Wąsy i peruka

Wąsy i peruka – trzyaktowa komedia Józefa Korzeniowskiego. Prapremiera odbyła się w Krakowie 30 września 1852.[1]

Tematyka

Tematem utworu jest tzw. spór fraka z kontuszem, tj. dyskusja o uleganiu zagranicznym wpływom wobec wierności staropolskiej tradycji. Temat ten był wielokrotnie poruszany w polskiej literaturze oświeceniowej (m.in. Fraczek zawstydzony, Szkoda wąsów i Cudzoziemczyzna). Wydana w 1852 r. komedia Wąsy i peruka jest pierwszą, która ujmuje ten temat z pozycji historycznej.[2]

Treść

Akcja utworu osadzona w Warszawie w drugiej połowie XVIII w. Dwóch rywali ubiega się o rękę panny Tekli. Pierwszy z nich: Wojnicki ubiera się po francusku (frak, peruka), drugi: Zamiechowski nosi staropolski kontusz i wąsy aż do momentu, kiedy daje się oszukać. Intryganci przekonują Zamiechowskiego, że zyska godność kasztelana i tym samym znacznie zwiększy swoje szanse na ożenek z panną Teklą, jeśli zmieni ubiór na bardziej cudzoziemski. Zamiechowski podchodzi do sprawy bardzo poważnie: sprowadza francuskich krawców i balwierza a następnie szykuje się do przymiarki nowych strojów. Jednak widząc swoje odbicie w lustrze i słysząc szyderczy śmiech służących wpada we wściekłość. Zrzuca z siebie perukę i frak i z pasją rzuca je na ziemi. Decyduje ostatecznie, że woli pozostać wiernym staropolskiemu kontuszowi.[2]

Inscenizacje (wybór)

XIX wiek

Premiera Wąsów i peruki we Lwowie odbyła się 19 listopada 1852. W teatrze krakowskim sztuka była wznawiana przynajmniej ośmiokrotnie do końca XIX w (1855, 1860, 1861, 1863, 1868, 1869, 1893). W 1875 r. komedia ta została odegrana jako przedstawienie inaugurujące otwarcie Teatru Polskiego w Poznaniu. Na terenie zaboru rosyjskiego komedia Wąsy i peruka była zakazana przez cenzurę od 1864 r. Wystawiano ją jedynie na prowincji (Brześć Litewski, Busko, Lublin, Ciechanów). Teatr Polski Józefa Teksla wystawił tę sztukę w Petersburgu (1882)[1]

XX wiek[3][1]

Teatr Rok premiery Reżyseria
Teatr Polski w Warszawie 1913 Aleksander Zelwerowicz
Teatr Polski w Wilnie 1914
Teatr Polski w Kijowie 1917
Teatr Polski w Poznaniu 1925 Mieczysław Szpakiewicz
Teatr Reduta w Wilnie 1928
Teatr Miejski w Bydgoszczy 1930 Kazimierz Korecki
Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie 1934
Teatr Ziemi Pomorskiej w Toruniu 1935 Hanna Małkowska
Teatr Nowy w Poznaniu 1946 Czesław Strzelecki

XXI wiek

W 2008 r. Studium Aktorskie przy Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach wystawiło Wąsy i perukę (reż. Bogumiła Murzyńska). Przedstawienie odbyło się w Muzeum Zamkowym w Pszczynie.[4]

Spektakl radiowy

W 1968 r. w Teatrze Polskiego Radia wyemitowano spektakl Wąsy i peruka w adaptacji Zofii Orszulskiej i reżyserii Ireny Byrskiej.[5]

Przypisy

  1. ↑ a b c Stanisław Dąbrowski, "Wąsy i peruka" na scenach, [w:] Józef Korzeniowski, Komedie : Żydzi - Doktor medycyny - Wąsy i peruka - Majątek albo imię, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1954, s. 389-392.
  2. ↑ a b Zbigniew Raszewski, Staroświecczyzna i postęp czasu : o teatrze polskim (1765-1865), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1963, s. 322-323.
  3. ↑ Wąsy i peruka, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki) [dostęp 2023-07-30].
  4. ↑ Przedstawienie teatralne na zamku [online], Pless.pl [dostęp 2023-07-30].
  5. ↑ Wąsy i peruka, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2023-07-27].

Linki zewnętrzne

Read other articles:

2023 Leagues Cup

Soccer tournament held in Canada and the United States 2023 Leagues CupTournament detailsHost countriesCanadaUnited StatesDatesJuly 21 – August 19Teams47 (from 3 associations)Venue(s)29 (in 29 host cities)Final positionsChampions Inter Miami CF (1st title)Runners-up Nashville SCThird place Philadelphia UnionFourth place MonterreyTournament statisticsMatches played77Goals scored251 (3.26 per match)Attendance1,328,669 (17,255 per match)Top scorer(s) Lionel Messi(10 go...

