Wierchowina

Herb
Państwo	Ukraina
Obwód	iwanofrankiwski
Rejon	wierchowiński
Wysokość	620 m n.p.m.
Populacja (2020) • liczba ludności	5812
Nr kierunkowy	+380 3432
Kod pocztowy	78700
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego Wierchowina
Położenie na mapie Ukrainy Wierchowina
48°09′06″N 24°48′49″E/48,151667 24,813611
Multimedia w Wikimedia Commons

Wierchowina, Żabie (ukr. Верховина, Werchowyna) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankowskim, siedziba administracyjna rejonu wierchowińskiego. Położone jest nad Czarnym Czeremoszem (dopływem Prutu), u podnóża pasma Czarnohory, 30 kilometrów na południowy zachód od Kosowa. W 2020 osiedle liczyło 5812 mieszkańców^[1], dla porównania spis powszechny w 2001 zanotował ich 5412^[2].

Do 1962 roku miejscowość nosiła nazwę Żabie (ukr. Жаб'є, Żabje).

• Do roku 1340 w Księstwie Halickim.
• 1340–1772 w Królestwie Polskim (ziemi halickiej, województwa ruskiego).
• 1772–1918 w Królestwie Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim. W tym okresie w Żabiu było 1204 mieszkańców według spisu ludności z 1857.
• listopad 1918–22 stycznia 1919 w Zachodnioukraińskiej Republice Ludowej.
• 22 stycznia 1919–maj 1919 w Ukraińskiej Republice Ludowej.
• 1919–1939, w czasach II Rzeczypospolitej, w powiecie kosowskim (od 1920 województwa stanisławowskiego).

Miejscowość wzmiankowana była w 1424 roku.

W II Rzeczypospolitej była siedzibą gminy wiejskiej Żabie w powiecie kosowskim województwa stanisławowskiego. Była to obszarowo największa gmina w II Rzeczypospolitej. Także samo Żabie było największą wiejską miejscowością całego woj. stanisławowskiego, a także największą miejscowością powiatu kosowskiego (8188 mieszk. w 1921), przewyższając miasta Kuty (5504) i Kosów (4234). Żabie było także dziewiątą (rok 1921) największą miejscowością woj. stanisławowskiego (łącznie z miastami) w II RP^[3]. Miejscowość dzieliła się na części Żabie–Ilcia (na zachodzie) i Żabie–Słupejka (na wschodzie). Ukraińcy stanowili 90% ogółu mieszkańców, Żydzi około 9%. W mieście mieszkało też kilkudziesięciu Polaków^[4][5].

W okresie międzywojennym w Polsce Żabie znane było jako miejscowość letniskowa i zdrojowa (źródła mineralne), ośrodek turystyki, huculskiego rzemiosła artystycznego (przed wojną mieściło się tutaj muzeum huculskie) i hodowli koni huculskich. Maciej Bogusz Stęczyński (polski podróżnik i rysownik) w 1848 stworzył serię rysunków i akwarel poświęconych okolicom Żabiego, jak i samej miejscowości, opisał je też później w poemacie Karpaty. W latach 30. funkcjonowała Państwowa Wysokogórska Szkota Rolnicza w Żabiem^[6].

W październiku 1941 roku, w czasie okupacji niemieckiej, mieszkające tutaj ukraińskie małżeństwo, Jurij i Paraskowija Koczukowie, przez dwa dni podczas antyżydowskiej "akcji" w getcie udzielało w swoim domu schronienia sześcioosobowej żydowskiej rodzinie Gertnerów, za co w 1999 roku Instytut Jad Waszem uhonorował je tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata^[7][8].

W latach 1943–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali 50 Polaków^[9].

• 
  Widok miejscowości przed 1914
• 
  Widok ogólny miejscowości w 1939
• 
  Zabudowania przy drodze
• 
  Cerkiew
• 
  Gmach Muzeum Huculskiego
• 
  Huculi z Żabiego
• 
  Orszak huculski
• 
  Hucuł Petro Chomyn grający na trombicie

• Huculi
• Huculszczyzna

• Żabie, wś, powiat kosowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 711 .
• Pohar 2.) grupa domów w Żabiu, powiat kosowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 711 .
• Wierchowina na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
• M. Żukow-Karczewski, Krajobrazy utracone: Żabie - huculska stolica
• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona