Zaręba (niem. Lichtenau[5]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim, w gminie Siekierczyn.
Położenie
Zaręba to duża wieś łańcuchowa o długości około 3,0 km położona na Pogórzu Izerskim, pomiędzy Wysoczyzną Siekierczyńską na północnym zachodzie a Wzgórzami Zalipiańskimi na południu, na wysokości około 220–250 m n.p.m.[2]
Podział administracyjny
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego. W latach 1945–1954 wieś była siedzibą Gminy Zaręba[2].
Historia
Zaręba jest jedną z najstarszych wsi w regionie, ale jej wczesne dzieje są słabo znane[2]. Prawdopodobnie została założona przez kolonistów niemieckich w XIII lub XIV wieku[2]. W 1346 roku wzniesiono tu kościół, który w roku 1427 zniszczyli husyci[2]. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej Zaręba znacznie rozwinęła się, co było związane z osiedleniem dużej grupy eskulantów z Czech[2]. W 1825 roku w miejscowości były 182 domy, w tym: kościół, szkoła ewangelicka wraz z nauczycielem, 4 młyny wodne, 3 tartaki, wiatrak i olejarnia[2]. W 2 połowie XIX wieku w przeciwieństwie do okolicznych wsi, które podupadały po zaniku tkactwa chałupniczego, Zaręba zaczęła się szybko rozwijać jako ośrodek wydobycia węgla brunatnego[2]. W 1865 roku przez miejscowość przeprowadzono linię kolejową ze Zgorzelca do Lubania co umożliwiło dalszy rozwój przemysłu między innymi kopalni węgla brunatnego i bazaltu[2].
Po 1945 roku Zaręba pozostała dużą wsią rolniczo-przemysłową, wzrosła liczba mieszkańców co było związane z rozbudową kopalni, dla której zbudowano osiedle robotnicze[2]. W 1978 roku było tu 218 indywidualnych gospodarstw rolnych, w 1988 roku ich liczba zmalała do 101[2].
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[6]:
Inne zabytki[2]:
- kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP pochodzący z 1684 roku, przebudowany w 1797 i 1870 roku,
- Pałac w Zarębie Górnej pochodzący z końca XIX wieku,
- liczne domy mieszkalne i gospodarcze pochodzące z XIX i XX wieku.
Kultura
W Zarębie działa osiedlowy dom kultury[7].
Sport
We wsi znajduje się klub sportowy LZS Zaręba posiadający drużynę piłki nożnej[8].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 158897
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 2: M-Ż. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 468-472. ISBN 83-85773-61-4.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1604 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 105. [dostęp 2012-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Osiedlowy Dom Kultury w Zarębie. [w:] Przegląd Lubański [on-line]. [dostęp 2019-07-21].
- ↑ LZS Zaręba. [w:] Łączy nas piłka [on-line]. [dostęp 2019-07-21].
Bibliografia
| Wsie |
|
|---|
Pozostałe miejscowości
podstawowe |
|
|---|
