Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Węgry

Węgry
Magyarország
Flaga
Herb Węgier
Flaga Herb
Hymn:
Isten, áldd meg a magyart

(Boże, zbaw Węgrów)
Położenie Węgier
Konstytucja

Konstytucja Węgier z 2011 roku

Język urzędowy

węgierski

Stolica

Budapeszt

Ustrój polityczny

demokratyczny

Typ państwa

republika parlamentarna

Głowa państwa

prezydent Tamás Sulyok

Szef rządu

premier Viktor Orbán

Powierzchnia
 • całkowita
 • wody śródlądowe


93 030 km²
690 km² (0,74%)

Liczba ludności (2021)
 • całkowita 
 • gęstość zaludnienia


9 728 337[1]
104 osób/km²

PKB (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


188,51 mld[2] USD
19 386[2] USD

PKB (PSN) (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


426,94 mld[2] dolarów międzynar.
43 906,59[2] dolarów międzynar.

Waluta

forint (HUF)

Niepodległość

rozpad Austro-Węgier
31 października 1918

Religia dominująca

katolicyzm

Strefa czasowa

UTC +1 – zima
UTC +2 – lato

Kod ISO 3166

HU

Domena internetowa

.hu

Kod samochodowy

H

Kod samolotowy

HA

Kod telefoniczny

+36

Węgry (węg. Magyarország, [ˈmɒɟɒrorsaːɡ] ( odsłuchaj)) – państwo śródlądowe w Europie Środkowej, od 1955 członek ONZ, od 1999 członek NATO, od 2004 członek Unii Europejskiej. Jest również członkiem Grupy Wyszehradzkiej. Graniczy ze Słowacją, Słowenią, Austrią, Chorwacją, Serbią, Rumunią i Ukrainą.

Do 1946 Królestwo Węgier, z epizodem Węgierskiej Republiki Ludowej (XI 1918–III 1919) i Węgierskiej Republiki Rad (III–VIII 1919), 1946–1949 Republika Węgierska. Po przejęciu pełni władzy przez partię komunistyczną i stworzeniu państwa monopartyjnej dyktatury partii komunistycznej 1949–1989 Węgierska Republika Ludowa. WRL, państwo satelickie ZSRR, była członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych, większości organizacji wyspecjalizowanych ONZ od 1955, a także Układu Warszawskiego i RWPG jako element bloku wschodniego. W latach 1956–1962 powstanie węgierskie 1956 (stłumiona przez Armię Radziecką próba uniezależnienia się od ZSRR) było przedmiotem debaty w Radzie Bezpieczeństwa ONZ[3]. W wyniku obrad Trójkątnego Stołu (czerwiec 1989) nastąpiła transformacja ustrojowa i po przeprowadzonych 25 marca 1990 wolnych wyborach Węgierska Republika Ludowa została przekształcona w demokrację parlamentarną, Republikę Węgierską (proklamowaną oficjalnie 23 października 1989). 1 stycznia 2012 nowa Konstytucja Węgier ustanowiła IV formę republikańską państwa – Węgry (Magyarország). Wskaźnik wolności prasy klasyfikuje Węgry na 92. pozycji na świecie w 2021 roku[4].

Geografia

Topografia Węgier
 Osobny artykuł: Geografia Węgier.

Powierzchnia Węgier wynosi 93 030 km². Są nieomal w całości położone w nizinnej i równinnej Kotlinie Panońskiej. Wyjątkami są Średniogórze Północnowęgierskie – makroregion należący do Karpat (pasma górskie Börzsöny, Gödöllő, Cserhát, Mátra (z najwyższym szczytem Węgier Kékes), Góry Bukowe, Góry Tokajsko-Slańskie) na północnym wschodzie kraju oraz należące do Alp Wzgórza Kőszeg i Góry Soprońskie na północnym zachodzie.

Największe rzeki Węgier to Dunaj, Cisa i Drawa. Na Węgrzech leży największe jezioro Europy Środkowej – Balaton. W mieście Hévíz znajduje się największe na świecie jezioro termiczne – Hévíz.

Historia

 Osobny artykuł: Historia Węgier.
Chrzest króla Stefana I

W epoce żelaza terytorium dziś zwane Węgrami zamieszkiwał konglomerat różnych ludów. Ze względu na swój miejscami stepowy charakter terytorium zasiedlili nomadyczni Scytowie, obszary pomiędzy górami Bukowymi, a Apuseni, jak i Siedmiogród leżały w domenie ludów Dackich, zachodnie i południowe pobrzeża w kierunku dzisiejszych Styrii i Slawonii zamieszkiwały plemiona które z grubsza znane są jako Ilirowie. Szybki cywilizacyjny i populacyjny postęp ludności celtyckiej sprawił, że zaczęli się osiedlać daleko poza swą kolebką nad rzekami Paar, Isar, Altmühl, od Brytanii przez teren na północ od Padu po Węgry i nawet północno-wschodnie stoki Karpat.

