Ten artykuł dotyczy geologii. Zobacz też: inne znaczenia słowa Konglomerat .
Skały zlepieńcowe w rezerwacie przyrody Piekiełko Szkuckie
Zlepieniec
Zlepieniec , konglomerat , żwirowiec – grubookruchowa , lita skała osadowa o różnych barwach, złożona z ziaren żwiru (lub głazów ) spojonych lepiszczem . Różni się od żwiru obecnością lepiszcza.
Zlepieniec składa się głównie z obtoczonych okruchów skał, czym różni się od brekcji . Między zlepieńcami a brekcjami nie można jednak poprowadzić wyraźnej granicy, gdyż istnieje szereg skał pośrednich, które stanowią przejścia od brekcji do zlepieńca.
Podobnie jak żwiry, zlepieńce mogą być:
polimiktyczne (zawierające wiele różnych rodzajów otoczaków ).
oligomiktyczne (ubogie lub zubożałe)
W przyrodzie zlepieńce bardzo często występują wraz z piaskowcami . Pospolite są przejścia: zlepieniec - zlepieniec piaszczysty - piaskowiec zlepieńcowaty - piaskowiec.
Zlepieńce w Polsce
W Polsce przykładem zlepieńców polimiktycznych są m.in.:
"zlepieniec zygmuntowski " – permski (czerwony spągowiec ) zlepieniec (fanglomerat ) powstały z osadów transportowanych przez rzeki płynące po intensywnych opadach na pustyni, która zajmowała obszar współczesnych Gór Świętokrzyskich. Otoczaki to głównie dewońskie wapienie tkwiące w piaszczystym matriksie . Brak struktur sedymentacyjnych z wyjątkiem bardzo grubych ławic . Zlepieniec zygmuntowski jest jednym z najstarszych osadów Mezozoicznego Obrzeżenia Gór Świętokrzyskich . Jego nazwa pochodzi od króla Zygmunta III Wazy . Pierwszy trzon kolumny Zygmunta wykonany był właśnie z tej skały.
"zlepieniec myślachowicki " – dolnopermski osad typu piedmontowego (przedgórskiego) znany z okolic Krakowa . Składa się z otoczaków wapieni dewońskich i karbońskich , w mniejszym stopniu z innych skał, np. kwarców żyłowych, lidytów . Spoiwo jest najczęściej wapniste. Zlepieniec powstał w wyniku scementowania okruchów różnych skał i minerałów , takich jak granity , wapienie , dolomity czy skały krzemionkowe za pomocą spoiwa krzemionkowego, ilasto-żelazistego lub węglanowego.
"zlepieniec z Malinowskiej Skały " – górnokredowy , drobno- i średnioziarnisty zlepieniec kwarcowy , zawierający liczne okruchy łupków łyszczykowych (mikowych ) i granitów oraz ziarna skaleni . Jego pokrój jest zbliżony do brekcji : w ławicach , osiągających kilka metrów miąższości, tkwią bloki i bryły piaskowca i drobnoziarnistego zlepieńca o średnicy dochodzącej do 4 m. Ławice tego zlepieńca powstały w podmorskim osuwisku, w którym część materiału została wtórnie rozdrobniona. Występuje na powierzchnię w górnych warstwach godulskich w Beskidzie Śląskim w rejonie szczytu Malinowskiej Skały .