Crnojevići

Crnojevića država

Crnojevići su srednjevjekovna dinastija nakon Vojislavljevića, koju su u vjerskom smislu bili katolici, te Balšića koji su također uglavnom bili katolici, Crnojevići su prva pravoslavna dinastija.

Izuzetak je Staniša Crnojević koji je, primivši islam, kao sandžak-beg Osmanlijskoga Carstva pod imenom Skender-beg Crnojević vladao Crnom Gorom iz Skadra od 1513. do 1530. godine.

Podrijeklo

Crnogorski samoproglašeni istoričar Miroslav Ćosović smatra da Crnojevići sigurno nisu slovenskog porijekla.[1] Srpski istoričar Sima Ćirković navodi porodicu Crnojevića kao primer uspona Vlaha i Albanaca u srednjovekovnoj slovenskoj državi. Oni su promenu socijalnog položaja plaćali asimilacijom, odnosno slavizacijom.[2]

Primeri nekih istaknutih rodova, kao što su bili Balšići, zatim Kalođurđevići-Crnojevići, Mazareki, Spani, pokazuju da je put društvenog uspona bio otvoren i vlaškom i arbanaškom elementu.[3]

Crnojevići potječu iz planinskih oblasti okolo Lovćena. Tijekom 14. stoljeća se pominje Crnoje Đurašević koji se smatra utemeljiteljem obitelji Crnojevića.

Crnoje je imao tri sina: Stefana, Dobrovoja i Radiča Crnojevića. Radič je pogunuo u sukobu s Đurađem II. Balšićem 1395. godine i nema podataka da je imao direktna potomstva.

No, povijesni izvori početkom 15. stoljeća pominju sinove Radičeva brata Stefana, Đurađa i Lješa Crnojevića. Imena im se nalaze u raznim dokumentima od 1403. do 1435. i njih su dvojica imali značajnu ulogu u tadašnjem političkom i gospodarskom životu.

Posljednji Balšić, Balša III., umro je 1421. godine i pravo na upravljanje državom su, zbog obiteljskih veza, polagali srpski despoti Stefan Lazarević i Đurađ Branković iz Smedereva. No, povijesni izvori pominju Crnojeviće i kao suradnike ali i protivnike srpski despota. Crnojevići su do 1451. proširili svoje teritorije i definitivno ovladali političkim i gospodarskim životom.

Borba za prijestolje

Ćipur, lokalitet na Cetinju gdje je Ivan Crnojević podigao 1484. prvotni Cetinjski manastir posvećen Bogorodici (srušen tijekom napada Osmanlija koncem 17. stoljeća), sada se namjesto njega nalazi Dvorska crkva u kojoj su od 1989. pokopani crnogorski kralj i gospodar Nikola I. Petrović i kraljica Milena Petrović

1451. stupio je Stefan I. Crnojević u pregovore sa Mletačkom Republikom koja ga je priznavala za legitimnog vladara. također su mu Mleci davali godišnju plaću, priznali titulu vojvode i njegove posjede oko Kotora.

Srbi su predvođeni despotom Đurađem Brankovićem, 1452. Stefana I. pokušali zbaciti. Došlo je do bitke kod Skadarskoga jezera u kojoj je Stefan I. odnio pobjedu i zauzeo Podgoricu. Despot Branković je kontrolirao još nekoliko narednih godina utvrdu Medun u Kučima, no Crnojevići su ostali na prijestolju.

Prijestolnica

Pogled na Žabljak Crnojevića i Skadarsko jezero iz pravca Cetinja

Povijesni izvori iz 15. stoljeća, za doba Stefana I. Crnojevića i njegova sina i nasljednika gospodara Ivana Crnojevića, Žabljak Crnojevića opisuju kao državno središte. Iz njega je pokušan organizirani otpor navali Osmanlija kroz ravnicu okolo Skadarskoga jezera. U Žabljaku Crnojevića bila je dvorska palača i Crkva Sv.Đorđija (kasnije pretvorena u džamiju).

No, prijestolnica je 1478. bila konačno zauzeta, a Crnojevići su izmjestili državno središte u planine, u konačnom na Cetinje.

