ZIP Skład (skrót od Ziomki i Przyjaciele Skład) – polska grupa muzyczna wykonująca hip-hop, zaliczana do prekursorów nurtu ulicznego rapu w Polsce. Powstała w 1997 roku w Warszawie na kanwie składów Fundacja nr 1 i TPWC. Jedyny album zespołu, zatytułowany Chleb powszedni ukazał się w 1999 roku, nakładem R.R.X., wytwórni uchodzącej wówczas, bodajże za najbardziej wpływową na scenie muzyki hip-hopowej. W międzyczasie na bazie kolektywu wykształciły się zespoły WWO, Ko1fu i Zipera.

W latach późniejszych szereg członków zespołu rozpoczęło karierę solową lub też kontynuowali działalność artystyczną w takich projektach jak RaggaBangg, Pokój z Widokiem na Wojnę, czy Monopol. Pomimo pozytywnego odbioru ze strony krytyków muzycznych, jak i publiczności, działalność ZIP Składu na przestrzeni lat była niejednostajna i obejmowała głównie występy gościnnie, a także sporadyczne koncerty. Od 2011 roku skład formacji tworzą raperzy Pono, Koras, Fu, Sokół, Felipe, Mieron, Jaźwa oraz Ward.

Pierwszy skład utworzyli raperzy Sokół i Pono, działający wówczas w ramach istniejącego od niespełna roku projektu TPWC oraz Jędker, Felipe, Mieron i Jaźwa z zespołu Fundacja nr 1^[1]. W efekcie wstrzymaniu uległa działalność macierzystych projektów członków ZIP Składu. Wkrótce potem do zespołu dołączyli Fu, Koras, Ward oraz na krótko Skuter^[1]. Początkowo działalność grupy miała charakter lokalny. Jednakże ZIP Skład szybko zyskał na popularności za sprawą występu przed Run-D.M.C. w ramach warszawskiego koncertu Rap Day w 1997 roku, który zgromadził 3500 widzów. Pierwsze nagrania kolektywu znalazły się na wydanej 1998 roku nakładem wytwórni muzycznej R.R.X. kompilacji różnych wykonawców Hiphopowy raport z osiedla w najlepszym wykonaniu. Na albumie znalazły się autorski utwór ZIP Skład pt. „Nie warto”, a także zrealizowana z udziałem związanych z Molestą Ewenement raperów Vienia i Pelsona kompozycja zatytułowana „Koncerty”. Wcześniej zespół gościł w piosence „Popatrz”, która ukazała się na czwartym albumie prekursorów hip-hopu w Polsce – zespołu Wzgórze Ya-Pa 3 pt. Ja mam to co ty (1998).

Rok później zespół gościł na albumie producenckim DJ-a 600V – Szejsetkilovolt. Następnie, 6 września, także 1999 roku nakładem R.R.X. do sprzedaży trafił debiutancki album ZIP Składu zatytułowany Chleb powszedni^[1]. Na wydawnictwie liczącym niewiele ponad 70 min. znalazło się 20 utworów. Produkcji nagrań podjęli się członkowie ZIP Składu oraz DJ 600V, Boese i Kliczu. Natomiast autorami scratch’y byli DJ Deszczu Strugi, DJ 600V oraz Vienio pod pseudonimem DJ Variat. Gościnnie na płycie wystąpili: zespół Mor W.A. oraz Kaczy, raper tworzący wówczas wraz z Chadą projekt Proceder. Również w 1999 roku na kanwie ZIP Składu powstały zespoły WWO, Ko1fu i Zipera. W ich skład weszli odpowiednio Sokół i Jędker; Koras i Fu; Pono, Koras i Fu. W 2000 roku ukazał się debiut Zipery pt. O.N.F.R. Gościnnie w nagraniach wziął udział ZIP Skład, który wystąpił w utworze „Pierwszy stopień zagrożenia (Scenariusz)”. Tego samego roku zadebiutował skład WWO z albumem Masz i pomyśl, także z gościnnym udziałem ZIP Składu. W międzyczasie nakładem R.R.X. ukazała się kompilacja różnych wykonawców Pokaż walory na której znalazł się autorski utwór ZIP Skład – „Zawodowstwo”. Rok później solową działalność artystyczną rozpoczął Fu. Raper zadebiutował płytą pt. N.O.C.C. (2001). Z kolei w 2002 roku Pono wydał pierwszą solową płytę zatytułowaną Hołd. W latach późniejszych formacja gościła na kolejnych płytach WWO – We własnej osobie (2002) i Witam was w rzeczywistości (2005) oraz DJ-a 600V – 600 °C (2003). Pod koniec 2003 roku formacja dała koncert, poprzedzając amerykański duet Gang Starr^[1].

W 2006 roku ZIP Skład wraz z zespołem Hemp Gru i Małolatem nagrał utwór pt. „Prosto”, który ukazał się na kompilacji Prosto Mixtape Deszczu Strugi. Piosenka promowana teledyskiem zyskała pewną popularność w kraju, dotarła do 28. miejsca Szczecińskiej Listy Przebojów Polskiego Radia. W międzyczasie Jędker powołał zespół muzyki tanecznej Monopol, którego kontrowersyjny debiut pt. Product of Poland 100% ukazał się dwa lata później. Z kolei Koras utworzył formację Pokój z Widokiem na Wojnę, która również zadebiutowała wydanym w 2010 roku albumem 2010. Również w 2006 roku reaktywowany został zespół Fundacja nr 1, którego debiutancki album zatytułowany Poste restante został wydany trzy lata później. W 2007 roku został wydany debiut solowy Jędkera pt. Czas na prawdę, działalność wznowił także duet TPWC. Tego samego roku ukazał się także pierwszy album projektu pt. Teraz pieniądz w cenie. W 2010 roku jedyny album ZIP Skład, w oryginalnej formie muzycznej, został wznowiony przez firmę Prosto^[2]. Na reedycji znalazł się nowy utwór formacji pt. „Po drodze”. Do wydawnictwa została dołączona także druga płyta zawierająca zremasterowane nagrania. Odnowiona została ponadto poligrafia. W 2011 roku kolektyw gościł na płycie gdańskiego rapera Brahu pt. Chaos. Tego samego roku w związku z narosłą krytyką wokół osoby Jędkera, został on usunięty z grupy^[3]. Natomiast Fu utworzył nowy zespół pod nazwą RaggaBangg, którego pierwszy album pod tą samą nazwą został wydany rok później. W 2012 roku na potrzeby składanki Prosto Mixtape Kebs ZIP Skład zarejestrował utwór pt. „Do kurew” do którego został zrealizowany również teledysk. Następnie formacja gościła na albumie producenckim duetu White House – Kodex 4. Raperzy wykonali piosenkę zatytułowaną „Ja wiem, że Ty wiesz”.

20 maja 2020 zespół opublikował teledysk w ramach #Hot16Challenge2, w którym udzielili się wszyscy członkowie^[4].

Albumy

Notowane utwory

Inne