Wojna nie ma w sobie nic
z kobiety
У войны не женское лицо /
U wojny nie żenskoje lico
Autor
|
Swiatłana Aleksijewicz
|
Tematyka
|
reportaż wojenny
|
Typ utworu
|
reportaż
|
Wydanie oryginalne
|
Miejsce wydania
|
Białoruś
|
Język
|
rosyjski
|
Data wydania
|
1985
|
Wydawca
|
Mastackaja Litaratura, Sowietskij Pisatiel
|
Pierwsze wydanie polskie
|
Data wydania polskiego
|
2010, 2015
|
Wydawca
|
Wydawnictwo Czarne
|
Przekład
|
Jerzy Czech
|
|
Wojna nie ma w sobie nic z kobiety – reportaż Swiatłany Aleksijewicz opublikowany w 1985 roku. Składa się z wywiadów z kobietami, które brały udział w II wojnie światowej, pokazujących inne niż oficjalne i heroiczne oblicze wojny. Książka została przetłumaczona na 20 języków[1].
Do napisania książki pisarkę skłoniły opowieści z czasów wojny, opowiadane przez kobiety w wiosce, w której dorastała. Historie te różniły się zdecydowanie od uładzonej bohaterskiej wersji historii, znanej z książek i szkół w ZSRR. Nad książką pracowała od 1978 do 1983 roku, przeprowadzając wywiady z setkami kobiet zaangażowanych w działania wojenne (pełniących służbę jako sanitariuszki, ale też jako piloci, kierowcy, snajperki i partyzantki)[1]. Proces przetwarzania tak brutalnych opowieści był dla Aleksijewicz wycieńczający – zdecydowała, że nigdy już nie będzie pisała o wojnie (z czasem zamysł ten porzuciła i stworzyła kolejne książki o tematyce wojennej)[2].
Autorka miała duże problemy z publikacją reportażu – książka oczekiwała na wydanie dwa lata. Ukazała się w ZSRR w 1985 roku (w odcinkach w dwóch czasopismach i w dwóch wydawnictwach książkowych)[3] i sprzedała się w dwóch milionach egzemplarzy[1]. Opublikowano ją jednak w okrojonej wersji – niektóre fragmenty ukazały się w Rosji po raz pierwszy dopiero w nowym wydaniu w 2004 roku[4].
Reportaż otrzymał Literacką Nagrodę Europy Środkowej „Angelus” (2011)[3] oraz Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki (2011)[5].
Na podstawie utworu stworzono cykl filmów dokumentalnych[3]. W Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie zrealizowano także adaptację teatralną w reżyserii Krzysztofa Popiołka[6]. 30 października 2018 r., w Faktycznym Domu Kultury w Warszawie, premierę miał spektakl – wykonaniu teatru Tema(t) z Warszawy, w reżyserii Renaty Dymnej – „Wojna nie jest kobietą” na podstawie książki Swietłany Aleksijewicz[7].
Przypisy