Władysław Radwan był synem administratora majątku rolnego Machory, również Władysława, i Wandy z Klawitterów. Miał młodszego brata Józefa (ur. 1887). Uczył się w gimnazjum filologicznym w Radomiu, które skończył z odznaczeniem w 1903 roku, lecz nie został przyjęty na studia w Uniwersytecie Warszawskim z powodu „nieprawomyślności” – był czynnym członkiem tajnej organizacji „Przedburza” i uczestnikiem szkolnych demonstracji patriotycznych. Studiował na Uniwersytecie w Dorpacie, a następnie w Uniwersytecie Jagiellońskim. Ukończył studia na Wydziale Filozoficznym w 1908 roku. W Krakowie działał w studenckiej organizacji „Spójnia” i utrzymywał kontakty z organizacją „Zaranie” (później włączonej do PSL „Wyzwolenie”}[3].
Lata 1908–1918
W 1908 roku wrócił do Warszawy. Pracował jako nauczyciel przyrody, fizyki i chemii, m.in. w prywatnych warszawskich szkołach Kazimiery Kochanowskiej i Zofii Sierpińskiej, w Szkole Technicznej Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej w Żbikowie i w szkole rolniczej w Bratnem (1912–1914). Przed wybuchem I wojny światowej i w czasie jej trwania[3]:
od 1912 roku działał w „Junactwie” jako członek Rady Przybocznej (1912–1914), członek Głównej Komendy Drużyn Junackich (1914), naczelnik okręgu warszawskiego i reprezentant organizacji na porozumiewawczym zjeździe organizacji skautowych (1915–1916),
od 1914 roku należał do Zarządu Komisji Opieki nad młodzieżą szkolną i pracował w Wydziale Oświecenia Komitetu Obywatelskiego m.st. Warszawy w Sekcji Kursów dla Dorosłych i Bibliotek Powszechnych (zob. Stanisław Michalski); od 1915 roku był sekretarzem Sekcji,
od 1916 roku był jednym z głównych współpracowników „Przeglądu Szkolnego”,
w 1916 roku był sygnatariuszem Deklaracji Stu, wyrażającej warunki osiągniętego po długotrwałych pertraktacjach kompromisu wielu partii i stronnictw politycznych, mającego na celu przyjęcie wspólnej, ogólnonarodowej postawy w sprawie niepodległości Polski[4].
W 1917 roku został członkiem Rady Sekcji Oświecenia Publicznego w Departamencie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Tymczasowej Rady Stanu – był jednym z głównych autorów wydanych przepisów o szkołach elementarnych[3].
Od 1918 roku pracował w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego jako wizytator seminariów nauczycielskich (bezskutecznie zabiegał o stanowisko kierownika Seminarium Nauczycielskiego im. S. Konarskiego), a od roku 1919 – jako naczelnik wydziału kształcenia nauczycieli szkół powszechnych w Departamencie Szkolnictwa Powszechnego. Opracował własną koncepcję organizacji szkolnictwa, opartą na 7-klasowej szkole powszechnej, którą przedstawił na „Sejmie nauczycielskim” w kwietniu 1919 oraz wydał broszurę Postulaty w sprawie ustroju szkolnictwa w Rzeczypospolitej Polskiej (1925)[5].
od 1919 roku – członkiem komisji szkolnej, zorganizowanej przez Zrzeszenie Nauczycielstwa Polskich Szkół Początkowych oraz Związek Nauczycielstwa Polskich Szkół Średnich,
pracownikiem Biura Kursów dla Dorosłych; w latach 1919–1922 – przewodniczącym Biura, a w latach 1923–1928 – członkiem zarządu (zob. też: Maria Gomólińska[6], Stanisław Michalski[7]),
Jako przeciwnik reformy szkolnictwa opracowanej przez ministra Janusza Jędrzejewicza został w czerwcu 1931 roku odsunięty od pracy w MWRiOP i przeszedł na wcześniejszą emeryturę. W następnych latach działał w[3]:
redakcji biuletynów „Kultura wsi” i „Wiejskie uniwersytety ludowe w Polsce”,
Towarzystwie Regionalnych Ośrodków Społeczno-Wychowawczych dla Młodzieży „Przewodnik Wiejski” (później – Towarzystwo Wiejskich Uniwersytetów Ludowych),
Zagadnienia wiejskich uniwersytetów ludowych w Polsce (1938),
Zagadnienia wychowawczego oddziaływania w wiejskim uniwersytecie ludowym (1939).