W I w. p.n.e. armia rzymska po paru dekadach walk, począwszy od podboju miasta Segestika, pokonała miejscowe siły. Imperium Rzymskie, w zakolu Dunaju, na podbitym terytorium utworzyło prowincję o nazwie Panonia i przeprowadzało procesy kolonizacji i romanizacji.

Po upadku Rzymu tereny te zajmowane były kolejno przez Hunów, Wandalów, Gepidów i Awarów, zaś w początkach IX wieku powstało tu słowiańskie Państwo Wielkomorawskie, któremu kres położyło pojawienie się pod koniec IX wieku Madziarów pod wodzą Arpada.

Dynastia Arpadów panowała na Węgrzech do 1301 roku. Za twórcę państwa uważany jest, koronowany w 1001, pierwszy król Węgier, Stefan I Święty, który przeprowadził chrystianizację swojego państwa. W latach 1241–1242 Węgry, jak wiele innych krajów wschodniej Europy, zostały zniszczone przez najazdy mongolskiej Złotej Ordy.

Królestwo Węgier w 1914 roku
Ják

Szczyt potęgi państwo węgierskie osiągnęło za panowania Ludwika Andegaweńskiego (1342–1382), także króla Polski, kiedy Węgry sięgały od Adriatyku po Morze Czarne i skutecznie przeciwstawiały się ekspansji Turcji w Europie. Ich powrót do potęgi nastąpił za czasów Macieja Korwina (1458–1490), który przyłączył do królestwa Śląsk, Łużyce, Morawy oraz Dolną Austrię. Potęga Węgier załamała się jednak zupełnie po 1526 w wyniku klęski w bitwie z Imperium Osmańskim pod Mohaczem. Po wojnie domowej pomiędzy pretendującym do tronu Ferdynandem Habsburgiem a Janem Zapolyą – wybranym przez szlachtę węgierską królem Węgier, cały teren dzisiejszych Węgier został opanowany przez Turcję. Część terytorium dotychczasowego królestwa dostała się rodzinie Habsburgów jako dziedzina rodowa w konsekwencji postanowień układu wiedeńskiego (1515) pomiędzy Jagiellonami i Habsburgami. Z części utworzono Księstwo Siedmiogrodu, którego pierwszym władcą był Jan Zygmunt Zapolya, wnuk Zygmunta Starego, częścią centralną z Budą zarządzał bezpośrednio (jako prowincją turecką) sułtan Sulejman Wspaniały. Zostało to ustalone postanowieniami pokoju z 1541 między Imperium Osmańskim a Imperium Habsburgów.

Całość terytorium Królestwa Węgier znalazła się pod władzą Habsburgów po pokoju w Karłowicach. Turcja Osmańska wówczas wycofała się z Europy Środkowej, w wyniku następstw klęski w bitwie pod Wiedniem (podczas ostatniej osmańskiej ofensywy w Europie Środkowej) i dalszych klęsk w wojnie toczonej do roku 1699 z Ligą Świętą (Państwo Kościelne, Rzeczpospolita Obojga Narodów, Republika Wenecka i Imperium Habsburgów), do których w 1686 dołączyło Carstwo Rosyjskie. Węgry, które stanowiły osobne królestwo, w 1804 roku weszły jako prowincja do nowo utworzonego Cesarstwa Austrii, na czele którego stanął Franciszek I. W wyniku słabości wewnętrznej i klęski w wojnie z Prusami (1866) Austria zmuszona została do nadania drugiemu pod względem znaczenia narodowi monarchii – Węgrom – statusu współgospodarza i w 1867 powstały Austro-Węgry. Całkowitą samodzielność uzyskano dopiero po I wojnie światowej.

W okresie rozpadu monarchii austro-węgierskiej, po rozpoczętej 31 października 1918 r. rewolucji Węgry zostały 16 listopada 1918 ogłoszone republiką, której prezydentem został Mihály Károlyi. W marcu 1919 władzę przejęli komuniści i socjaldemokraci, proklamując Węgierską Republikę Rad – dyktaturę pod przywództwem Béli Kuna. Węgierska Republika Rad przetrwała przez 133 dni i została obalona w wyniku inwazji wojsk rumuńskich i czechosłowackich. W 1920 Węgry utraciły, w wyniku traktatu w Trianon dostęp do morza oraz dwie trzecie swego terytorium (Burgenland, Słowacja, Zakarpacie, Siedmiogród, Wojwodina, Chorwacja i Slawonia), z 325 tys. km² pozostało 93 tys. km². W wyniku ustaleń traktatu Węgry utraciły również niemal dwie trzecie ludności (pozostało 8 z 21 milionów). Poza granicami Węgier znalazło się 3,5 miliona Węgrów (co stanowiło ⅓ tego narodu), głównie w południowej Słowacji i siedmiogrodzkim Seklerlandzie oraz części Wojwodiny, w tym obszary o zwartym osadnictwie i większości węgierskiej. Węgry, uznane za pozostałość Austro-Węgier i stronę wojującą w I wojnie światowej, zostały obarczone na kolejne 33 lata płatnością reparacji wojennych. Oprócz tego zmniejszono liczebność armii węgierskiej do 32 tysięcy i zakazano obowiązkowej służby wojskowej. Politycy francuscy (Georges Clemenceau) otwarcie przyrzekli Węgrom w chwili podpisania traktatu możliwość jego rewizji w oparciu o kryterium etnograficzne i statut Ligi Narodów, obietnica ta nie została dotrzymana. Wobec postanowień traktatu na Węgrzech w całym okresie międzywojennym dominowała chęć rewizji jego postanowień, uznawanych za sprzeczne z zasadą samostanowienia narodów. Zdominowało to politykę zagraniczną Królestwa Węgier i jego stosunki z sąsiadami.

