Wacław Łopuszyński

Wacław Marian Łopuszyński
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 lipca 1856
Tykocin

Data i miejsce śmierci

16 lutego 1929
Murowana Goślina

Zawód, zajęcie

inżynier kolejnictwa, konstruktor parowozów

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (II RP)
Multimedia w Wikimedia Commons

Wacław Marian Łopuszyński (ur. 27 lipca 1856 w Tykocinie, zm. 16 lutego 1929 w Murowanej Goślinie) – polski inżynier kolejnictwa, konstruktor parowozów. Specjalista w zakresie konstrukcji taboru i trakcji.

Życiorys

Ukończył gimnazjum klasyczne w Łomży (1873), a w 1878 studia (z odznaczeniem i wpisaniem na pamiątkową tablicę instytutu) w Instytucie Inżynierów Komunikacji w Petersburgu[1]. Po studiach pracował w wydziale technicznym Głównego Towarzystwa Rosyjskich Dróg Żelaznych w Petersburgu, a następnie jako asystent naczelnika parowozowni kolei Morszańsko-Syzrańskiej w Penzie (1878-1880) a potem na stanowisku inżyniera taboru trakcyjnego Fastowskiej Drogi Żelaznej w Śmiele (1880-1890[1]). Pracował w Fabryce Hartmana w Ługańsku, był współtwórcą najliczniejszej serii parowozów w kolejnictwie światowym – serii E[2]. W latach 1895–1919 projektował parowozy dla Towarzystwa Władykaukaskiej Drogi Żelaznej w Rostowie n. Donem.

W 1920 przyjechał do Polski. Pracował w Dyrekcji Kolei Państwowych w Siedlcach, a następnie w Wilnie. Na początku 1921 w Ministerstwie Komunikacji opracował pierwsze normy obciążeń parowozów kolei polskich. Od 1921 pracował w Fabryce Lokomotyw w Chrzanowie. W 1922 mianowano go komisarzem rządowym Ministerstwa Komunikacji ds. projektowania i odbioru parowozów serii Tr21 i Ty23[3] w Niemczech i w Belgii. Od 1925 był członkiem Rady Technicznej przy Ministrze Komunikacji i kierownikiem biura konstrukcyjnego parowozów. Wspólnie z inż. Gustawem Brylingiem zaprojektował parowóz tendrzak osobowy OKl27. Pod kierownictwem Łopuszyńskiego lub przy jego współudziale powstały wszystkie projekty pierwszych polskich parowozów budowanych na zamówienie PKP – Os24, Tr21, Ty23, OKl27. Był inicjatorem wprowadzenia na parowozach PKP mechanicznych podajników węgla amerykańskiej firmy Stoker.

Zmarł 16 lutego 1929 w Murowanej Goślinie k. Poznania, gdzie został pochowany na miejscowym cmentarzu[4].

Publikacje

Opublikował wiele prac naukowych publikowanych w różnych czasopismach technicznych, zazwyczaj w języku rosyjskim. Oto niektóre z nich :

  • Opór parowozów i wagonów w ruchu i praca maszyny parowozu, na podstawie doświadczeń Morszańsko-Syzrańskiej kolei. Petersburg 1883, opublikowane po rosyjsku i po polsku w czasopiśmie „Przegląd Techniczny”;
  • O rozkładzie ciężarów, przy pomocy resorów, na poszczególne osie parowozów, oraz sztywności resorów", „Inżynier” Kijów 1884;
  • Krótki opis tendrzaka 1-3-1 serii C Nr 161 dla linii „Mineralne-Wody”, kolei Władykaukaskiej, Petersburg 1896;
  • Rezultaty doświadczeń z parowozem serii C .Nr 161, Petersburg 1896;
  • Badania i doświadczenia nad pracą parowozów trzech najnowszych typów Władykaukaskiej kolei, Petersburg 1906;
  • Wzmocnienie kół parowozów „Pacific” Władykaukaskiej. Kolei, „Goniec Władykaukaskiej kolei”, 1915;
  • Pacific Władykaukaskiej kolei, „Wiadomości Związku Inżynierów Komunikacji”, 1915 r.;
  • Doświadczenia z parowozem „Pacific" Nr 107, „Goniec Komunikacji i Przemysłu" Nr 4, 5, 6, 7, 8. 9 z r. 1918, Rostów nad Donem;
  • Niektóre dane i obliczenia dotyczące opalania ropą parowozu Nr 107, „Goniec Komunikacji i Przemysłu” 1919. Rostów n. Donem;
  • Niektóre dane i uwagi w kwestii wyznaczenia norm możliwego obciążenia towarowych parowozów P. K. P, Bydgoszcz 1923
  • Normalizacja parowozowych tłoków cylindrowych i suwakowych oraz ich pierścieni, Warszawa 1928

Publikował również szereg artykułów i notatek w „Przeglądzie Technicznym” oraz przetłumaczył z języka angielskiego na język rosyjski dość ważną z punktu widzenia eksploatacji parowozów pracę p.t. „O przyczynach lania rur w kotłach parowozów” autor , Wells. Rostów n. Donem 1907[5]. Opublikował także w czasopiśmie „Inżynier Kolejowy” wspomnienia z okresu pobytu w Rosji, Z historji budowy parowozów i kolejnictwa w Rosji. Wspomnienia z 41-letniej służby kolejowej w Rosji”[6]

Ordery i odznaczenia

Życie prywatne

Urodził się w rodzinie Jana, urzędnika sądowego, uczestnika powstania 1863, i Aleksandry z Bieżyków.

Przypisy

  1. ↑ a b Jerzy Zimny, Łopuszyński Wacław Marian (1856-1929), Polski Słownik Biograficzny t. 18, Wrocław-Warszawa-Kraków 1973, s.421-422
  2. ↑ Bogdan Pokropiński, Polskie parowozy eksportowe, Warszawa, 1993, s. 49.
  3. ↑ Inż. Wacław Marian Łopuszyński Polskie Stowarzyszenie Miłośników Kolei, 2012.
  4. ↑ Wacław Marian Łopuszyński [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-06-02].
  5. ↑ Inż. Wacław Łopuszyński – Życiorys zawodowy, czyli rzecz o mechaniku konstruktorze, o wielkiej pasji twórczej budowy parowozów i jednym z pierwszych budowniczych potęgi kolei polskich w pierwszych latach niepodległości Polski. Życie i Technika [dostęp 21.09.2024]
  6. ↑ „Inżynier Kolejowy” nr 8-9 1926, s 234-243.
  7. ↑ M.P. z 1928 r. nr 150, poz. 269 „za zasługi w dziedzinie techniki kolejowej”.

Linki zewnętrzne