 

Elpida Memory

Elpida Memory, Inc.IndustriIndustri semikonduktorDidirikan1999KantorpusatYaesu, Chūō, Tokyo, JepangProdukDRAMKaryawan3196Situs webwww.elpida.com Elpida Memory, Inc. (エルピーダメモリ株式会社code: ja is deprecated , Erupīda Memori Kabushiki-gaisha) (TYO: 6665) adalah sebuah perusahaan yang didirikan tahun 1999 yang mengembangkan, merancang, merakit dan menjual produk memori akses acak dinamis (DRAM). Perusahaan ini juga merupakan sebauh pabrik semikonduktor. Dengan kantor pusat ...

 

Rock cupule

Artificial depression in rock For other uses, see Cupule. For the Maya chiefdom, see Cupul. CupulesCup marks at the Slagsta petroglyph outside Stockholm, SwedenMaterialRockSizeBetween 1.5 and 10 cm in diameterPresent locationEvery continent except Antarctica Rock cupules (/ˈkjuːpjuːl/) are artificially made depressions on rock surfaces that resemble the shape of an inverse spherical cap or dome.[1] They were made by direct percussion with hand-held hammer-stones, on vertical, slopi...

Alat musik tradisional Korea

Alat musik tradisional Korea adalah kumpulan alat musik dari Korea yang jumlahnya lebih dari 60 jenis. Alat-alat musik ini sebagian besar masih dimainkan dan telah diwariskan dari generasi ke generasi hingga kini. Alat musik yang paling banyak dimainkan antara lain gayageum, daegeum, haegeum dan geomungo. Alat musik asli Korea diciptakan sejak periode sebelum Tiga Kerajaan Korea sampai periode Silla Bersatu (668-935). Pada masa Tiga Kerajaan (57 SM – 668), banyak alat musik baru diperkenalk...

 

Metal and Machinery Workers Industrial Union

Former trade union of the United States Metal and Machinery Workers Industrial UnionMerged intoMechanics Educational Society of AmericaFounded1907Dissolved1950LocationUnited States of AmericaKey peopleFrank CedervallAffiliationsIndustrial Workers of the World, Congress of Industrial OrganizationsWebsiteLink The Metal and Machinery Workers Industrial Union No. 440 (MMWIU) was a labor union in the United States which existed from 1907 to 1950. It organized workers in the manufacturing indu...

 

Evviva Maria

Cry of Marian devotion This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Evviva Maria – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2024) (Learn how and when to remove this message) Part of a series of articles onMariology General perspective Mary, mother of Jesus Specific views Catholic Eastern Orthodo...

Contea di Lawrence (Illinois)

Questa voce sull'argomento contee dell'Illinois è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Contea di LawrenceconteaLocalizzazioneStato Stati Uniti Stato federato Illinois AmministrazioneCapoluogoLawrenceville Data di istituzione1821 TerritorioCoordinatedel capoluogo38°43′12″N 87°43′48″W / 38.72°N 87.73°W38.72; -87.73 (Contea di Lawrence)Coordinate: 38°43′12″N 87°43′48″W / 38.72°N ...

 

Leonardo Antonelli

Leonardo Antonellicardinale di Santa Romana Chiesa  Incarichi ricoperti Segretario della Congregazione Concistoriale (1757-1766) Segretario del Collegio Cardinalizio (1757-1766) Segretario della Cifra (1759-1766) Assessore della Congregazione della Romana e Universale Inquisizione (1766-1775) Cardinale presbitero di Santa Sabina (1775-1794) Prefetto della Congregazione di Propaganda Fide (1780-1795) Camerlengo del Collegio Cardinalizio (1784-1785) Prefetto della Congregazione sopra la Co...

 

خديجة سلطان أباد (سلطان أباد)

  هذه المقالة عن خديجة سلطان أباد. لمعانٍ أخرى، طالع خديجة (توضيح). خديجة سلطان أباد خديجه  - قرية -  تقسيم إداري البلد  إيران المحافظة محافظة خوزستان المقاطعة مقاطعة رامز الناحية القسم المركزي القسم الريفي قسم سلطان أباد الريفي إحداثيات 31°06′16″N 49°50′19″E...

ماريا دي لاس نيبس من البرتغال

ماريا دي لاس نيبس من البرتغال (بالبرتغالية: Maria das Neves de Bragança)‏    معلومات شخصية الميلاد 5 أغسطس 1852   الوفاة 14 فبراير 1941 (88 سنة)   فيينا  مواطنة البرتغال مملكة البرتغال  الزوج ألفونسو كارلوس دي بوربون وإستي (26 أبريل 1871–)  الأب ميغيل الأول ملك البرتغال  الأم أ�...

 

Oregon Country

Early-19th-century U.S. fur trade district in North America Not to be confused with Oregon County. Oregon Country1818–1846 American and Hudson's Bay Company flags were used.CapitalOregon City (US)Fort St. James (British)Government• (British; 1818–1822) Governor Joseph Berens of Hudson's Bay Company• (British; 1822–1846) Governor John Pelly of Hudson's Bay Company• (U.S.; 1841–1843) Supreme Judge Ira Babcock• (U.S.; 1843–1845) Executive Committee• (...