Formalnie Węgry ogłoszono ponownie monarchią, jednak tron pozostał nieobsadzony. Dwukrotne próby odzyskania korony przez króla Karola IV nie powiodły się, a na czele państwa jako regent stanął były admirał austro-węgierskiej floty – Miklós Horthy.

Węgry w czasie II wojny światowej

W wyniku kryzysu gospodarczego i rewizjonistycznej propagandy, nastąpiły zbliżenie z III Rzeszą, przystąpienie do Paktu Trzech i od czerwca 1941 udział w II wojnie światowej po stronie Państw Osi. W sierpniu 1943 rząd Węgier i regent Horthy zaproponowali aliantom traktat pokojowy, co w marcu 1944 spowodowało zajęcie Węgier przez Wehrmacht. Wobec konsekwentnych prób zawarcia zawieszenia broni podejmowanych, również po niemieckiej okupacji Węgier, przez regenta i rząd węgierski, w październiku 1944 (po wkroczeniu Armii Czerwonej na terytorium Węgier) Niemcy dokonali zamachu stanu na Węgrzech, uprowadzając i internując regenta Miklosa Horthy’ego i wprowadzając rząd marionetkowy Ferenza Szalasiego i faszystowskiej partii strzałokrzyżowców. Już w październiku 1944 część Węgier została zajęta przez Armię Czerwoną (wojska węgierskie walczyły wyłącznie na wschodnim froncie), ostatnie walki zakończyły się na terenie Węgier 4 kwietnia 1945.

Po wojnie kraj należał do bloku wschodniego, będącego pod kontrolą ZSRR. Próba odzyskania niepodległości i demokratyzacji w 1956 (powstanie węgierskie) zakończyła się krwawą radziecką interwencją zbrojną.

W roku 1989 Węgry podważyły żelazną kurtynę dzielącą bloki wschodni i zachodni, otwierając granicę z Austrią. W 1990 przeprowadzono demokratyczne wybory. W 1999 Węgry przystąpiły do NATO, a w 2004 do Unii Europejskiej.

25 kwietnia 2011 roku prezydent Pal Schmitt podpisał nową Konstytucję Węgier, która weszła w życie 1 stycznia 2012 roku. Konstytucja m.in. zmieniła nazwę państwa z Republika Węgierska na Węgry[5].

Ustrój polityczny

Budynek parlamentu w Budapeszcie
 Osobny artykuł: Ustrój polityczny Węgier.

Kontury ustroju politycznego Węgier zostały zarysowane podczas obrad tzw. Trójkątnego Stołu (jesień 1989). Obecny ustrój Węgier definiuje Konstytucja Węgier. Węgry są od tego czasu demokratyczną republiką o charakterze parlamentarno-gabinetowym. Jednoizbowy parlament Országgyűlés (199 posłów) wybierany co cztery lata w wyborach powszechnych i tajnych, częściowo metodą proporcjonalną, po części w okręgach jednomandatowych. Prezydenta wybiera Országgyűlés na okres pięciu lat (może kandydować na drugą kadencję). Rząd tworzy przewodniczący zwycięskiego ugrupowania. Na Węgrzech istnieją dwa główne stronnictwa: Fidesz i pomniejsza, wywodząca się z czasów WRL postkomunistyczna Węgierska Partia Socjalistyczna. Władzę obecnie pełni Fidesz, z tego stronnictwa wywodzi się także węgierski prezydent.

Pałac Sándora w Budapeszcie – rezydencja prezydenta Węgier

Prezydenci Republiki (Republika Węgierska):

Prezydenci Republiki (Węgry):

Premierzy (Republika Węgierska):

Premier (Węgry):

Podział administracyjny

Podział administracyjny Węgier jest trzystopniowy. Obszar państwa jest podzielony na komitaty (megye; obecnie 19), które dzielą się na powiaty (dawniej járás, obecnie kistérség – 168), a te – na gminy (települései – miejskie város, obecnie 214, oraz wiejskie község i nagyközség, obecnie 2898). Rangę równą powiatom mają miasta na prawach komitatu (megyei jogú város, obecnie 23). Szczególny status, równy komitatowi, ma stołeczny Budapeszt (főváros), który dzieli się na dzielnice (kerület).

