Willem Janszoon (także Willem Jansz, Willem Janssen, ur. ok. 1570, zm. 1630) – holenderski podróżnik i odkrywca, nawigator[1], znany jako kapitan pierwszej europejskiej wyprawy, która dotarła do wybrzeża Australii[2] (półwysep Jork)[3].
Statek Janszoona noszący nazwę Duyfken (co znaczy po polsku Gołąbek[6]) odkrył wybrzeże Australii u ujścia szerokiej na 2 km rzeki Pennefather (miasto Weipa w stanie Queensland)[7].
Na brzegu Pennefather odbyło się lądowanie[7], załoga Duyfkena była pierwszymi białymi stawiającymi stopy na australijskim gruncie. W czasie swej podróży Janszoon naniósł na mapy prawie 320 kilometrów wybrzeża[7], wpłynął nawet w cieśninę Torresa na parę miesięcy przed jej odkryciem przez Portugalczyków. Sądził jednak, że ląd należy do Nowej Gwinei[3][1][6].
Z powodu kończących się zapasów i śmierci 9 członków załogi, zabitych przez natywnych mieszkańców, zdecydował się na powrót na wysokości (nazwanego przez siebie) przylądka Keer Weer (w wolnym tłumaczeniu Znowu Zakręt; zachodnia część półwyspu Jork)[1][6].
Odkryte przez siebie ziemie nazwał Nieu Zelandt[8], ale nazwa ta nie przyjęła się. Została za to użyta później przez Abla Tasmana na nazwanie odkrytej przez niego wyspy – Nowa Zelandia.
Istnieje wiele teorii na temat jeszcze wcześniejszego odkrycia Australii przez żeglarzy z Chin, Francji czy Portugalii, ale wyprawa Janszoona to pierwsze udokumentowane i bezsporne odkrycie tego kontynentu.
Przypisy
↑ abcdWillem Jansz [online], Store norske leksikon, 15 marca 2022 [dostęp 2023-03-19](norw.).
↑ abJ.W.J.W.ForsythJ.W.J.W., Janssen, Willem (?–?), Canberra: National Centre of Biography, Australian National University, 1967 (Australian Dictionary of Biography) [dostęp 2023-02-26](ang.). Brak numerów stron w książce
↑EdwardE.Brooke-HitchingEdwardE., The golden atlas : the greatest explorations, quests and discoveries on maps, London 2018, ISBN 978-1-4711-6682-2, OCLC1020867741 [dostęp 2023-03-21]. Brak numerów stron w książce
↑Lalita Rāṇā ĀtaśaL.R.Ā.BhāratīyaLalita Rāṇā ĀtaśaL.R.Ā., Geographical thought : a systematic record of evolution, New Delhi: Concept Pub. Co, 2008, s. 123, ISBN 81-8069-536-0, OCLC277278952 [dostęp 2023-03-21].