Sąd Wojskowy PKP – organ sądownictwa wojskowego powołany do orzekania w sprawach popełnionych przestępstw w przedsiębiorstwie Polskich Kolei Państwowych, działający w latach 1944–1949.
Wydzielony organ pn. Sąd Wojskowy PKP oraz ekspozytury zostały powołane w wyniku wydanego przez PKWN w dniu 4 listopada 1944 dekretu o militaryzacji PKP, oraz na podstawie rozkazu organizacyjnego Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego z 25 listopada 1944 opartego na art. 17 i 69 dekretu PKWN z 23 września 1944 „Prawo o ustroju sądów wojskowych i Prokuratury Wojskowej”[2][1].
Siedzibą sądu był początkowo Lublin, a od 14 lutego 1945 – Warszawa, lokując ją w kompleksie budynków centralnych władz państwowych, oraz wielu resortów, m.in. komunikacji przy ul. Wileńskiej 4. Planowano powołanie 10 Sądów Wojskowych PKP. Ostatecznie, na podstawie rozkazu NDWP z 28 listopada 1946 i zarządzenia wykonawczego szefa Departamentu Służby Sprawiedliwości MON, powołano jedynie dwie delegatury (wydziały zamiejscowe) – we Wrocławiu, początkowo z siedzibą tymczasową w Katowicach, od 1 stycznia 1947 we Wrocławiu w budynku zajmowanym ówcześnie przez ZZK przy ul. Joannitów 14 i w Poznaniu w jednym z budynków DOKP przy ul. Stanisława Taczaka 8[3][4][5]. Delegatury rozpoczęły działalność 1 lutego 1947. Zniesienie militaryzacji PKP nastąpiło 1 lipca 1949. Na mocy rozkazu z 10 sierpnia 1949 szef Departamentu Służby Sprawiedliwości MON został zobowiązany do rozformowania struktur Sądu Wojskowego PKP[2][1].
↑ abcMarcin Zaborski: „Specjalne” sądy wojskowe w Polsce w latach 1944–1955 (Wojskowy Sąd PKP, Wojskowy Sąd KBW oraz Wojskowe Sądy Rejonowe), Palestra 49/3-4(555-556), s. 161–171 2004.
↑ abElżbieta Romanowska: Wojskowe prokuratury Polskich Kolei Państwowych w latach 1944–1949 – formalno-prawne podstawy działalności, Przegląd Historyczno-Wojskowy 12 (63)/1 (234), s. 97–124, 2011.
↑Bartosz Kruk: Militaryzacja kolei jako element umacniania władzy ludowej w Polsce po II wojnie światowej, [w:] Państwo wobec kolei żelaznych w Polsce, Muzeum w Rybniku Rybnik 2017, s. 293-307
↑Tomasz Karpiński: Wydział Zamiejscowy Wojskowego Sądu Polskich Kolei Państwowych w Poznaniu (1947-1949), Wojskowy Przegląd Prawniczy R. 86, nr 2 (2013), s. 53-73
↑Henryk Zięba: Monografia Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Poznaniu 1945 – 1992, ZDOKP Poznań 1993