Komitat Siedziba władz Powierzchnia
[km²]
Liczba mieszkańców Gęst. zal.
[os./km²]
Liczba gmin
Budapeszt 525 1 740 041 3314 23
Bács-Kiskun Kecskemét 8445 541 584 64 119
Baranya Pecz 4430 402 260 91 301
Békés Békéscsaba 5631 392 845 70 75
Borsod-Abaúj-Zemplén Miszkolc 7247 739 143 102 355
Csongrád Segedyn 4263 425 785 100 60
Fejér Székesfehérvár 4359 428 579 98 108
Győr-Moson-Sopron Győr 4208 440 138 105 182
Hajdú-Bihar Debreczyn 6211 550 265 89 82
Heves Eger 3637 323 769 89 119
Jász-Nagykun-Szolnok Szolnok 5582 413 174 74 75
Komárom-Esztergom Tatabánya 2265 315 886 139 76
Nógrád Salgótarján 2546 218 218 86 129
Pest Budapeszt 6393 1 124 395 176 186
Somogy Kaposvár 6036 334 065 55 244
Szabolcs-Szatmár-Bereg Nyíregyháza 5936 583 564 98 228
Tolna Szekszárd 3703 247 287 67 108
Vas Szombathely 3336 266 342 80 216
Veszprém Veszprém 4493 368 519 82 217
Zala Zalaegerszeg 3784 269 705 78 257
 Węgry Budapeszt 93 030 9 957 731 107 3176

Siły zbrojne

Węgierskie Siły Powietrzne

Węgry, z racji braku dostępu do morza, dysponują dwoma rodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi oraz siłami powietrznymi[6]. Uzbrojenie sił lądowych Węgier składało się w 2014 roku z: 155 czołgów, 1508 opancerzonych pojazdów bojowych, 30 zestawów artylerii holowanej oraz 65 wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych[6]. Węgierskie siły powietrzne z kolei posiadały w 2014 roku uzbrojenie w postaci m.in. 12 myśliwców, 16 samolotów transportowych, 2 samolotów szkolno-bojowych oraz 12 śmigłowców[6].

Wojska węgierskie w 2014 roku liczyły 20 tys. żołnierzy zawodowych oraz 52 tys. rezerwistów. Według rankingu Global Firepower (2014) węgierskie siły zbrojne stanowią 61. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 1 mld dolarów (USD)[6].

 Z tym tematem związana jest kategoria: Wojsko węgierskie.

Demografia

Struktura etniczna

Naród/grupa etniczna Spis 2001 Spis 2011
Populacja % Populacja %
Węgrzy 9 416 045 96,3% 8 314 029 83,2%
Romowie 189 984 1,9% 308 957 3,5%
Niemcy 62 105 0,6% 131 951 1,5%
Słowacy 17 693 0,2% 29 647 0,3%
Rumuni 7 995 0,1% 26 345 0,3%
Chorwaci 15 597 0,2% 23 561 0,3%
Inni 63 900 0,6% 82 994 0,9%
odmówili odpowiedzi,
brak odpowiedzi
570 537 5,5% 1 455 883 14%
Razem 10 198 315 9 937 628

Uwagi do tabeli:

  • Spis z 2011 roku został przeprowadzony innymi metodami niż spis z 2001 roku (można było podać więcej niż jedną narodowość).
  • W spisach przy wyliczaniu procentowym nie bierze się pod uwagę osób które w czasie spisu nie podały odpowiedzi.

Uwzględniając osoby, które nie podały swojej narodowości, demografia Węgier wygląda następująco:

  • Węgrzy – 8 314 029 (83,6%)
  • odmówili odpowiedzi, brak odpowiedzi – 1 455 883 (14,6%)
  • Romowie – 308 957 (3,1%)
  • Niemcy – 131 951 (1,3%)
  • Słowacy – 29 647 (0,29%)
  • Rumuni – 26 345 (0,26%)
  • Chorwaci – 23 561 (0,23%)
  • Inni – 82 994 (0,8%)
  • Suma – 9 937 628 (100%)

Na Węgrzech żyje także Polonia, której największym skupiskiem jest Budapeszt.

Wyznania religijne

Bazylika w Ostrzyhomiu – główna świątynia kościoła rzymskokatolickiego na Węgrzech
 Osobny artykuł: Religia na Węgrzech.

