćuprija Srbija i Crna Gora, 2005
.jpg)