Lata 1939–1945
W czasie okupacji niemieckiej był kierownikiem Departamentu Oświaty w Delegaturze Rządu na Kraj (zob. też Rząd RP na uchodźstwie). Przewodniczył Głównej Komisji Planowania (członkowie: m.in. Bogdan Suchodolski, Stanisław Ossowski, Józef Zawadzki), która przygotowywała m.in. wytyczne, dotyczące polityki kulturalno-oświatowej po wojnie (publikacja w tajnym wydawnictwie Departamentu „Oświata i Kultura”). Działał również w komisji kultury przy tajnym Centralnym Komitecie Ruchu Ludowego (opracował Wytyczne programu polityki kulturalnej, opublikowane w organie Stronnictwa Ludowego „Przebudowa” w roku 1942)[3].
Konspiracyjne spotkania członków Departamentu i inne odbywały się w prywatnym domu Radwana w Zalesiu Dolnym (willa „Siedziba” przy ul. Anny Jagiellonki 12). W tym domu zorganizowano w roku 1939 szpital polowy, a w kolejnych latach tajną prywatną szkołę, prowadzoną przez Helenę Radwanową i Ewę Krauze (siostrzenicę Radwana). Spotykali się tu działacze konspiracyjni, m.in. Stanisław Lorentz, Józef Zawadzki, Wanda Dąbrowska, Jerzy Zawieyski, Stanisław Pieńkowski, Wacław Borowy. Tu planowano i organizowano sieć Tajnych Uniwersytetów Ludowych[3][1].
Okres po II wojnie światowej
Od 1 stycznia 1946 do 30 maja 1947 był radcą w Gabinecie Ministra Oświaty, Czesława Wycecha, zajmując się głównie sprawami szkolnictwa zawodowego – napisał książkę pt. Problemy kształcenia zawodowego (1947)[3][8]. Działał w[3]:
zarządzie Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych,
Komisji Selekcyjno-Kwalifikacyjnej Towarzystwa Burs i Stypendiów,
Komisji Oświatowej Ruchu Ludowego,
Był członkiem PSL[3]. Po opuszczeniu Ministerstwa uczył w Szkole Podstawowej w Zalesiu Dolnym oraz zajmował się działalnością publicystyczną (część prac pozostawił w rękopisie)[3][1].
Formą upamiętnienia Władysława Radwana są poświęcone mu wydawnictwa książkowe i inne publikacje nt. działalności oświatowej w Polsce w XX wieku[10][11][12].
↑ abcdefghijklmnoStanisław Konarski: Radwan Władysław (1884–1963). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXX: Radwan-Reguła Tomasz. Kraków: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, 1987, s. 14–16.
↑Adam Próchnicki i Stanisław Konarski: Gomólińska Maria Leontyna (1866–1935). W: Polski Słownik Biograficzny. T. Tom VIII: Girdwoyn Michał – Gross Adam. Kraków: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, s. 120, 273–274.
↑Jan Hulewicz: Michalski Stanisław (1865–1949). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XX: Maria Józefa – Mieroszewski Krzysztof. Kraków: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, 1975, s. 597–602.
↑Władysław Radwan: Problemy kształcenia zawodowego. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. Nasza Księgarnia, 1947. [dostęp 2012-01-08]. (pol.).
↑Witold Jan Chmielewski: Polska administracja szkolna w latach 1944–1950 (ISBN 8389935937). [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie przy Filii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, 2010. [dostęp 2012-01-08]. (pol.).
.jpg)
