Ranokršćanska bazilika u Zenici

43°53′33″N 18°18′51″E / 43.89250°N 18.31417°E / 43.89250; 18.31417 Ranokršćanska bazilika u Zenici nalazila se na lokalitetu Bilimišće u opštini Zenici u Bosni i Hercegovini.

Historija

U oblasti srednje Bosne pronađeno je nekoliko reprezentativnih ranokršćanskih crkvi.[1] U ovoj oblasti su postojala naselja poput Aque S u Sarajevu i municpium Bistuensium sa upravnim i crkvenim središtem, oko čije se lokacije u nauci 120 godina vodi polemika. Reprezentativna bazilika, otkrivena u Zenici, ide u prilog lociranju Bistue Nova u Zenici.[2]

Opis

Velika bazilika koja je iskopana na Bilimišću u Zenici, predstavlja rijedak primjer očuvanosti i bogatstva nalaza na ovim prostorima. Poznato je da je prije uvođenja kršćanstva kao državne religije, ovdje u pagansko doba boravio sacerdos kulta Urbs Roma, a Zenica je vjerovatno tad bila religijski centar, pa se može pretpostaviti da je i u kršćansko doba ona imala takvu ulogu. Prva iskopavanja je obavio zenički oficijal Cerny, dok je Ćiro Truhelka otkrio ostatke veće rimske zgrade na čijim je osnovama, kasnije podignuta ranokršćanska bazilika, koja je prema Truhelki katedralna.[1]

Objekat je također veoma bitan iz razloga što je on vjerovatno bio sjedište episkopa Andrije iz biskupije Bistua Nova, koji se spominje na Salonitanskim koncilima iz 530. i 533. godine.

Spadala je u tzv. dvojne bazilike (basilica gemina) Riječ je o dvije crkve simetrički građene jedna do druge, tako da im je jedan uzdužni zid zajednički. Ovakav tip crkve je rijedak i ima ih nekoliko u Evropi.[3]

Jedna je služila kao katedrala, a druga kao župna crkva tj. basillica urbana. Najčešće se katedralna crkva nalazila s desne strane, gledajući od oltara, kakav je bio slučaj i sa zeničkom dvojnom bazilikom. Katedralna crkva bila je i bogatije ukrašena spram župne crkve.

Zenička dvojna bazilika bila je dugačka 24 m, a široka u pročelju 18 m. S južne strane bio je prigrađen tzv. diakonikon koji je služio kao sakristija, a možda dijelom i kao stan za svećenika. Ova bazilika arhitektonski je najzanimljivija po tome što su apside obiju bazilika spojene s trećom, nešto povišenom apsidom, kao prvi do sada takav poznati slučaj. Od brojnih nalaza ističe se ploča s likom dobrog Pastira koji brani ovce od paklenih sila simboliziranih s četiri biblijske zvijeri: zmajem, lavom, bazilskom i zmijom.

Bazilika izgorjela je u požaru. Datiranje ove starokršćanske crkve, može se najsigurnije smjestiti prije 530. godine, pa samim time sagrađena je u V stoljeću.[4]

Reference

  1. ↑ 1,0 1,1 „Edin Veletova: Kasnoantičke bazilike u Bosni i Hercegovini”. Radovi Filozofskog fakulteta u Sarajevu, Knjiga XVII/3, Historija, Historija umjetnosti, Arheologija. Pristupljeno 9. 2. 2016. 
  2. ↑ S. Mesihović: Desitijati
  3. ↑ „Alojz Benac-Đuro Basler-Borivoj Ćović-Esad Pašalić-Nada Miletić-Pavao Anđelić - KULTURNA ISTORIJA BOSNE I HERCEGOVINE”. Veselin Masleša, Sarajevo, 1966. Pristupljeno 9. 2. 2016. [mrtav link]
  4. ↑ „Ivo Bojanovski: BOSNA I HERCEGOVINA U ANTIČKO DOBA”. Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, 1988. Pristupljeno 9. 2. 2016. 

Literatura

  • Enver Imamović, Ranohrišćanske bazilike u Bosni i Hercegovini

Read other articles:

Bernard Lewis

Bernard LewisBernard Lewis pada tahun 2012Lahir(1916-05-31)31 Mei 1916London, InggrisMeninggal19 Mei 2018(2018-05-19) (umur 101)Voorhees Township, New Jersey, Amerika SerikatKarya akademisEraFilsafat abad ke-20Minat utamaStudi oriental, filsafat Barat, filsafat Timur TengahKarya terkenalThe Jews of Islam (1984)Islam and the West (1993)What Went Wrong? (2002)MemengaruhiHeath W. Lowry, Fouad Ajami Bernard Lewis (31 Mei 1916 – 19 Mei 2018) adalah sejarawan Yahudi Inggris-Am...

 

Альтфатер, Михаил Егорович

В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Альтфатер. Михаил Егорович Альтфатер Дата рождения 8 (20) октября 1840(1840-10-20) Место рождения Санкт-Петербург, Российская империя Дата смерти 24 августа 1918(1918-08-24) (77 лет) Место смерти Петроград, РСФСР Принадлежнос�...

