Plavuša

Fotomodel Stephanie Pratt

Plavuša je naziv koji se koristi za ženu čija je kosa svijetle boje, odnosno "plava". Boja kose može varirati od blijedožute do nijansi koje prelaze u riđu. Takva boja je nedostatak pigmenta koji se zove eumelanin.

Plavuše se u prirodi pojavljuju relativno rijetko, tako da ih ima oko 1,8 % u svjetskoj populaciji. Iako se pojavljuju među svim etničkim grupama i rasama, njihova najveća koncentracija je u Evropi, zbog čega se dugo pogrešno držalo da prirodne plavuše samo u Evropi, odnosno da su isključivo evropskog porijekla. Nakon Evrope, svijetla boja kose je najčešća među australskim Aboridžinima.

Prema najnovijim genetskim istraživanjima, relativna brojnost plavuša u Evropi je relativno novi fenomen, odnosno osobe svjetlije kose su se počele u većem broju pojavljivati tek prije 11-10.000 godina. Jedna od teorija tvrdi da je to posljedica seksualne selekcije, odnosno da su teški uvjeti života, odnosno veliki broj nesreća tokom lova za vrijeme posljednjeg ledenog doba doveli do neravnoteže u broju muškaraca i žena. Tako je na veliki broj žena dolazio relativno mali broj muškaraca. Među ženama su one sa svijetlijom kosom izgledale "egzotičnije" i atraktivnije, te imale prednost u izboru muških seksualnih partnera, što je omogućilo njihovom recesivnom genu da se reproducira.

Tokom kasnijih vijekova, plavuše su se, pogotovo u krajevima gdje nisu postojale u prirodnom broju, smatrale "egzotičnijima", tako da su u starom Rimu bogate žene kupovale perike napravljene od kose germanskih robova i ropkinja, odnosno bojale kosu u svijetlo ("plavo").

U 20. vijeku su pak, plavuše postale metom seksističkih stereotipa koji takvu boju kose vezuju uz nedostatak inteligencije odnosno promiskuitet. Takvi se stereotipi održavaju, između ostalog, kroz viceve o plavušama.