Orešek (utvrda)

Orešek
Крепость Оре́шек
Pogled iz zraka na Utvrdu Orešek na Nevi
Pogled iz zraka na Utvrdu Orešek na Nevi
Pogled iz zraka na Utvrdu Orešek na Nevi
Mjesto Lenjingradska oblast
Država  Rusija
Vrijeme gradnje 1323.
Obnova 18. vijek
Korisnik muzej
Tip građevine utvrda
Koordinate: 59°57′13″N 31°02′18″E / 59.95361°N 31.03833°E / 59.95361; 31.03833
Lua greška in Modul:Location_map at line 522: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/Russia Leningrad Oblast" does not exist.

Orešek (ruski: Крепость Оре́шек, švedski: Nöteborg) je stara ruska utvrda na istoimenom nevskom otoku, nasuprot grada Šliseljburga. Leži nedaleko od mjesta gdje Neva ističe iz jezera Ladoge u Lenjingradskoj oblasti, udaljen oko 40 km istočno od Sankt Peterburga.[1] Utvrda Orešek je 1990. uvrštena na UNESCOvu listu svjetske baštine u Evropi zajedno sa historijskom jezgrom Sankt Peterburga. [2]

Historija

Utvrda Orešek (ili Šliseljburg) je jedinstveni arhitektonski i historijski spomenik građen, dograđivan i obnavljan od 14. do 20. vijeka. Utvrdu je 1323. podigao novgorodski knez Jurij Danilovič, unuk Aleksandra Nevskog, na Orahovom otoku u Nevi, kao predstražu na granici sa Švedskom.[1] Između 14. i 17. vijeka utvrda Orešek izdržala je brojne žestoke napade, ali je nakon devet mjeseci opsade 1612. pala je u ruke Šveđana koji su odtad vladali njome punih 90 godina. Za njihove vlasti zvala se Nöteborg (Orahov grad). Rusi su je ponovno zauzeli 1702. za vrijeme Velikog sjevernog rata. Oni su je prezvali po njemačkom Šliseljburg (Shlisselburg = Ključni grad). Petar Veliki dao ju je kompletno obnoviti i dograditi, tako da je njen današnji izgled iz tih vremena.[1] Tokom 18. i 19. vijeka utvrda je bila poznata kao Ruska Bastille, zatvor u kom su tamnovali i brojni članovi carske porodice, istaknuti državnici i javne osobe.[1]

Od augusta 1928. Orešek je muzej na otvorenom, filijala Muzeja Oktobarske revolucije iz Lenjingrada. Muzej je zatvoren 1939. godine, a njegovi eksponati prebačeni u Lenjingrad.[1] Za vrijeme Velikog domovinskog rata, branitelji Orešeka izdržali su napade Wehrmachta gotovo punih 500 dana i tako spriječili da Lenjingrad bude odsječen od kopnenog dijela SSSR-a.[1] Artiljerijsko granatiranje napravilo je velika oštećenja, pa su brojni spomenici završili u ruševinama.[1] Od 1965. utvrda postaje filijala Državnog historijskog muzeja iz Lenjingrada. Tad su obnovljene građevine starog i novog zatvora i bastioni iz 16. vijeka teško oštećeni za Drugog svjetskog rata i Ivanova crkva.[1]

Izvori

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 „Шлиссельбургская крепость - Орешек” (ruski). Музеи России. Pristupljeno 7. 10. 2015. 
  2. ↑ „Historic Centre of Saint Petersburg and Related Groups of Monuments” (ruski). UNESCO. Pristupljeno 7. 10. 2015. 

Vanjske veze