 

Pelabuhan Cirebon

artikel ini perlu dirapikan agar memenuhi standar Wikipedia. Tidak ada alasan yang diberikan. Silakan kembangkan artikel ini semampu Anda. Merapikan artikel dapat dilakukan dengan wikifikasi atau membagi artikel ke paragraf-paragraf. Jika sudah dirapikan, silakan hapus templat ini. (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Pelabuhan CirebonJenisBUMNKantorpusatJl. Perniagaan No.4 CirebonTokohkunciTengku Mursalin Rahim ; General ManagerJasaJasa KepelabuhananIndukP...

Aardman Animations

Aardman Animations, Ltd.JenisPerusahaan swasta terbatas dengan sahamIndustriAnimasiDidirikan1972; 52 tahun lalu (1972)PendiriPeter Lord David SproxtonKantorpusatBristol, Inggris, BRWilayah operasi5TokohkunciPeter Lord Nick Park David SproxtonDivisiAardman FeaturesAardman DigitalAardman CommercialsAardman BroadcastAardman InternationalAardman RightsAardman EffectsAardman Nathan LoveAardman Shaun The SheepSitus webwww.aardman.com Aardman Animations, Ltd. (juga dikenal sebagai Aardman Studi...

 

Iptables

iptables Informations Créateur Rusty Russell (en) Développé par Projet Netfilter Première version 1998 Dernière version 1.8.10 (10 octobre 2023)[1] Dépôt git.netfilter.org/iptables, git.netfilter.org/iptables et git://git.netfilter.org/iptables Écrit en C Système d'exploitation GNU/Linux Environnement Linux Type Filtrage de paquets Licence GNU GPL Site web www.netfilter.org modifier - modifier le code - voir Wikidata (aide) iptables est un logiciel libre de l'espace utilisateur Linu...

 

مثل اللون للمكفوفين (كتاب)

هذه مقالة غير مراجعة. ينبغي أن يزال هذا القالب بعد أن يراجعها محرر؛ إذا لزم الأمر فيجب أن توسم المقالة بقوالب الصيانة المناسبة. يمكن أيضاً تقديم طلب لمراجعة المقالة في الصفحة المخصصة لذلك. (نوفمبر 2022) هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة �...

James O'Donnell (politician)

American politician (1840–1915) For other people named James O'Donnell, see James O'Donnell (disambiguation). This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help improve this article by introducing more precise citations. (January 2015) (Learn how and when to remove this message) James O'DonnellPort Huron Daily Times (Port Huron, MI), October 2, 1896Member of the U.S. House of&#...

 

Sportgemeinschaft 09 Wattenscheid 1990-1991

Voce principale: Sportgemeinschaft 09 Wattenscheid. Sportgemeinschaft 09 WattenscheidStagione 1990-1991Sport calcio Squadra Wattenscheid 09 Allenatore Hans Bongartz Bundesliga11º posto Coppa di GermaniaQuarti di finale Maggiori presenzeCampionato: Sobiech, Hartmann (34)Totale: Sobiech, Hartmann (38) Miglior marcatoreCampionato: Sané (13)Totale: Sané (16) StadioLohrheidestadion Maggior numero di spettatori43 200 vs. Borussia Dortmund Minor numero di spettatori4 000 vs. Karls...

 

Laetoli

National Historic Site of Tanzania LaetoliHominid footprints at Test-pit L8 in LaetoliSite location in TanzaniaLocationMonduli District,Arusha Region, TanzaniaRegionEastern AfricaCoordinates2°59′46.39″S 35°21′8.64″E / 2.9962194°S 35.3524000°E / -2.9962194; 35.3524000TypeArchaeologicalArea20 km2 (215,278,208 sq ft)Site notesArchaeologistsMary LeakeyConditionExcavatedOwnershipTanzanian GovernmentManagementAntiquities Division, Ministry of ...

Cảng Sài Gòn 0–2 Tổng cục Đường sắt (1976)

Cảng Sài Gòn 0–2 Tổng cục Đường sắtBên ngoài sân vận động Thống Nhất, nơi từng diễn ra trận đấu (ảnh chụp năm 2013) Cảng Sài Gòn Tổng cục Đường sắt 0 2 Ngày7 tháng 11 năm 1976Địa điểmSân vận động Thống Nhất, Thành phố Hồ Chí MinhTrọng tàiHồ Thiệu QuangKhán giả30.000–40.000 Cảng Sài Gòn 0–2 Tổng cục Đường sắt, được biết đến với tên gọi Trận cầu đoàn tụ (ở Việt...

 

انتف السابع

انتف السابع معلومات شخصية تاريخ الميلاد سنة 1560 ق م [1]  مواطنة مصر القديمة  الأولاد سقنن رع تاعا الأول  الأب سوبك ام ساف الثاني  إخوة وأخوات انتف السادس  عائلة الأسرة المصرية السابعة عشر  مناصب فرعون   انتف السادس  انتف الثامن  الحياة العملية المهن�...