Crnojevića tiskara

Tipografska slova

Crnojevića tiskara je prvu knjigu, Oktoih, izradila koncem 1493. godine (po Julijanskom kalendaru) za vladavine Đurađa Crnojevića. Postojala je do konca 1496. godine i za to je vrijeme tiskala pravoslavne bogoslužbene knjige. Njen je cilj bio, da se širenjem kršćanske pravoslavne knjige, crnogorska država suprotstavi ubrzanom procesu islamizacije svojega pučanstva. O tome svjedoči sljedeći zapis (citat na crnogorskom):

Bog kome se klanjamo u Trojici, blagoizvolio je ispuniti svoju crkvu raznim knjigama. Viđevši ja, pravoslavni hrišćanin, Božiji štićenik, gospodin Đurađ Crnojević, da su crkve prazne, bez svetih knjiga, radi naših grijehova, pljačkom i uništavanjem agarenskih sinova, nastojah predano, ispunjem Svetim duhom i ljubavlju prema božanstvenim crkvama, naštampah ovu dušespasnu knjigu Osmoglasnik u slavu trisunčanog u jedinstvu klanjanog Božanstva.[4] .

Glavni tiskar je bio Makarije od Crne Gore.

Povijesnica je dokumentirala da je Crnojevića tiskara napravila ukupno pet knjiga:

  • Oktoih - prvoglasnik I-IV glas (4. siječanj 1494. godine, Obod)
  • Psaltir - sa posljedovanjem (22. rujna 1494. godine, Cetinje)
  • Oktoih - petoglasnik V-VIII glas (nema točnog podatka)
  • Evanđelje - (1496. godine, Cetinje)
  • Trebnik (molitvenik) - (1496. godine, Cetinje)
  • Cvijetni triod - nedovršeno izdanje (nema točnog podatka).

Vladari iz dinastije Crnojevića

Uloga u crnogorskoj povijesti

Glavni članak: Crnogorska povijest
Glavni članak: Crnojevića država

Crnojevići su uspjeli u kompliciranim vanjsko-političkim uvjetima, stiješnjeni između Osmanskoga Carstva i Mletačke Republike, očuvati državnu jezgru staroga Dukljanskoga kraljevstva. Za njihova doba se trajno ustalio naziv Crna Gora, crnogorska povijesna prijestolnica će postati Cetinje, a Cetinjski manastir (hrvatski samostan), ne samo vjersko i kulturno, no do sredine 19. stoljeća i državotvorno središte crnogorskog naroda.

Za njihova je doba, koncem, 15. stoljeća u Rijeci Crnojevića (Obod), proradila prva državna tiskara u povijesti, poznata kao Crnojevića tiskara. Tiskan je i Oktoih, prva ćirilična knjiga u Južnih Slavena.

Izvori

  1. ↑ „Neugodno razbijanje velikosrpskih iluzija”. Arhivirano iz originala na datum 2020-08-11. Pristupljeno 2014-05-18. 
  2. ↑ „Sloveni u doba Nemanjića”. Arhivirano iz originala na datum 2013-08-11. Pristupljeno 2014-05-18. 
  3. ↑ Sima Ćirković, Srbi u srednjem veku, Beograd, 1985, str 197.
  4. ↑ Prijepisi tekstova Đurađa Crnojevića

Vanjske veze

Read other articles:

Нестандартные шрифты

Эту статью предлагается удалить.Пояснение причин и соответствующее обсуждение вы можете найти на странице Википедия:К удалению/4 июня 2022.Пока процесс обсуждения не завершён, статью можно попытаться улучшить, однако следует воздерживаться от переименований или немотив...

 

رودوبوليس (سيرري)

رودوبوليس تقسيم إداري البلد اليونان  [1] التقسيم الأعلى كيركيني  إحداثيات 41°15′41″N 23°00′02″E / 41.261388888889°N 23.000555555556°E / 41.261388888889; 23.000555555556   السكان التعداد السكاني 1099 (resident population of Greece) (2001)826 (resident population of Greece) (1991)808 (resident population of Greece) (2021)820 (resident population of Greece) (...

 

Nonconformist (Protestantism)

Protestant Christians in Wales and England who did not follow the Church of England For the 1930s French movement, see Non-conformists of the 1930s. For other uses, see Nonconformity (disambiguation). Title page of a collection of Farewell Sermons preached by Nonconformist ministers ejected from their parishes in 1662. Nonconformists were Protestant Christians who did not conform to the governance and usages of the state church in England, and in Wales until 1914, the Church of England (and i...

