1. kozačka konjička SS divizija
Osnivanje	septembar 1943. Mesto formiranja: Nezavisna Država Hrvatska
Formacija	Donska kozačka konjička brigada Kavkaska kozačka konjička brigada Kubanska kozačka konjička brigada 55. artiljerijski puk 55. izviđački bataljon 55. inženjerijski bataljon
Jačina	17.500 vojnika i oficira (4.500 Nemaca i 13.000 Rusa)
Deo	Nemačkog Vermahta
Angažovanje	Operacija Panter Operacija Weihnachtsmann Operacija Napfkuhen Operacija Valdrauš Prva banjalučka operacija NOVJ Operacija Kana Operacija Šah Operacija Reselšprung Operacija Bienenhaus Operacija Wildfang Druga banjalučka operacija NOVJ Virovitički mostobran Završne operacije u Sloveniji
Komandanti
Komandant	general-lajtnant Helmut fon Panvic (nem. Helmuth von Pannwitz)

Prva kozačka konjička divizija (nem. 1. Kosaken-Kavallerie-Division) je bila jedinica Vermahta sastavljena od kozačkih antisovjetskih dobrovoljaca i regrutovanih zarobljenika Crvene armije.

1945. godine njenom reorganizacijom je formiran 15. SS kozački konjanički korpus.

Prva kozačka konjička divizija Vermahta formirana je tokom leta 1943. od kozačkih antisovjetskih dobrovoljaca i odabranih regrutovanih zarobljenika Crvene armije, da bi ubrzo bila upotrebljena u Jugoslaviji.

Pošto je stanje u Hrvatskoj kritično, Hitler je izdao zapovest da se za borbu protiv bandita upotrebi 1. kozačka divizija, a naoružanje za tu diviziju da se upotpuni iz zaplenjenog italijanskog oružja.^[1]

– Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 14. septembra 1943.

Počev od septembra 1943. nalazi se u sastavu 69. rezervnog korpusa Druge oklopne armije koji je bio zadužen za teritoriju severno od Save. Pored angažovanja u korpusnim operacijama protiv NOVJ u Sremu i Slavoniji, Druga oklopna armija upotrebljavala je delove ove jedinice i u operacijama južno od Save.

Nije ni udovoljeno hrvatskom zahtevu, da se 1. kozačka divizija premesti van Hrvatske, jer su Kozaci postali strah i trepet za hrvatsko stnovništvo. Hitler je podvukao, da je kozačka divizija veoma pouzdana, koja bi se u svakom slučaju borila protiv Engleza. Kozačku diviziju možemo da povučemo tek onda, kada prestanu aktivnosti bandi.^[1]

– Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od marta 1944.

U novembru 1944. proglašena je SS-formacijom.

U januaru 1945. razvijanjem iz njenog sastava formirana je i Druga kozačka konjička divizija, sa kojom je zajedno sačinjavala 15. kozački konjički korpus. Ratni put završila je u južnoj Austriji, delom zarobljena od Crvene armije, a delom od Britanaca. Britanci su svoj deo zarobljenika predali Crvenoj armiji. Nakon predaje, njeni pripadnici ruske narodnosti su većinom streljani.

• Nemačke jedinice na jugoslovenskom ratištu u Drugom svetskom ratu

• 1st Cossack Division - vojska.net (en)
• 1. kozačka divizija Vermahta (znaci.org)
• 1. Kosaken-Kavallerie Division (nemačka dokumenta)