Prvobitna zajednica ili plemenska društva?
Tokom čitave istorije, kako ističe Glukman (Gluckman), postojale su ljudske zajednice koje nisu bile obuhvaćene državnom organizacijom. Prvobitna zajednica, ovaj termin označavao bi prvu i najdužu etapu u razvoju čovečanstva. Obuhvatala bi onaj period ljudske istorije koji traje od pojave čoveka do nastanka prvih država. To je vreme sazrevanja čoveka i stvaranja prvih oblika društvene organizacije. Stari vek, obeležiće narodi bez državne organizacije, poput Feničana ili Kelta. U srednji vek, bez svoje države ušli su Germani i Sloveni koji će tek na zgarištu Zapadnog rimskog carstva stvoriti svoje prve države.
Discipline koje izučavaju plemenska društva
Prvi antropolozi, poput Tejlora i Frejzera, nastojali su da objasne zbivanja u pojedinim društvima pomoću odgonetanja načina razmišljanja pojedinaca. Arheologija se bavi pronalaženjem materijalnih ostataka prošlosti na osnovu kojih dolazi do saznanja o društvenoj organizaciji i kulturi drevnih društava.
Istraživanjem veze između jezika određenog društva i društvene političke organizacije bavi se antropološka lingvistika.
Uporednim proučavanjem kultura bavi se etnologija.
Mogu se analizirati obrasci kulture u određenom društvu, i može se ukazivati na sličnosti i razlike u odnosu na druga društva, to je zadatak kulturne antropologije.
Društvenu organizaciju i društvene odnose u jednom društvu proučava socijalna antropologija.
Razvoj braka i porodice u plemenskim društvima
Na nižem stupnju divljaštva nema nikakvog oblika porodice i braka.
U srednjem stupnju divljaštva javlja se prva porodica, krvnosrodnička koju prati poligamni endogamni brak. Izdvajaju se tri starosne grupe unutar porodice: deca, odrasli koji su sposobni za rad i prokreaciju, i stari, nesposobni za rad.
Viši stupanj divljaštva karakteriše porodica "punalua". Grupa braće iz jedne porodice ženi se grupom sestara iz druge porodice. Dakle, brak je i dalje poligamni. Srodstvo se računa po majčinskoj liniji.
Na nižem stupnju varvarstva vidljiv je zaokret ka monogamiji, koja nije ipak dosledno sprovedena.
Srednji stupanj varvarstva doneo je najveće promene unutar porodice. Uvođenjem patrijarhalne porodice jaz između polova je produbljen. Položaj žene u porodici je pogoršan. Srodstvo se računa po muškoj liniji uz napomenu da se srodnicima smatraju samo oni koji žive pod istim krovom. Brak je monogaman, mada su muškarci, a posebno starešina porodice, u mnogim društvima, mogli da imaju i više žena do kojih su dolazili otmicom ili kupovinom.
Na višem stupnju varvarstva javlja se inokosna ili nuklearna porodica koju čine roditelji i deca. Brak je monogaman.
Prema broju bračnih partnera, na primer, brak može biti poligamni i monogamni. Poligamni brak se dalje deli na tri podvrste: poligamni brak u užem smislu retko zastupljen brak kod kog više muževa istovremeno uzima više supruga; poliginijski brak koji muškarcu dopusta da može da ima više supruga; poliandrijski brak kod kog jedna žena može imati više supruga.
Literatura
"Uporedna pravna tradicija" Sima Avramović; Vojislav Stanimirović
