PROFILPELAJAR.COM

Wacław Kopisto
Wacław Jaworski
Kra
	kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia	8 lutego 1911 ; Józin, gubernia podolska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	21 lutego 1993 ; Rzeszów, Polska
	Przebieg służby
Lata służby	1939–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne; Armia Krajowa
Jednostki	154 Pułk Piechoty; Legia Oficerska (WP we Francji); 3 Brygada Kadrowa Strzelców; Wachlarz; Inspektorat Łuck AK
Stanowiska	oficer dywersji
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa; kampania wrześniowa
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wacław Kopisto vel Wacław Jaworski, pseud. Kra (ur. 26 stycznia^?/8 lutego 1911 w Józinie, zm. 21 lutego 1993 w Rzeszowie) – kapitan piechoty^[1] Wojska Polskiego, cichociemny.

Życiorys

Wacław Kopisto urodził się w rodzinie Stanisława Wiktora i Wacławy z domu Orłoś. Był bratem Janusza. Po maturze w 1931 studiował w Wyższej Szkole Handlu Zagranicznego, którą ukończył w 1936. W 1935 uczył się w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, w 1937 rozpoczął pracę w Ordynacji hr. Potockiego w Łańcucie.

W kampanii wrześniowej 1939 walczył w 7 kompanii III baonu 154 pułku piechoty. Po agresji ZSRR na Polskę przekroczył wraz z oddziałem 19 września granicę polsko-węgierską i został internowany na Węgrzech. W marcu 1940 przedostał się do Francji, gdzie został skierowany do Rezerwowego Obozu Wyszkoleniowego Oficerów (ROWO) w Vichy i Legii Oficerskiej. Po klęsce Francji w czerwcu 1940 ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 7 Batalionie Kadrowym Strzelców 3 Brygady Kadrowej Strzelców, przemianowanej 4 października 1941 na 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową.

Zgłosił się do służby w kraju. Po przeszkoleniu ze specjalnością w dywersji został zaprzysiężony na rotę AK 7 kwietnia 1942 i przydzielony do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza. Został zrzucony do okupowanej Polski w nocy z 1 na 2 września 1942 w operacji lotniczej o kryptonimie „Smallpox”, dowodzonej przez por. naw. Mariusza Wodzickiego, z samolotu Halifax W-7773 „S” (138 dywizjon RAF) na placówkę odbiorczą „Rogi”, na terenie nadleśnictwa Łoś – Rogatki, 16 km na północny wschód od Grójca. Razem z nim skoczyli: por. Mieczysław Eckhardt ps. Bocian, ppor. Michał Fijałka ps. Kawa, kpt. Bolesław Kontrym ps. Żmudzin, por. Hieronim Łagoda ps. Lak, por. Leonard Zub-Zdanowicz ps. Ząb. Po aklimatyzacji do realiów okupacyjnych w Warszawie, przydzielony do II Odcinka Wachlarza, jednak przydział ten nie został zrealizowany. Kopisto pozostawał w dyspozycji komendy Wachlarza. 1 stycznia 1943 przydzielony do akcji odbicia żołnierzy Wachlarza z więzienia w Pińsku. Akcja została z powodzeniem zrealizowana 18 stycznia 1943 roku: o godz. 17. grupa bojowa dowodzona przez cichociemnego Jana Piwnika „Ponurego” wdarła się samochodem osobowym na dziedziniec więzienia, druga grupa pod dowództwem cichociemnego Jana Rogowskiego „Czarki” wdarła się do więzienia przez płot na tyłach domu mieszkalnego, a trzecia grupa cichociemnego Michała Fijałki "Kawy" sforsowała ogrodzenie, opanowała administrację i zabiła komendanta więzienia. Inni żołnierze AK przecięli druty telefoniczne, zrywając kontakt z Pińskiem. W wyniku akcji uwolniono kpt. Alfreda Paczkowskiego ps.„Wania”, Piotra Downara ps. „Azor” i odwieziono ich do Warszawy. Za akcję tę Kopisto otrzymał 3 lutego 1943 swój pierwszy Krzyż Walecznych. Od kwietnia 1943 walczył jako oficer dywersji Inspektoratu Łuck Okręgu Wołyń AK. Do jego zadań należały m.in.: organizacja i koordynacja samoobrony przed UPA w Antonówce, Spaszczyźnie i Przebrażu, utworzenie patroli dywersyjnych, współpraca w tworzeniu oddziałów partyzanckich „Piotrusia Małego” i „Olgierda” (24 pułk piechoty „Krwawa Łuna”), szkolenia, walki z UPA oraz akcje likwidacyjne i dywersyjne.

W kwietniu 1944 aresztowany przez NKWD; skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie. Wyrok zamieniono na 10 lat więzienia, które odbył w więzieniach w Kijowie (Łukianówka), Kaniowie, łagrach Kołymy, Komi i Magadanu (m.in. obozy w Kotłasie, Tajszecie). 3 maja 1953 karę zamieniono na przymusowe osiedlenie i podjęcie pracy na terenie Magadanu. Po 11 latach i 8 miesiącach wyruszył do Polski. Podróż trwała od października do grudnia 1955.

Po powrocie do kraju w grudniu 1955 osiedlił się w Rzeszowie. Pracował m.in. w Zakładach Przemysłu Mięsnego^[2].

Wystąpił w filmie dokumentalnym pt. Cichociemni z 1989^[3].

Został pochowany w alei zasłużonych na Cmentarzu Wilkowyja w Rzeszowie^[4]. Pośmiertnie został awansowany na stopień majora.

Awanse

plutonowy – 1935
podporucznik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1938
porucznik – 1942
kapitan
major – pośmiertnie.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 13332^[1]
Krzyż Walecznych – dwukrotnie.

Przypisy

↑ ^a ^b ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945, Koszalin 1997, s. 439 .
↑ Słownik biograficzny powiatu łańcuckiego. [dostęp 2013-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-10)].
↑ Cichociemni. filmpolski.pl. [dostęp 2014-01-15].
↑ Aniela Kopisto. grobonet.erzeszow.pl. [dostęp 2023-05-06].

Literatura uzupełniająca

Wacław Kopisto spisał swoje wspomnienia w 1984 pt. Moje pokręcone losy (niewydany maszynopis), a w 1990 opublikował wspomnienia pt. Droga cichociemnego do łagrów Kołymy (wyd. przez Oficynę Wydawniczą Volumen). Krzysztof A. Tochman poświęcił Wacławowi Kopiście książkę Major Wacław Kopisto – cichociemny, oficer AK, sybirak. Rzeszów: Wydawnictwo „Libra”, 2010. ISBN 978-83-89183-58-3.

Bibliografia

Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 341. ISBN 83-211-0537-8.
Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 89.
Cezary Chlebowski: Wachlarz, Monografia wydzielonej organizacji dywersyjnej Armii Krajowej, wrzesień 1941 – marzec 1943. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1983. ISBN 83-211-0419-3.