Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1821 Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus alnicola. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1871 Paul Kummer, przenosząc go do rodzaju Flammula[1].
Nazwę polską nadali w 1983 r. Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda, wcześniej (w 1933 r.) F. Teodorowicz opisywał ten gatunek jako płomiennica olchowa[3]. Wszystkie te nazwy są niespójne z aktualną nazwą naukową.
Średnica 3–8 cm. U młodych osobników jest półkulisty, potem łukowaty, na koniec płaski. Powierzchnia o barwie słomkowo-cytrynowej do zielonkawożółtej, lub żółtoruda[4]. W stanie wilgotnym jest śliski i lepki. Zazwyczaj jest nagi, czasami jednak z drobnymi łuskami, zwłaszcza przy brzegu[5].
Szeroko przyrośnięte i wykrojone ząbkiem. U młodych owocników żółte lub ciemnożółte i pokryte białawą osłona, szybko jednak zanikającą, u starszych brązowawe lub rdzawobrązowe[5].
Wysokość 4–11 cm, grubość do 1 cm. Posiada delikatną, włóknistą i zanikającą strefę pierścieniową. Jest nagi lub włóknisto-łuskowaty, żółtawy, tylko przy podstawie rdzawobrązowy[4].
Najbardziej podobny jest łuskwiak żółtawy (Pholiota flavida (Schaeff) (Schaeff.) Singer 1951)[4]. W polskim piśmiennictwie naukowym jest on uznawany za synonim łuskwiaka żółtego[3][6]. Według Index Fungorum jest to jednak odrębny gatunek. Podobny jest również łuskwiak ognisty (Pholiota flammans), którego kapelusz w całości pokryty jest dużymi, zwieszającymi się z brzegów żółtymi łuskami[4].
Występowanie i siedlisko
Opisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej i Europie. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony – występuje od Hiszpanii po Islandię i północne krańce Półwyspu Skandynawskiego[7]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano wiele jego stanowisk[3].
Rośnie w wilgotnych lasach liściastych typu łęgi, olsy, na terenach zalewowych, w parkach, alejach. Rozwija się na martwym drewnie drzew liściastych; na pniakach, leżących na ziemi zagłębionych w niej kłodach i gałęziach[4]. W Polsce zanotowano występowanie na drewnie olszy szarej, grabów, wierzb, lip i wiązie pospolitym[3].