Wystawa Światowa w Nowym Jorku w 1939 roku

1939 New York World's Fair

Oficjalny plakat wystawy
Państwo	Stany Zjednoczone
Miejscowość	Nowy Jork
Exposition Internationale des Arts et Techniques dans la Vie Moderne (1937) Exposition internationale du bicentenaire de Port-au-Prince (1949)
Położenie na mapie stanu Nowy Jork Wystawa Światowa w Nowym Jorku w 1939 roku
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych Wystawa Światowa w Nowym Jorku w 1939 roku
40°44′38,1851″N 73°50′54,8675″W/40,743940 -73,848574
Multimedia w Wikimedia Commons

Wystawa Światowa w Nowym Jorku w 1939 roku (nazywana The World of Tomorrow, czyli Świat Jutra) – jedna z największych wystaw światowych. Przedstawiała najnowsze wynalazki z całego świata i ich praktyczne wykorzystanie takie jak telewizja, fotografia barwna, kolej dużych prędkości (wyeksponowano włoski pociąg elektryczny ETR 200, który jeździł po Italii 203 km/h i amerykańską lokomotywę spalinową E4, która jeździła po Stanach Zjednoczonych 186 km/h)^[1]. Zaprezentowano także sztukę nowoczesną w postaci pawilonu „Sen Wenus” autorstwa hiszpańskiego surrealisty Salvadora Dalego^[2]. Została otwarta przez prezydenta USA Franklina Roosevelta oraz Alberta Einsteina 30 kwietnia 1939 roku w 150. rocznicę złożenia przysięgi przez pierwszego prezydenta Stanów Zjednoczonych – Jerzego Waszyngtona.

30 kwietnia 1939 roku prezydent Roosevelt otworzył w Nowym Jorku wystawę światową, zwaną również „Światem Jutra” (The World of Tomorrow). W wygłoszonym przez siebie przemówieniu, transmitowanym przez telewizję, mówił o przyszłości wolnej od wojen oraz pracy dla dobra ludzkości. Polski pawilon został otwarty kilka dni później, w rocznicę proklamowania Konstytucji 3 maja, w obecności ówczesnego ambasadora Polski w Waszyngtonie hrabiego Jerzego Potockiego, któremu towarzyszył komisarz polskiej ekspozycji baron Stefan Kyburg de Ropp.

Wystawę w ciągu jej trwania zwiedziły ponad 44 miliony ludzi.

Wśród państw uczestniczących w wystawie znalazła się również Polska. Polski pawilon został otwarty trzy dni po otwarciu samej wystawy, w 148. rocznicę proklamowania Konstytucji 3 maja. Władze Rzeczypospolitej Polskiej reprezentował ambasador Polski w Waszyngtonie – hrabia Jerzy Potocki. Towarzyszyli mu: komisarz ekspozycji baron Stefan de Ropp i konsul generalny RP w Nowym Jorku – hrabia^{[potrzebny przypis]} Sylwester Gruszka. Z recitalem wystąpił Jan Kiepura, wystawiono Harnasie Karola Szymanowskiego oraz Bajkę Stanisława Moniuszki. Odbył się wernisaż cyklu historycznego 7 obrazów namalowanych wspólnie przez 11 członków Bractwa św. Łukasza oraz odsłonięto pomnik Władysława Jagiełły autorstwa Stanisława Kazimierza Ostrowskiego. Wedle bogato ilustrowanego katalogu, w wielu działach obszernie prezentowano przeszłość i teraźniejszość Polski. W poszczególne tematy wprowadzali: Jan Parandowski (kultura), Roman Dyboski (Polska wczoraj i dziś), Jerzy Ponikowski (geopolityczna sytuacja Polski), Stanisław Malessa (ekonomia Polski dzisiaj i jutro), a także Michał Walicki i Stanisław Treter (sztuka), Karol Stromenger (muzyka), Stanisław Centkiewicz (teatr)^[3].

• Poland. Official catalogue of the Polish Pavilion at the World's Fair in New York, 1939, Drukarnia Polska i Wierzbicki &Co. Introligatornia artystyczna, Warszawa 1939.
• Joanna Wyszyńska-Prosnak, Notatki mnie dostępne związane z Wystawą Światową zorganizowaną w Nowym Jorku i z polskim pawilonem na tej wystawie, Warszawa 2007, rękopis.
• Korga Drąg Iwona, Poland in the World's Fair 1939-1940, wykład na Columbia University, Nowy Jork, kwiecień 2005.
• Official Catalogue of the Polish Pavilion at the World's Fair in New York, Warszawa 1939.
• Zimnica Elisabeth, Making history Poland at the 1939 World's, praca doktorska złożnona w 1999 roku na Queen's University, Kingston, Ontario, Kanada.
• Krystyna Nowakowska, Pawilon Polski na nowojorskiej wystawie światowej (1939-1940) i jego dalsze dzieje, Warszawa, 2013.