37,1% Węgrów przyznaje się do przynależności do Kościoła rzymskokatolickiego (dalsze 1,8% należy do Węgierskiego Kościoła greckokatolickiego), 15% stanowią wierni wyznań protestanckich, głównie kalwińskiego (11,6%) i luterańskiego (2,2%)[7]. Oprócz tego powszechni są także wyznawcy innych religii. W czasie spisu narodowego 2011 16,7% Węgrów zadeklarowało, że nie należy do żadnego związku wyznaniowego, a 27,2% odmówiło odpowiedzi na pytanie o swoim wyznaniu, 1,5% zadeklarowało ateizm. Regularnie w praktykach religijnych udział bierze mniej niż 10% społeczeństwa, przy czym dysproporcje te są różne w zależności od wyznania i regionu[potrzebny przypis]. W samym Budapeszcie do kościołów na niedzielne nabożeństwa chodzi około 2–4% mieszkańców, podczas gdy na niektórych terenach wiejskich nawet do 40%[potrzebny przypis]. Jednakże rytm głównych świąt i uroczystości wyznacza kalendarz świąt chrześcijańskich. Szczególnie obchodzonym dniem na Węgrzech jest 25 kwietnia – dzień św. Marka Buza Szentelo. W tym dniu na wioskach tradycyjnie obchodzi się i święci się pola. Z kolei świętem zbiorów jest 20 sierpnia – dzień św. Stefana. W to święto patrona Węgier odbywa się w całym kraju wiele zabaw i imprez kulturalnych.

Wielki Kościół Reformowany w Debreczynie, wiodącym ośrodku węgierskiego kalwinizmu

Podział religijny według spisu z 2011 roku[7]:

Największe miasta

 Osobny artykuł: Miasta na Węgrzech.
Miasto Komitat Liczba mieszkańców Aglomeracja
Budapeszt
Debreczyn
Segedyn
01 Budapeszt Budapeszt 1 740 041 2 546 608
02 Debreczyn Hajdú-Bihar 207 594 234 506
03 Segedyn Csongrád 170 052 210 187
04 Miszkolc Borsod-Abaúj-Zemplén 166 823 206 862
05 Pecz Baranya 156 801 177 295
06 Győr Győr-Moson-Sopron 131 564 180 317
07 Nyíregyháza Szabolcs-Szatmár-Bereg 117 658 133 875
08 Kecskemét Bács-Kiskun 114 226 146 054
09 Székesfehérvár Fejér 101 722 124 654
10 Szombathely Vas 79 348 119 402
11 Szolnok Jász-Nagykun-Szolnok 74 341 92 917
12 Tatabánya Komárom-Esztergom 70 003 129 879
13 Kaposvár Somogy 67 686 82 321
14 Érd Pest 65 277 ---
15 Veszprém Veszprém 64 024 82 007
16 Békéscsaba Békés 63 752 148 473
17 Zalaegerszeg Zala 61 849 76 328
18 Sopron Győr-Moson-Sopron 61 390 70 875
19 Eger Heves 56 166 73 762
20 Nagykanizsa Zala 49 302 49 302

Gospodarka

 Osobny artykuł: Gospodarka Węgier.
Porty lotnicze na Węgrzech

Przemysł

Na Węgrzech występują stosunkowo różnorodne, choć mało zasobne złoża surowców mineralnych. Eksploatuje się tu głównie boksyty (systemem odkrywkowym), ponadto eksploatacja niewielkich złóż rudy manganu, miedzi, cynku, ołowiu, uranu, węgla brunatnego, węgla kamiennego, rudy żelaza, oraz niewielkie złoża ropy naftowej i gazu ziemnego. Rozwinięty przemysł chemiczny (nawozy i tworzywa sztuczne), maszynowy (produkcja obrabiarek, maszyn rolniczych, sprzętu gospodarstwa domowego), elektrotechniczny i elektroniczny (silniki elektryczne, sprzęt oświetleniowy, telekomunikacyjny i sprzęt gospodarstwa domowego, udział m.in. Siemensa, Philipsa i General Electric), metalurgiczny (hutnictwo aluminium), samochodowy i środków transportu (m.in. fabryki General Motors, Audi, Ford, Mercedes-Benz, autobusy, samochody ciężarowe, lokomotywy spalinowe, wagony kolejowe oraz statki rzeczne), spożywczy (winiarski, olejarski, owocowo-warzywny, mięsny, tytoniowy), odzieżowy i obuwniczy, cementowy, porcelanowo-fajansowy oraz przemysł poligraficzny.

Rolnictwo

Wysoko rozwinięte rolnictwo, Węgry posiadają najwyższy w Europie odsetek gruntów ornych wynoszący prawie 50%, łąki i pastwiska 12,5%, sady 2,5%. Rolnictwo cechuje wysoki poziom mechanizacji i chemizacji. Uprawia się pszenicę, kukurydzę, jęczmień, buraki cukrowe, słonecznik, ziemniaki, rośliny pastewne, konopie i tytoń. Rozwinięte warzywnictwo (papryka, pomidory, cebula) i sadownictwo (morele, brzoskwinie, jabłonie, śliwy), uprawa winorośli zajmuje ponad 4% powierzchni gruntów ornych. Ponadto pszczelarstwo oraz hodowla bydła, trzody chlewnej, owiec i drobiu.

Turystyka

Rozwinięta turystyka, przynosząca znaczne dochody. W 2016 roku kraj ten odwiedziło 15,256 mln turystów (6,6% więcej niż w roku poprzednim), generując dla niego przychody na poziomie 5,653 mld dolarów[8]. Węgry posiadają dużą i nowoczesną bazę hotelową, znane kąpieliska nad Balatonem, liczne miejscowości wypoczynkowe i uzdrowiska (np. Eger, Hajduszoboszlo, Sopron, Hollókő, Pecz, Jawaryn, Szentendre, Ostrzyhom).