الجامعة الخاصة محمود الماطري

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (يونيو 2023) الجامعة الخاصة محمود الماطري معلومات التأسيس 2007 النوع جامعة خاصة لغات التدريس لغة فرنسية, لغة عربية الموق...

 

土库曼斯坦总统

土库曼斯坦总统土库曼斯坦国徽土库曼斯坦总统旗現任谢尔达尔·别尔德穆哈梅多夫自2022年3月19日官邸阿什哈巴德总统府（Oguzkhan Presidential Palace）機關所在地阿什哈巴德任命者直接选举任期7年，可连选连任首任萨帕尔穆拉特·尼亚佐夫设立1991年10月27日 土库曼斯坦土库曼斯坦政府与政治 国家政府 土库曼斯坦宪法 国旗 国徽 国歌 立法機關（英语：National Council of Turkmenistan） ...

 

Roman Catholic Diocese of Memphis

Latin Catholic jurisdiction in the United States Diocese of MemphisDioecesis MemphitanaCathedral of the Immaculate ConceptionCoat of armsLocationCountryUnited StatesTerritoryWest TennesseeEcclesiastical provinceLouisvillePopulation- Catholics65,779 (4.5%)InformationDenominationCatholicSui iuris churchLatin ChurchRiteRoman RiteEstablishedJune 20, 1970CathedralCathedral of the Immaculate ConceptionCurrent leadershipPopeFrancisBishopMost Rev. David TalleyMetropolitan ArchbishopShelton ...

Where Flamingos Fly

1981 studio album by Gil EvansWhere Flamingos FlyStudio album by Gil EvansReleased1981Recorded1971GenreJazzLength46:07LabelArtists HouseProducerJohn SimonGil Evans chronology Live at the Public Theater (New York 1980)(1980, 1981) Where Flamingos Fly(1981) British Orchestra(1983) Where Flamingos Fly is an album by jazz composer, arranger, conductor and pianist Gil Evans, originally recorded in 1971 for Capitol Records but not released until 1981 as an LP on the Artists House label. It ...

 

التعليم في الصومال

الحرم الجديد لجامعة مقديشو. جامعة شرق إفريقيا في بوصاصو شمال شرق الصومال وزارة التعليم الصومالية هي الجهة الرسمية الوحيدة في الصومال المنوطة بتنظيم الحركة التعليمية بالبلاد، وتستفيد الوزارة بنسبة 15% من إجمالي نفقات الميزانية الحكومية والتي يختص بها قطاع التعليم. وأصبح ا...

 

1900 United States House of Representatives elections

House elections for the 57th U.S. Congress 1900 United States House of Representatives elections ← 1898 June 4, September 4, September 10, and November 6, 1900[a] 1902 → All 357 seats in the United States House of Representatives179 seats needed for a majority   Majority party Minority party   Leader David Henderson James Richardson Party Republican Democratic Leader since March 4, 1899 March 4, 1899 Leader's seat Iowa 3rd Tennessee ...

It's OK! (band)

American musical group It's OK! This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) The topic of this article may not meet Wikipedia's notability guideline for music. Please help to demonstrate the notability of the topic by citing reliable secondary sources that are independent of the topic and provide significant coverage of it beyond a mere trivial mention. If notability cannot be shown, t...

 

Regno di Sardegna (1700-1720)

Voce principale: Regno di Sardegna. Mappa della costa della Sardegna con le torri ancora esistenti e quelle in costruzione o in progettazione nel 1720, dalla biblioteca dell'Università di Cagliari Il Regno di Sardegna, come possedimento dell'impero spagnolo, fu conteso tra due dinastie, gli Asburgo e i Borboni dal 1700 al 1720. Con la morte di Carlo II, l'ultimo degli Asburgo spagnoli, il 1º novembre 1700, il trono passò al duca Filippo d'Angiò (Filippo V di Spagna), sebbene anche l'impe...

 

حرب جنوب اليمن الأهلية 1986

  ميّز عن ثورة 26 سبتمبر اليمنية والحرب الأهلية اليمنية (1994) والحراك الجنوبي. حرب 1986 حرب جنوب اليمن الأهلية خارطة للمحافظات المكونة لجمهورية اليمن الديمقراطية الشعبية بالأحمر. معلومات عامة التاريخ 13 – 24 يناير 1986(1 أسبوع، و4 أيام) الموقع اليمن الجنوبي النتيجة هزيمة ...

