Zwrotnica zwierciadło Wenery, leguzja zwierciadło Wenery[4] (Legousia speculum-veneris) – gatunek rośliny należący do rodzinydzwonkowatych. Występuje w Europie południowo-zachodniej i południowo-wschodniej – od półwyspu Iberyjskiego poprzez Francję, Holandię, Niemcy i Austrię, po Rumunię, Bułgarię i Turcję na wschodzie[5]. Poza tym roślina ta bywa zawlekana i pojawia się w zasiewach[6], rzadko jest uprawiana i notowana jest jako efemerofit w Polsce[4][7] oraz we wschodniej i zachodniej części USA[8]. Występuje jako chwast na polach uprawnych, na nieużytkach, przydrożach, rzadko także na kamienistych stokach w garigu[9]. Wraz z postępem technologicznym w rolnictwie rejestrowane jest zanikanie tego gatunku na wielu obszarach[9].
Pokrój rośliny
Morfologia
Pokrój
Roślina o zmiennym pokroju – czasem z łodygą pojedynczą i nierozgałęzioną, ale częściej – silnie rozgałęziona, z szeroko rozpostartymi i podnoszącymi się odgałęzieniami[6][9]. Osiąga zwykle 15–25 cm wysokości[6]. Łodyga kanciasta i na brzegu brodawkowata lub pokryta ostrymi, zwróconymi w dół włoskami[6].
Skupione w pęczkach po 2–5 (czasem pojedynczo)[6] w luźnym gronie[9]. Osadzone są na krótkich szypułkach. Kielich tworzy pięć równowąskich, ostrych i lekko owłosionych działek o podobnej długości jak korona[6]. Jej płatki zrośnięte są tylko u nasady i są szeroko rozpostarte osiągając średnicę 15–23 mm[9]. Płatki mają barwę od ciemnoniebieskiej poprzez czerwonawofioletową po białą (rzadko[9])[6]. Pręcików jest 5, słupek zwieńczony jest trójdzielnym znamieniem[9].
Równowąskie torebki osiągające do 10–15 mm długości, na obu końcach zwężające się[9][6].
Biologia i ekologia
Roślina jednoroczna, kwitnąca w obrębie swego naturalnego zasięgu od marca do czerwca[9]. Dalej na północy, w Polsce kwitnie od czerwca do sierpnia, czasem jeszcze we wrześniu[7].
Zastosowanie
Jest rzadko uprawiana[7]. W Polsce sporadycznie w kolekcjach[10].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abZbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland - a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002, s. 100. ISBN 83-85444-83-1.
↑T.G. Tutin, V.H. Heywood, N.A. Burges, D.M. Moore, D.H. Valentine, S.M. Walters, D.A. Webb: Flora Europaea. Vol. 4. Cambridge, London, New York, Melbourne: Cambridge University Press, 1976, s. 94.
↑ abcdefghiPawłowski B., Jasiewicz A. (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XII. Warszawa, Kraków: PAN Instytut Botaniki im. W. Szafera, PWN, 1971, s. 91-92.
↑ abcLucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 450-451. ISBN 83-01-14342-8.
↑ abcdefghijkM. Blamey, Ch. Grey-Wilson: Wild Flowers of the Mediterranean. London: A & C Black, 2008, s. 431. ISBN 0-7136-7015-0.
↑T.J. Nowak, W. Gawryś, J. Marcinkowski. Index plantarum of cultivated herbaceous plants in Poland. „Prace Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego”. 6, 1, s. 223, 2000.
.jpg)