Sopron

Kultura

Węgrzy są w Europie narodem o tyle nietypowym, że przez długi czas nieznane było ich pochodzenie; oni sami chętnie widzieli swych przodków w Hunach. W rzeczywistości pra-Węgrzy, tak jak przodkowie Finów, Estończyków oraz innych ludów ugrofińskich, wywodzą się z północnej Azji. Mimo że po osiedleniu się nad Dunajem i Cisą szybko przyjęli wzorce zachodnioeuropejskiej kultury – byli wręcz określani jako wschodni bastion Europy – zachowali wiele ze swej odrębności. Turcy uważają Węgrów za swoich pobratymców, bardziej jednak po to, by podkreślić swoją obecność w Europie.

Zupełną odrębność zachowała wiejska muzyka ludowa. Pieśni typu lamentu, zwykle śpiewane przez kobiety, zachowały archaiczny rytm i brzmienie, niespotykane u innych narodów europejskich. Nierówny rytm łączy się w nich z uderzeniem akcentem na pierwszą sylabę jakie występuje w języku węgierskim. Brzmienia powszechnie uważane za ludową muzykę węgierską, jak rozsławiony na świecie czardasz, w rzeczywistości mają pochodzenie cygańskie. Tego rodzaju muzyka taneczna powstała z połączenia ludowej muzyki Romów i muzyki miast. Ta grupa etniczna przybywała na teren Węgier od XV wieku i jak żadna inna wpłynęła na życie muzyczne kraju. Dzięki Węgrom i tutejszym kompozytorom muzyka cygańska stała się sławna na całym świecie. Sami Romowie, mimo wieków asymilacji, podobnie jak w wielu innych krajach pozostają jednak nadal na dnie piramidy społecznej.

Gulyás
Halászlé

Ceniona[przez kogo?] i charakterystyczna jest kuchnia węgierska. Węgierskie słowo gulyásgulasz weszło do słowników wielu języków europejskich. Tradycyjnie jada się go na ostro z papryką. Inną tradycyjną potrawą węgierską jest halászlé, czyli zupa rybna. Do posiłków pija się wino, którego na Węgrzech jest szeroki wybór. Tradycyjnie w Polsce mianem węgrzyna określano białe wino z Tokaju. Leżący najbliżej granicy ośrodek winiarstwa przez wieki zaopatrywał piwnice szlacheckie w całej Rzeczypospolitej. Jeden z gatunków nosi polską nazwę: szamorodni, czyli samorodny, nadaną przez polskich odbiorców. Słodkie, mocne, o intensywnym bukiecie aszu jest określane jako wino królów – król win. Do innych tradycyjnych miejsc wyrobu win na Węgrzech należy rejon Egeru, skąd pochodzi czerwona wytrawna Egri Bikavér, czyli bycza krew. Turyści szczególnie licznie odwiedzają winnice na północnych brzegach Balatonu, szczególnie rejon Badacsony. Najwięcej jednak win w kraju produkuje się na stokach gór Mátra w Gyöngyös. Pochodzi stąd złocistożółty Gyöngyös – Bor. To poprzez wino w czasie pokoju zacieśniała się przyjaźń polsko-węgierska, którą podkreśla znane przysłowie, występujące w wersjach polskiej i węgierskiej: Polak, Węgier, dwa bratanki, i do szabli, i do szklanki.

Zobacz też

Przypisy

  1. The World Factbook [online], cia.gov (ang.).
  2. a b c d Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-20]. (ang.).
  3. Edmund Jan Osmańczyk: Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1982, s. 573. ISBN 83-214-0092-2.
  4. Hungary. Reporters Without Borders. [dostęp 2021-09-23]. (ang.).
  5. Węgry przestały być Republiką. tvn24.pl, 2011-04-25. [dostęp 2011-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-27)]. (pol.).
  6. a b c d Hungary. Global Firepower. [dostęp 2014-08-26]. (ang.).
  7. a b Population by religion, denomination and main demographic characteristics, 2011. Hungarian Central Statistical Office (HCSO). [dostęp 2013-09-04]. (ang.).
  8. UNWTO Tourism Highlights, 2017 Edition. UNWTO, lipiec 2017. s. 8. [dostęp 2017-09-25]. (ang.).
Read more information:

Ця стаття не містить посилань на джерела. Ви можете допомогти поліпшити цю статтю, додавши посилання на надійні (авторитетні) джерела. Матеріал без джерел може бути піддано сумніву та вилучено. (березень 2023) Новопавлівський повіт Новопавлівський повіт — утворений у 177…

