Wojna Rzymu z Achajami

Związek Achajski w 150 p.n.e.
Czas	148 p.n.e. – 146 p.n.e.
Miejsce	Peloponez
Terytorium	Grecja
Przyczyna	próba zdominowania Achajów przez Rzymian
Wynik	zwycięstwo Rzymian, podbój państw greckich
Strony konfliktu
Republika rzymska Związek Achajski
Dowódcy
Kwintus Cecyliusz Metellus Macedoński Lucjusz Mummiusz Achajski Kritolaos † Diajos †
Siły
25 500 początkowo kilka tysięcy pod Istmos: 14 500
Straty
nieznane poważne
brak współrzędnych

Wojna Rzymu z Achajami – konflikt zbrojny latach 148 – 146 p.n.e. pomiędzy Republiką Rzymu a Związkiem Achajskim. Wojna zdecydowała o ostatecznym podbiciu i włączeniu państw greckich do państwa rzymskiego.

Początkowo, od II wojny macedońskiej, Achajowie i Rzymianie tworzyli sojusz przeciwko Macedonii. Jednak po IV wojnie, w której Macedonia została ostatecznie rozgromiona, pomiędzy sojusznikami doszło do serii napięć. Grekom nie podobała się coraz większa ingerencja sojuszników w sprawy Związku Achajskiego. Rzymianie uznali m.in., że do związku nie może przystąpić Sparta. Uznali też, że sojusz powinny opuścić: Argos, Korynt i Orchomenos. Ostatecznie jednak o wojnie zdecydowała postawa członków związku, którego członkowie postanowili wesprzeć skonfliktowaną z Rzymem Spartę.

Do działań zbrojnych doszło dopiero w 146 p.n.e. Wojska rzymskie dowodzone przez Kwintusa Metellusa oraz Lucjusza Mummiusza odniosły kilka sukcesów: pobiły część sił związku pod wodzą stratega Kritolaosa pod Skarfeją oraz niezależny korpus Arkadyjczyków pod Cheroneą.

Nowy strateg, Diaos, nałożył wysokie podatki na bogaczy i ogłosił uwolnienie niewolników pochodzenia helleńskiego. Wszystko w celu wystawienia armii, która mogłaby pokonać napastników. Dzięki jego zabiegom, do decydującej o losach wojny bitwy pod Istmos, związek wystawił 14 600 ludzi, z tego 12 000 byłych niewolników. Zawodowa armia rzymska odniosła jednak zwycięstwo, a Diaos poległ.

• Bitwa pod Alfeios
• Bitwa pod Skarfeją (zwycięstwo Rzymian pod wodzą Metellusa nad Achajami (1000 jeńców) pod wodzą Kritolaosa, który zginął w trakcie bitwy)
• Bitwa pod Cheroneą (zwycięstwo Rzymian pod wodzą Metellusa nad siłami 1000 Arkadyjczyków)
• Bitwa pod Istmos (decydujące zwycięstwo Rzymian).

Sukces Rzymian został przyjęty z radością przez bogate kręgi greckiego społeczeństwa, które nie popierały patriotycznych starań Diaosa. Mimo ciepłego przyjęcia przez część Achajów, zwycięzcy postanowili surowo ukarać pokonanych: zlikwidowano Związek Achajski, zniszczono także Korynt i Patras, a w miastach związkowych ustanowiono stałe władze rzymskie. Formalnie niezależne pozostały Sparta i Ateny, ale faktycznie, pozbawione jakiegokolwiek wsparcia innych ośrodków greckich, nie mogły odegrać już żadnej roli.

• M. Jaczynowska, D. Musiał, M. Stępień, Historia starożytna, Warszawa 2004;
• N. G. Wilson, Encyclopedia of Ancient Greece, New York 2006.