 

Acis and Galatea (Handel)

1718 masque by Handel Not to be confused with Aci, Galatea e Polifemo. George Frideric Handel Acis and Galatea (HWV 49) is a musical work by George Frideric Handel with an English text by John Gay. The work has been variously described as a serenata, a masque, a pastoral or pastoral opera, a little opera (in a letter by the composer while it was being written), an entertainment and by the New Grove Dictionary of Music as an oratorio. The work was originally devised as a one-act masque which p...

Ram Mandir, Ayodhya

Kuil Ram Ram Mandir அயோத்தி இராமர் கோயில் राम मंदिरKuil semasa upacara Prana PratishtaAgamaAfiliasiHinduDistrikRam JanmabhoomiProvinsiAyodhyaDewaRamaLokasiNegaraIndiaArsitekturTipeSenibina NagaraDibuat olehShri Ram Janmbhoomi Teerth KshetraRampung2024Situs web[1] Ram Mandir (Hindi: राम मंदिर, har. 'Kuil Rama') adalah sebuah kuil Hindu yang berlokasi di situs ziarah suci Ram Janmabhoomi di Ayodhya, Uttar Pra...

 

人面魚：紅衣小女孩外傳

人面魚：紅衣小女孩外傳基本资料导演莊絢維监制曾瀚賢 陳信吉制片廖述寧编剧簡士耕許菱芳主演 徐若瑄 鄭人碩 配乐李銘杰制片商 中环国际娱乐 华映娱乐 大慕影艺 乐到家国际娱乐 华研国际音乐 秀泰国际娱乐 国宾影城 讲故事有限公司 英雄旅程股份（故事发作） 瀚草影视（制作） 紅衣小女孩股份有限公司（制作） 片长114分鐘产地 臺灣语言國語上映及发行上映日期 2018�...

 

索托語

索托语Sesotho发音sɪ̀sʊ́tʰʊ̀母语国家和地区 賴索托 南非族群索托人母语使用人数560萬 （2001–2011）[1]789萬人作為第二語言 (2002)[2]語系尼日尔-剛果語系 大西洋-剛果語族貝努埃-剛果語支（英语：Benue–Congo languages）南類班圖語支（英语：Southern Bantoid languages）班圖語支南班圖語支（英语：Southern Bantu）索托-札那語支（英语：Sotho–Tswana languages）索托�...

Timor Timur (daerah pemilihan)

Timor TimurBekas Daerah pemilihanuntuk Dewan Perwakilan RakyatRepublik IndonesiaWilayahSeluruh wilayah Timor TimurPopulasi747.750 (1990)Daerah pemilihan bekasDibentuk1987Dibubarkan1999Kursi4Digantikan olehNusa Tenggara TimurDibentuk dariNusa Tenggara Timur Timor Timur adalah sebuah bekas daerah pemilihan dalam pemilihan umum legislatif di Indonesia. Pada masanya, daerah pemilihan ini merupakan pemekaran dari daerah pemilihan Nusa Tenggara Timur pada tahun 1987 dan meliputi seluruh kabupaten d...

 

Bowling Green (New York City)

Public park in Manhattan, New York United States historic placeBowling Green Fence and ParkU.S. National Register of Historic PlacesU.S. National Historic SiteU.S. Historic districtContributing property Bowling Green looking north from the fountainLocationSouthern end of Broadway, Manhattan, New YorkCoordinates40°42′18″N 74°0′49″W / 40.70500°N 74.01361°W / 40.70500; -74.01361Built1733Part ofWall Street Historic District (ID07000063[2])NRHP refe...

 

Hedvig Rasmussen

Questa voce sull'argomento canottieri danesi è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Hedvig RasmussenNazionalità Danimarca Altezza187 cm Peso81 kg Canottaggio Palmarès Competizione Ori Argenti Bronzi Giochi olimpici 0 0 1 Mondiali 0 0 2 Europei 0 1 0 Vedi maggiori dettagliStatistiche aggiornate al 2 settembre 2019 Modifica dati su Wikidata · Manuale Hedvig Lærke Rasmussen (Frederiksberg, 22 dicembre 1993) è una canottiera da...

Dolf van der Nagel

Dolf van der Nagel BiografiKelahiran28 Mei 1889 Kota Bogor Kematian14 Oktober 1949 (60 tahun)Den Haag Data pribadiPendidikanKoninklijke Militaire Academie (en) (1909–1912)Cadettenschool (en) (1906–1909) KegiatanPekerjaanperwira militer (1912–1920), pemain sepak bola Membela negara (untuk olahraga)Belanda Olahragasepak bola Posisi dalam timGelandang Trayektori   Tim 1908–1909 Alcmaria Victrix (en) 1909–1912 CVV Velocitas (en) 1912–1913 Koninklijke HFC (en)...

 

National Register of Historic Places listings in Hanover County, Virginia

Location of Hanover County in Virginia This is a list of the National Register of Historic Places listings in Hanover County, Virginia. This is intended to be a complete list of the properties and districts on the National Register of Historic Places in Hanover County, Virginia, United States. The locations of National Register properties and districts for which the latitude and longitude coordinates are included below, may be seen in an online map.[1] There are 46 properties and dis...