Salute to 90'sAlbum studio karya Pee Wee GaskinsDirilis2018GenrePop Punk, Melodic RockDurasi19:20LabelUniversal Music GroupKronologi Pee Wee Gaskins A Youth Not Wasted(2016)A Youth Not Wasted2016 Salute to 90's(2018) Salute to 90's adalah album studio kelima karya Pee Wee Gaskins yang dirilis pada tahun 2018, di album ini Pee Wee Gaskins mengkover lima lagu dari band dan musisi lain. Lima lagu tersebut adalah; “Dan” (Sheila On 7), “Salah” (Potret), “Kangen” (Dewa 19), “Pop Kine…

For the Pakistani TV series, see Badshah Begum (TV series). Padshah Begum of the Mughal Empire Badshah BegumShahzadi of the Mughal Empire Zan-i-Kalan Malika-uz-ZamaniBadshah Begum seated on her thronePadshah BegumTenure1721–1789PredecessorZinat-un-NissaSuccessorZeenat MahalBornc. 1703Died14 December 1789 (aged 85–86)Delhi, IndiaBurialTis Hazari Bagh, DelhiSpouse Muhammad Shah ​ ​(m. 1721; d. 1748)​IssueShahriyar Shah BahadurHouseTimuri…

The Goodman's Croft was a superstition common in 16th and 17th century Great Britain, particularly in Scotland.[1][2] It was also known as the Guideman's Grunde, Halyman's Croft, Goodman's Fauld, Gi'en Rig, Deevil's Craft, Clooties Craft, and the Black Faulie.[1][3] The practice consisted of leaving a portion of cultivable land untilled and devoting it to a supernatural being in the hopes of placating it and ensuring good fortune.[4] Many crofters left pat…

Earthquake in Japan 2011 Nagano earthquake長野県北部地震栄村大震災2011 Nagano earthquake shakemap by JMAUTC time2011-03-11 18:59ISC event600540067USGS-ANSSComCatLocal dateMarch 12, 2011 (2011-03-12)Local time03:59 JTCMagnitudeMJMA 6.7Depth8 km (5 mi)Epicenter36°59′6″N 138°35′48″E / 36.98500°N 138.59667°E / 36.98500; 138.59667Max. intensityJMA 6+ Casualties3 dead The 2011 Nagano earthquake (長野県北

Defunct American supermarket chain (1947-2013) Sweetbay SupermarketFormerlyBig BarnTypeSubsidiaryIndustryRetailFounded1947; 76 years ago (1947)DefunctOctober 8, 2013; 10 years ago (2013-10-08)FateAcquired by BI-LOHeadquartersTampa, Florida, U.S.ProductsGroceryParentAldi Sweetbay Supermarket was a chain of American supermarkets located in Florida. The first Sweetbay Supermarket to open was in Seminole, Florida, in November 2004. The company's headquarters was l…

For the men's team, see Cuba national basketball team. CubaFIBA ranking40 3 (21 August 2023)[1]Joined FIBA1937FIBA zoneFIBA AmericasNational federationFederación Cubana de BaloncestoCoachMargarito PedrosoOlympic GamesAppearances4World CupAppearances11Medals Bronze: (1990FIBA AmeriCupAppearances16Medals: 1989, 1999, 2005, 2013 : 1995, 2001, 2003, 2007: 1997 Home Away The Cuba women's national basketball team (Spanish: selección de baloncesto feminina de Cuba) is administered by the…

American basketball player and coach For the neuroscientist, see Stephanie A. White. Stephanie WhiteWhite in 2013Connecticut SunPositionHead coachLeagueWNBAPersonal informationBorn (1977-06-20) June 20, 1977 (age 46)Danville, Illinois, U.S.Listed height5 ft 9 in (1.75 m)Listed weight155 lb (70 kg)Career informationHigh schoolSeeger (West Lebanon, Indiana)CollegePurdue (1995–1999)WNBA draft1999: 2nd round, 21st overall pickSelected by the Charlotte StingPlaying car…

Electronic voting systems company Dominion Voting Systems CorporationTypePrivateIndustryElectronic voting hardwareFounded2002; 21 years ago (2002)FoundersJohn PoulosJames HooverHeadquartersToronto, Ontario, CanadaDenver, Colorado, U.S.Key peopleJohn Poulos (CEO)OwnersStaple Street Capital (76%)John Poulos (12%)PennantPark Investment[1]SubsidiariesPremier Election SolutionsSequoia Voting SystemsWebsitedominionvoting.com Dominion Voting Systems Corporation is an American&…

Formula One racing car This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: McLaren MP4-17 – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2016) (Learn how and when to remove this template message) McLaren MP4-17McLaren MP4-17DKimi Räikkönen driving the MP4-17D at the 2003 British Grand PrixCategoryFormula One…

Road in India Raipur-Bhilai-Durg four way roadRoute informationLength27 km (17 mi)HistoryCompleted in 2006[1]Major junctionsFromRaipurToBhilai LocationCountryIndiaStatesChhattisgarh Highway system Roads in India Expressways National State Asian Raipur–Bhilai–Durg or Durg-Bhilai-Raipur Expressway is a 27-kilometre-long (17 mi) high-speed urban expressway which links Raipur- Bhilai and Durg on Asian Highway 46 (India) (AH-46) in the state of Chhattisgarh. The expres…

