Wacław Wilczewski (ur. 15 czerwca 1908 w Kurzelowej, zm. w 1982 w Caracas) – major pilot Wojska Polskiego, dowódca 142. eskadry myśliwskiej i 316. dywizjonu myśliwskiego.
Życiorys
Syn Pawła i Zofii. W 1918 r. rodzina przejechała do Kamieńca Podolskiego a po 1920 r. przedostała się na teren Polski. Uczył się w Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego w Stanisławowie, gdzie w 1928 r. zdał egzamin maturalny. Został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej, otrzymał przydział do Szkoły Podchorążych Piechoty ze skierowaniem do 9 pułku piechoty. Następnie odbył praktykę w 77 pułku piechoty[1].
W październiku 1929 r. rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. SPL ukończył w ramach V promocji z 35. lokatą i 15 sierpnia 1931 r. został promowany na stopnień podporucznika. Został przydzielony do 2 pułku lotniczego, gdzie służył w 123. eskadrze myśliwskiej. W 1933 r. ukończył kurs pilotażu w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa Dęblinie, następnie ukończył kurs wyższego pilotażu[2]. W 1935 r., ze starszeństwem od 1 stycznia, został awansowany na stopień porucznika[3]. W 1936 r. został przeniesiony służbowo do 4. pułku lotniczego, gdzie pełnił funkcję instruktora wyższego pilotażu[4]. Jesienią 1938 r. objął stanowisko zastępcy dowódcy 142. eskadry myśliwskiej[5].
Po wybuchu II wojny światowej walczył w składzie 142 em, 5 września objął jej dowództwo. Po ataku ZSRR na Polskę 18 września wraz z eskadrą przekroczył granicę z Rumunią. Następnie przedostał się do Francji, gdzie został przydzielony do polskiej bazy lotniczej w Lyon-Bronn. Po przeszkoleniu otrzymał przydział do dywizjonu 1/145, gdzie służył w II eskadrze[6]. Pełnił funkcję dowódcy trzeciego plutonu[7]. Został skierowany do GC/I na staż i zapoznanie się z samolotami Bloch MB.152, w składzie tej jednostki wykonał jeden lot bojowy[8].
Po klęsce Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie dotarł 12 lipca na pokładzie statku "Robur III"[9]. Zgłosił się do służby w Polskich Siłach Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF P-0629. Po przeszkoleniu w sierpniu 1940 r. otrzymał przydział do 607 dywizjonu myśliwskiego RAF, następnie służył w dywizjonach 145 i 501[2]. Został przeniesiony do służby w 306. dywizjonie myśliwskim[10].
W 1941 r. zgłosił się do służby w dywizjonie 316. 11 sierpnia objął dowództwo nad tą jednostką[11]. 14 listopada, podczas operacji Circus 110, jego samolot został zestrzelony a on trafił do niewoli[12]. Po wyleczeniu rany został przewieziony do Stalagu Luft III, gdzie przebywał do zakończenia działań wojennych. Po uwolnieniu wyemigrował do Wenezueli, gdzie pracował w lotnictwie cywilnym[1].
Ordery i odznaczenia
Za swą służbę był odznaczony[13]:
Przypisy
- ↑ a b Wacław Wilczewski. Geni.com. [dostęp 2023-03-27]. (pol.).
- ↑ a b Krzystek 2012 ↓, s. 607.
- ↑ Rybka, Stepan 2003 ↓, s. 332.
- ↑ Pawlak 2009 ↓, s. 106.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 116.
- ↑ Śliżewski 2010 ↓, s. 66.
- ↑ Śliżewski 2010 ↓, s. 149.
- ↑ Śliżewski 2010 ↓, s. 353.
- ↑ Belcarz 2020 ↓, s. 407.
- ↑ Matusiak 2003 ↓, s. 9.
- ↑ Król 1990 ↓, s. 250.
- ↑ Król 1990 ↓, s. 246.
- ↑ Wilczewski Wacław. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2023-03-27]. (pol.).
Bibliografia
- Bartłomiej Belcarz: Caudrony nad Francją : historia dywizjonu myśliwskiego GC 1/145 "Varsovie". Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2020. ISBN 978-83-8229-040-0. OCLC 1255210981.
- Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990. ISBN 83-11-07695-2. OCLC 834110269.
- Wojtek Matusiak: 306 Dywizjon Myśliwski Toruński. Warszawa: Bellona, 2003. ISBN 83-11-09714-3. OCLC 830534634.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2009. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0795-7. OCLC 830072566.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja CDCN: „Księgarnia Akademicka”, 2003. ISBN 83-7188-691-8. OCLC 831137079.
- Grzegorz Śliżewski: Gorzka słodycz Francji : polscy piloci myśliwscy wiosny 1940. Warszawa ; Piekary Śląskie: ZP Wydawnictwo - ZP Grupa, 2010. ISBN 978-83-61529-42-2. OCLC 750525221.
.svg){kind=small}
