Widok w 2011 roku po wznowieniu budowy. Na zdjęciu widoczna 21. kondygnacjaWieżowiec widziany z Pałacu Kultury i Nauki
Złota 44 – wieżowiec mieszkalny w Warszawie przy ul. Złotej 44 w dzielnicy Śródmieście, którego budowa rozpoczęła się w marcu 2008[2], a jej zakończenie nastąpiło jesienią 2013[3]. Oficjalne otwarcie miało miejsce w marcu 2017[4].
Ze względu na problemy finansowe dewelopera Orco Property Group budynek pozostał jednak w stanie surowym, wykończone zostały wyłącznie apartamenty pokazowe[5]. 28 sierpnia 2014 roku dotychczasowy inwestor zakończył swój udział w projekcie[6], sprzedając go międzynarodowemu konsorcjum, które na potrzeby realizacji tej inwestycji utworzyły spółki Amstar i BBI Development. Nowi nabywcy poinformowali, iż budynek zostanie ukończony i pozostanie luksusowym apartamentowcem, zgodnie z pierwotnymi założeniami[7].
Budowa
10 maja 2006 roku władze miasta Warszawy wydały pozytywną decyzję o warunkach zabudowy pod nową inwestycję Złota 44. W 2007 roku rozpoczęła się rozbiórka budynku City Center[8] pod plac budowy wieżowca, zakończona w listopadzie tego samego roku. 5 grudnia 2007 roku inwestor uzyskał pozwolenie na budowę[9].
Budowę wieżowca rozpoczęto w marcu 2008 roku. 16 marca 2009 roku, po wybudowaniu 17 kondygnacji w związku z problemami prawnymi budowa wieżowca została wstrzymana[10]. Wznowienie prac nastąpiło w styczniu 2011 roku[11].
2 lutego 2012 roku na szczycie budynku zawieszono wiechę[12], oznaczającą zakończenie konstrukcji wieżowca. Budowa zakończyła się w 2013 roku, lecz ze względu na problemy finansowe inwestora, a w konsekwencji rozwiązania umowy z wykonawcą, wnętrza budynku nie zostały w pełni wykończone[13]. Na początku kwietnia 2014 spółka Orco Property Group poinformowała o wypowiedzeniu jej finansowania. Deweloper został tym samym zobowiązany do spłaty kredytów w wysokości 171,1 mln PLN i 19,6 mln EUR w ciągu 30 dni[14]. 28 sierpnia 2014 roku doszło do zmiany właściciela budynku, który nabyło od Orco Property Group konsorcjum spółek Amstar i BBI Development[15].
Uroczyste otwarcie budynku odbyło się 13 marca 2017[4].
Charakterystyka
Złota 44, będąca najwyższym budynkiem mieszkalnym w Polsce oraz w Unii Europejskiej[16], jest luksusowym apartamentowcem o wysokości 192 metrów. Apartamenty mieszczą się na piętrach 9–52. Ich średnia wielkość to 120 m²[17]. Zostały one wyposażone w system HMS, umożliwiający zarówno komputerowe sterowanie m.in. klimatyzacją, żaluzjami, ogrzewaniem czy oświetleniem, jak i zamówienie posiłku z restauracji bądź innej usługi[18]. Każdy z mieszkańców otrzymał indywidualną kartę magnetyczną, umożliwiającą wjazd windą wyłącznie na piętro, na którym znajduje się apartament jej właściciela[19].
Do dyspozycji mieszkańców budynku zostały udostępnione[20][21]:
Trzon budynku został wykonany z żelbetu, a zwieńczenie – z konstrukcji stalowej. Ostatnie piętro znajduje się na wysokości 181 metrów, natomiast kolejne 11 metrów przeznaczono na charakterystyczne zakończenie budynku[22].
Fasada
W budynku po raz pierwszy w Polsce zastosowano trójszybową fasadę modułową Triple Glazed Unit[23], która jest konstruowana w warsztacie, a nie na miejscu budowy i charakteryzuje się niskim współczynnikiem przenikania ciepła oraz silną izolacją akustyczną. Złota 44 jest pierwszym wieżowcem w Polsce, którego elementy fasady zostały poddane Testowi Florydy i przeszły go pozytywnie.
Apartamentowiec był nagradzany w międzynarodowych konkursach np. w International Property Awards 2015[24], w którym wieża została uznana za Najlepszą rezydencję w Unii Europejskiej, zdobywając główne nagrody w trzech kategoriach: Najlepsza inwestycja mieszkaniowa, Najlepszy apartament i Najlepszy projekt wnętrz apartamentów pokazowych.
Zgodnie z koncepcją autora, budynek Złotej 44 miał wejść w dialog z Pałacem Kultury i Nauki i zmienić ulicę oraz miejski kontekst. Architekt chciał również, aby zaprojektowana forma wieży mieszkalnej był ciekawa do oglądania z różnych punktów w panoramie Warszawy[17]. Budynek jest nazywany Żaglem, jednak inspiracją dla Libeskinda było skrzydło orła – symbol zmieniającej się Warszawy, Polski i wolności[17].
Projekt powstał w wyniku współpracy Amerykanina z polską firmą Artchitecture[28].
Spory prawne
Budowa wieżowca została zaskarżona przez mieszkańców sąsiedniego, niższego budynku mieszkalnego. Wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2008 roku (sygn. akt IV SA/Wa 2410/06) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę na decyzję o warunkach zabudowy[29]. Sąd nie uwzględnił przy tym faktu, iż nowy budynek (dużo wyższy od budynku City Center) może ograniczyć dostęp światła słonecznego do mieszkań w tym budynku. Kwestia ta wykracza poza ustalenia dokonywane w toku postępowania, zmierzającego do wydawania decyzji o warunkach zabudowy i odnosi się ona jedynie do cech, parametrów i funkcji zamierzonej inwestycji[30]. Kwestie te podlegały ocenie podczas rozpoznawania skargi na decyzję o przyznaniu pozwolenia na budowę. Wyrokiem z dnia 29 lipca 2009 roku (VII SA/Wa 1202/08) Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił tę decyzję wojewody mazowieckiego, tym samym wstrzymując prace budowlane[31].
Oba wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zostały zaskarżone do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który 24 czerwca 2010 roku zdecydował, że nie przywróci pozwolenia na budowę[32]. 7 października 2010 roku spółka Orco Property Group poinformowała jednak w komunikacie, iż Wojewoda Mazowiecki utrzymał w mocy pozwolenie na budowę wieżowca Złota 44. Inwestor zapowiedział, że może ponownie wkroczyć na plac budowy i kontynuować inwestycję na podstawie ostatecznej i wykonalnej decyzji[33].