حملة شابور الثاني العسكرية على شبه الجزيرة العربية

حملة شابور الثاني العسكرية على شبه الجزيرة العربية صورة قلعة نخل وجبال الحجر. معلومات عامة التاريخ 325 الموقع سواحل الخليج العربي وشبه الجزيرة العربية النتيجة فوز ساساني حاسم انتقام العرب من الحملة بعد بضع سنوات والتسبب بخسائر بصفوف الجيش الفارسي.[1] تغييراتحدودية أنش...

 

Малоформатная фотография

Малоформа́тная фотогра́фия — фотография, основанная на использовании кадра размером 24×36 мм на 35-мм фотоплёнке с двухсторонней перфорацией, или на такой же киноплёнке[1][2]. Малоформатными также считались фотоаппараты Instamatic с размером кадра 28×28 мм на 35-мм ...

 

Prototyp (Technik)

Ein Prototyp (von altgriechisch πρωτότυπον prōtótypon, deutsch ‚erste Bildung, Urbild, Original‘)[1] stellt in der Technik ein für die jeweiligen Zwecke funktionsfähiges, oft aber auch vereinfachtes Versuchsmodell eines geplanten Produktes oder Bauteils dar. Es kann dabei nur rein äußerlich oder auch technisch dem Endprodukt entsprechen. Ein Prototyp dient oft als Vorbereitung einer Serienproduktion, kann aber auch als Einzelstück geplant sein, das nur ein...

Elections in Estonia

Politics of Estonia State Constitution Declaration of Independence Human rights Presidency President Alar Karis Executive Prime Minister Kaja Kallas Government of Estonia Incumbent cabinet Legislature Riigikogu Speaker: Lauri Hussar Judiciary Supreme Court Chancellor of Justice Elections Political parties Recent elections Riigikogu:20192023next Presidential:201620212026 Municipal:201320172021 European: 201420192024 Administrative divisions Counties Municipalities Foreign relations Ministry o...

 

Pluimpje

Vrucht van een Eenzaadlobbige (tarwekorrel) Pronkboonzaad met pluimpje (opengesneden) Het pluimpje (plumula) is een onderdeel van het kiempje in het zaad en bestaat uit een stengeltje met al dan niet al aanwezige, opgevouwen bladeren, zoals bij de pronkboon. Het pluimpje is bij eenzaadlobbigen omgeven door een pluimschede of coleoptiel (coleoptilum). Bij veel zaden, zoals bij de zonnebloem en wonderboom, bestaat het pluimpje echter uit een kegelvormig groeipunt zonder bladeren. Bij de kieming...

 

2000 en Israël

Chronologies Données clés 1997 1998 1999  2000  2001 2002 2003Décennies :1970 1980 1990  2000  2010 2020 2030Siècles :XVIIIe XIXe  XXe  XXIe XXIIeMillénaires :-Ier Ier  IIe  IIIe Chronologies géographiques Afrique Afrique du Sud, Algérie, Angola, Bénin, Botswana, Burkina Faso, Burundi, Cameroun, Cap-Vert, République centrafricaine, Comores, République du Congo, République démocratique du Congo, Côte d'Ivoire, Djibouti, Égyp...

Hiragana

Japanese syllabary For the Unicode block, see Hiragana (Unicode block). Hiragana平仮名ひらがなScript type Syllabary Time period~800 CE to the presentDirectionVertical right-to-left, left-to-right LanguagesJapanese, Hachijō and the Ryukyuan languagesRelated scriptsParent systemsOracle bone scriptSeal scriptClerical scriptRegular script (kanji)Man'yōganaHiraganaSister systemsKatakana, HentaiganaISO 15924ISO 15924Hira (410), ​HiraganaUnicodeUnicode aliasHiraganaUnicode ...

 

Orbit (dynamics)

This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help improve this article by introducing more precise citations. (February 2013) (Learn how and when to remove this message) This article is about orbits in dynamical systems theory. For other uses, see Orbit (disambiguation). In mathematics, specifically in the study of dynamical systems, an orbit is a collection of points related by the evo...