Atentat

Atentat (čiji naziv dolazi od latinskog glagola attentare, što znači "pokušati") u najširem smislu znači nasrtaj ili pokušaj nasrtaja na nečije neotuđivo pravo ili neupitnu vrijednost. U tom najširem smislu se npr. naglo i neočekivano povećanje poreza naziva "atentatom na životni standard".

U užem smislu se pod pojmom atentat podrazumijeva fizički napad, odnosno ubistvo ili pokušaj ubistve točno određene osobe, najčešće one koja ima izuzetnu političku, ekonomsku, kulturnu ili vojnu važnost u nekoj državi, društvu ili svijetu. Takvo ubistvo se u pravilu čini s predumišljajem, odnosno iz političkih i vjerskih motiva. Atentatori mogu biti naručeni, odnosno profesionalni ubice, ali i osobe na čije motive utječe duševna bolest.

Uz pojam atentat se u posljednje vrijeme veže eufemizam ciljano ubistvo ili vansudsko pogubljenje odnosno atentati koje vojne, policijske i obavještajne snage nekih država provode protiv vodećih predstavnika terorističkih i subverzivnih organizacija.

Znameniti atentati i pokušaji atentata

Vidi takođe: Popis atentatora

Dolje se nalazi popis najpoznatijih atentata i pokušaja atentata.

Atentator Godina Meta Meta Napomene
Pausanias of Orestis October 336 BC  Phílippos II ho Makedṓn ubijen
Jing Ke 210. pne. Kineski car Qin Shi Huang preživio Jedan od najranijih dokumentiranih pokušaja.
Marko Junije Brut, Gaj Kasije Longin i ostali 44. pne. Rimski diktator Julije Cezar ubijen
Hassan-i-Sabah 1100 Razne mete (ubijene posredno) N.A. Osnivač sekte Asasena.
Balthasar Gérard 1584 Nizozemski Stadtholder Willem Tihi ubijen Prvi atentat izvršen vatrenim oružjem.
Guy Fawkes 1605 Kralj James I od Engleske, Engleski parlament Preživio V. Barutna zavjera.
François Ravaillac 1610 Kralj Henri IV od Francuske ubijen Vjersko ubistvo.
Charlotte Corday 1793 Francuski revolucionar Jean-Paul Marat Ubijen Kasnije tumačeno kao patriotski čin.
John Wilkes Booth 1865 Američki predsjednik Abraham Lincoln Ubijen
Charles J. Guiteau 1881 Američki predsjednik James Garfield ubijen Umro 80 dana nakon što je ustrijeljen.
Ignacy Hryniewiecki 1881 Car Aleksandar II od Rusije Ubijen Atentat izvršen bombama.
Frederick Russell Burnham 1896 Mlimo, vjerski vođa Ndebelea Ubijen Time završen Drugi Matabele rat.[1]
Leon Czolgosz 1901 Američki predsjednik William McKinley Ubijen
Alexandros Schinas 1913 Kralj Đorđe I od Grčke Ubijen
Gavrilo Princip 1914 Austrijski nadvojvoda Franz Ferdinand Ubijen Povod za prvi svjetski rat.
Raoul Villain 1914 Francuski socijalistički vođa Jean Jaurès Ubijen
Eligiusz Niewiadomski 1922 Prvi poljski predsjednik Gabriel Narutowicz Ubijen Ubijen pet dana iza inauguracije, za vrijeme posjete umjetničkoj galeriji Zachęta u Varšavi.
Puniša Račić 1928 Hrvatski političar Stjepan Radić Ubijen Ustrijeljen za vrijeme rasprave u Skupštini Kraljevuine SHS.
Vlado Černozemski 1934 Aleksandar I od Jugoslavije Ubojstvo Ubijen u Marseilleu za vrijeme posjeta.
Claus von Stauffenberg 1944 Njemački diktator Adolf Hitler Preživio V. Zavjera od 20. jula.
Nathuram Godse 1948 Politički i duhovni vođa Mahatma Gandhi Ubijen
Jean Bastien-Thiry i OAS 1962 Francuski predsjednik Charles de Gaulle Preživio
Nguyen Van Cu i Pham Phu Quoc 1962 Predsjednik Republike Vijetnam Ngo Dinh Diem Preživio V. Bombardiranje južnovijetnamske predsjedničke palače 1962
Lee Harvey Oswald 1963 Američki predsjednik John F. Kennedy Ubijen V. atentat na predsjednika Kennedyja
Jack Ruby 1963 Lee Harvey Oswald Ubijen
James Earl Ray /
Loyd Jowers		 1968 Politički aktivist Martin Luther King Ubijen Ray je priznao krivnju ali je kasnije povukao priznanje.
Sirhan Sirhan 1968 Američki senator Robert F. Kennedy Ubijen
Prince Faisal bin Musa'id 1975 Saudijski kralj Faisal Ubijen
Dan White 1978 Gradonačelnik San Francisca George Moscone i nadzornik Harvey Milk Ubijen Ubijeni jer Dan White nije postao nadglednik
Kim Jae-kyu 1979 Južnokorejski predsjednik Park Chung-hee Ubijen V. Atentat na Park Chung Heea
Mark David Chapman 1980 John Lennon Ubijen
John Hinckley, Jr. 1981 Američki predsjednik Ronald Reagan Preživio Nastojao impresionirati glumicu Jodie Foster.
Khalid Islambouli 1981 Egipatski predsjednik Anwar Al Sadat Ubijen
Mehmet Ali Ağca 1981 Katolički papa Ivan Pavao II preživio
Satwant Singh i Beant Singh 1984 Indijska premijerka Indira Gandhi Ubijena Ubili je osobni tjelohranitelji.
Irska republikanska armija [1984] Britanska premijerka Margaret Thatcher Preživjela V. Bombaški napad u Brightonu 1984
nepoznati atentator 1986 Švedski premijer Olof Palme Ubijen Ustrijeljen vraćajući se iz kina na ulici u centru Stockholma.
Thenmuli Rajaratnam 1991 Bivši indijski premijer Rajiv Gandhi Ubijen Ubila ga eksplozija bombašice-samoubice LTTE.
Janusz Walus 1993 Vođa Komunističke partije Južne Afrike Chris Hani Ubijen
nepoznati atentator 1995 Makedonski predsjednik Kiro Gligorov Preživio
Yigal Amir 1995 Izraelski premijer Yitzhak Rabin Ubijen
Volkert van der Graaf 2002 Nizozemski političar Pim Fortuyn Ubijen
Maxime Brunerie 2002 Francuski predsjednik Jacques Chirac Preživio Pokušao ustrijeliti predsjednika za vrijeme vojne parade za Dan Bastille.
Milorad Ulemek 2003 Srpski premijer Zoran Đinđić Ubijen

Izvori

  1. ↑ „Killed the Matabele God: Burnham, the American scout, may end uprising”. New York Times. 1896-06-25. ISSN 0093-1179. 

Vanjske veze