 

Shamanism

Religious practice Shaman and Shamans redirect here. For other uses, see Shaman (disambiguation). Part of a series onAnthropology of religionBuryat shaman on Olkhon Island, Siberia Basic concepts Afterlife Animism Augury Communitas Comparative religion Divination Divine language Evolutionary origin of religion Fetishism Great Spirit Henotheism Initiation Laying on of hands Liminality Magic (supernatural) Mana Monotheism Nympholepsy Oracle Pilgrimage Polytheism Rite of passage Ritual Sacred la...

A Hearth's Warming Tail

8th episode of the 6th season of My Little Pony: Friendship Is Magic A Hearth's Warming TailMy Little Pony: Friendship Is Magic episodeIn the story within a story, the Spirit of Hearth's Warming Yet to Come (right, represented by Princess Luna) warns Snowfall Frost (represented by Starlight Glimmer) of the tragic outcome of her actions.Episode no.Season 6Episode 8Directed by Denny Lu Tim Stuby Jim Miller (supervising director) Written byMichael VogelProduced by Devon Cody Stephen Davis (...

 

Berghahn Books

New York-based academic publisher Berghahn redirects here. For German politician, see Jürgen Berghahn. Berghahn BooksFounded1994FounderMarion BerghahnCountry of originUnited StatesHeadquarters locationNew York CityDistributionTurpin Distribution (United Kingdom, Republic of Ireland, South Africa, India)Ingram Academic (United States, Australia, New Zealand)[1]Publication typesBooks, Academic journalsOfficial websitewww.berghahnbooks.com Berghahn Books is a New York and Oxford–based...

 

Great River station

Long Island Rail Road station in Suffolk County, New York Great RiverGreat River station in May 2015.General informationLocationConnetquot Avenue & Hawthorne AvenueEast Islip, New YorkCoordinates40°44′26″N 73°10′12″W / 40.740476°N 73.17°W / 40.740476; -73.17Owned byLong Island Rail RoadPlatforms2 side platformsTracks2ConstructionParkingYes (free)AccessibleYesOther informationFare zone10HistoryOpened1897Rebuilt1943, 2001Passengers2012—2014310&...

Fukuoka Domain

Domain of Japan (1600–1871) Fukuoka Domain福岡藩Domain of Japan1600–1871Walls of Fukuoka Castle Mon of the Kuroda clan Shimonohashi Gomon of Fukuoka CastleCapitalFukuoka CastleGovernment • TypeDaimyōDaimyō • 1600-1623 Kuroda Nagamasa (first)• 1869-1871 Kuroda Nagatomo (last) Historical eraEdo periodMeiji period• Established 1600• Disestablished 1871 Today part ofFukuoka Prefecture Kuroda Nagamasa ,the 1st daimyo of Fukuoka Domain Kuroda Na...

 

Finnair

Pour les articles homonymes, voir FIN. Finnair Codes IATAOACIIndicatif d'appel AY FIN FINNAIR Repères historiques Date de création 1923 (sous Aero Oy) Généralités Basée à Aéroport d'Helsinki-Vantaa Autres bases - Programme de fidélité Finnair Plus Alliance Oneworld Taille de la flotte 80 Nombre de destinations 116 Siège social Vantaa, Finlande Société mère Finnair Group Filiales Amadeus FinlandAreaAurinkomatkatFinnair CargoFinnair Facilities ManagementFinnair Aircraft FinanceFi...

 

Penitenziere

Il penitenziere (un tempo anche definito penitenziero[1]) o canonico penitenziere[2] è un sacerdote cattolico presente nelle cattedrali, di nomina propria del vescovo o arcivescovo diocesano, autorizzato a confessare in tutti quei casi di particolare gravità[3] di norma sottratti alla competenza del sacerdote ordinario e riservati quindi all'autorità episcopale. Indice 1 Caratteristiche 2 Note 3 Bibliografia 4 Voci correlate Caratteristiche In particolare, ai sensi ...

Bundesstraße 110

Dieser Artikel beschreibt die Bundesstraße 110 in Deutschland. Zur gleichnamigen Straße in Österreich siehe Plöckenpass Straße. Dieser Artikel beschreibt die ehemalige Reichsstraße 110, für das denkmalgeschützte Gebäude siehe Liste der Baudenkmäler im Bonner Ortsteil Röttgen. Vorlage:Infobox hochrangige Straße/Wartung/DE-B Bundesstraße 110 in Deutschland Karte Verlauf der B 110 Alle Koordinaten: OSM | WikiMap Basisdaten Betreiber: Deutschland Bundesrepublik De...

 

بنو معقل

  هذه المقالة عن بني معقل، قبيلة عربية. لمعانٍ أخرى، طالع بني معقل (توضيح). بنو معقل تجمع لبني المعقل في إحدى الساحاتتجمع لبني المعقل في إحدى الساحات معلومات القبيلة البلد  الجزائر  المغرب  موريتانيا الصحراء الغربية العرقية عرب اللغة عربية الديانة الإسلام المذ...