Dunne HallDunne HallCampus quadEastCoordinates41°42′16″N 86°13′58″W / 41.7045°N 86.2329°W / 41.7045; -86.2329MottoPotentia Videre, Fortitudo Agere (The competence to see and the courage to act)Established2016ColorsHesburgh Blue, Quad Green, Stonehenge Grey    [1]RectorRev. Eric Schimmel, C.S.C.BenefactorJimmy and Susan DunneUndergraduates221Postgraduates2ChapelBlessed Basil Moreau, C.S.CMascotSentinelsInterhall sportsFootball, Lacrosse, …

Railway station in Sydney, New South Wales, Australia For the former station in South Lanarkshire, see Flemington railway station (Scotland). For the former station in New Jersey, see Flemington station. FlemingtonGeneral informationLocationThe Crescent, FlemingtonCoordinates33°51′54″S 151°04′12″E / 33.86495556°S 151.0698778°E / -33.86495556; 151.0698778Owned byTransport Asset Holding EntityOperated bySydney TrainsLine(s)Main SuburbanDistance14.32 kilometres f…

1999 single by Sash! Colour the WorldSingle by Sash! featuring Dr. Albanfrom the album Life Goes On Released1999 (1999)Genre EDM Trance Length3:35Label Club Tools Mighty Multiply Songwriter(s) Ralf Kappmeier Sascha Lappessen Thomas Lüdke Alban Nwapa Producer(s) Sash! Tokapi Sash! singles chronology Ma Baker (1998) Colour the World (1999) Adelante (1999) Music videoColour the World on YouTubeDr. Alban singles chronology Feel the Rhythm(1998) Colour the World(1999) It's My Life (Don'…

Economic antisemite strand of Nazism Gregor Strasser in 1928.Otto Strasser giving a speech shortly after his return to West Germany after World War II. Part of a series onNazism Organizations Ahnenerbe Geheime Staatspolizei Deutsches Jungvolk Hitler Youth League of German Girls NSDÄB NSDStB NSRL NSFK NSKK NSF Nationalsozialistische Monatshefte Nazi Party Sturmabteilung (SA) Schutzstaffel (SS) History Early timeline National Socialist Program Hitler's rise to power Machtergreifung German rearmam…

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (أبريل 2019) نيها خان معلومات شخصية الميلاد 13 أغسطس 1995 (28 سنة)  أمرافاتي  مواطنة الهند  الحياة العملية المهنة عارضة،  وممثلة  المواقع IMDB صفحتها على IMDB  تعديل …

Galiziendeutsche Sprachinseln, Karte von 1880 Deutsche Siedlungen in Galizien 1913 Galiziendeutsche waren Siedler deutscher Herkunft in Galizien in der Habsburgermonarchie ab 1774 und in der Zweiten Polnischen Republik 1919 bis 1939. Inhaltsverzeichnis 1 Geschichte 1.1 Erste Ansiedlung im Königreich Polen 1.2 Ansiedlungen seit 1774 1.3 Herkunft der Siedler 1.4 Erste Ansiedlungen 1.5 Einwanderungswelle 1810 1.6 Auswanderungen nach Amerika Ende des 19. Jahrhunderts 1.7 In der Zweiten Polnischen R…

Constituency of the Karnataka Legislative Assembly in India BagepalliConstituency for the Karnataka Legislative AssemblyMap of Assembly constituencyConstituency detailsCountryIndiaRegionSouth IndiaStateKarnatakaDistrictChikkaballapur LS constituencyChikkaballapurTotal electors201,055[1]ReservationNoneMember of Legislative Assembly16th Karnataka Legislative AssemblyIncumbent S N Subbareddy PartyIndian National CongressElected year2023 Bagepalli Assembly constituency is one of the 224 cons…

Artikel ini menggunakan kata-kata yang berlebihan dan hiperbolis tanpa memberikan informasi yang jelas. Silakan buang istilah-istilah yang hiperbolis tersebut. (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Sidrotun Naim bersama Raja Felipe VI dari Spanyol saat penganugerahan Prince of Asturias Pin Sidrotun Naim, S.Si., M.Mart.St., MS., M.S., M.P.A., Ph.D. (lahir 29 Mei 1979) adalah seorang ilmuwan dan cendekiawan muslim dari Indonesia yang berkarir di IPMI International Bus…

Species of bird Belted kingfisher Adult male Adult female Call Conservation status Least Concern (IUCN 3.1)[1] Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Aves Order: Coraciiformes Family: Alcedinidae Subfamily: Cerylinae Genus: Megaceryle Species: M. alcyon Binomial name Megaceryle alcyon(Linnaeus, 1758) Approximate distribution map   Breeding   Year-round   Nonbreeding Synonyms Alcedo alcyon Linnaeus,…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 3.84.228.68