Wojna chocimska

Strona tytułowa wydania z 1780
Autor	Ignacy Krasicki
Typ utworu	poemat
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Warszawa
Język	polski
Data wydania	1780
Teksty w Wikiźródłach

Wojna chocimska – poemat Ignacego Krasickiego wydany w Warszawie w 1780^[1].

Utwór został napisany pod wpływem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który pragnął złączyć się z Rosją w sojuszu przeciw Turcji. Poemat opisuje walki hetmana Jana Karola Chodkiewicza podczas wojny polsko-tureckiej 1620-1621. Krasicki, mający już w dorobku parodystyczne utwory Myszeida^[2] i Monachomachia, próbował w Wojnie chocimskiej stworzyć poważny poemat heroiczny. Odwoływał się jednak nie do wzorów antycznych, lecz nowożytnych, zwłaszcza do Jerozolimy wyzwolonej^[3] Torquata Tassa, zaś w miejsce starożytnych bóstw wprowadzał nawiązania chrześcijańskie. Najprawdopodobniej poeta pozostawał też pod wpływem Henriady Woltera^[4]. Utwór rekonstruował też na podstawie wydarzeń historycznych zasady ustrojowe i moralne Rzeczypospolitej szlacheckiej oraz sarmacką przeszłość. Wojna chocimska była w literaturze polskiego oświecenia odosobnioną, choć nieudaną^[5] próbą stworzenia epopei. Utwór kreował jednak mit „przodków poczciwych” jako wzoru dla ludzi współczesnych, który odegrał dużą rolę w Panu Podstolim. Epos został skomponowany, na wzór epopei Tassa, oktawą, czyli strofą ośmiowersową abababcc^[6][7], zbudowaną z wersów jedenastozgłoskowych.

Już się był mieczem zwycięskim zbyt wsławił

Naród, na zemstę od Boga zesłany;

Już w krwi niewinnej od wieków się pławił;

Jednak w zapędzie nieuhamowany,

Niesyt, że tyle dzieł okrutnych sprawił;

Dumny potęgą i sławą zagrzany,

Groził i reszcie, a srogim bułatem

Chciał przelęknionym zawiadować światem.

• Transakcja wojny chocimskiej
• Osman

• Mieczysław Klimowicz: Oświecenie. Wyd. IX - 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 171-172, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13845-5.
• Teresa Kostkiewiczowa: Oświecenie. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2007, s. 50, 90, 181. ISBN 978-83-7420-092-9.
• Zygmunt Leśnodorski: Źródła starożytne "Wojny Chocimskiej" Krasickiego. bazhum.muzhp.pl, 1931. [dostęp 2016-11-25]. (pol.).
• Roman Krzywy: Między historią a tradycją eposu heroicznego. Uwagi o "Wojnie chocimskiej" Ignacego Krasickiego. academia.edu. [dostęp 2016-11-25]. (pol.).

• Pierwsze wydanie (1780) w bibliotece Polona