Urban IV

Urban IV
Urbanus Quartus
	Jacques Pantaléon
	Papież; Biskup Rzymu
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	ok. 1200 ; Troyes
Data i miejsce śmierci	2 października 1264 ; Perugia
Miejsce pochówku	?↗
	Papież
Okres sprawowania	1261–1264
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Sakra biskupia	1253
Pontyfikat	29 sierpnia 1261
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Urban IV (łac. Urbanus IV), właśc. Jacques Pantaléon lub Jakub leodyjski (ur. ok. 1200 w Troyes, zm. 2 października 1264 w Perugii^[1]) – papież w okresie od 29 sierpnia 1261 do 2 października 1264^[2].

Życiorys

Był Francuzem; jego ojciec był szewcem, zamieszkałym w Troyes^[1]. Jacques studiował w Paryżu prawo i teologię. Był kanonikiem w Laon, potem zaś objął funkcję archidiakona w Liège^[1]. Zetknął się tam z objawieniami, jakie otrzymać miała Julianna, przeorysza konwentu augustianek w Mont Cornillion. Twierdziła ona, że Jezus przykazał jej starania o ustanowienie święta ku czci swego Ciała i Krwi.

Jako legat papieża Innocentego IV uczestniczył m.in. w synodzie polskiego Kościoła zwanym synodem wrocławskim (1248), oraz w zawarciu traktatu dzierzgońskiego pomiędzy pogańskimi Prusami a Krzyżakami^[2]. Od 1253 był biskupem Verdun. W 1255 papież Aleksander IV uczynił go patriarchą Jerozolimy, skąd powrócił po jego śmierci do Viterbo^[1]. Wybrany po trzymiesięcznej papieskiej elekcji, gdyż kardynałowie nie byli w stanie wybrać nikogo z własnego, zaledwie 8-osobowego, grona^[2].

Po wyborze natychmiast mianował 14 kardynałów, w tym sześciu Francuzów^[1]. Początkowo, ze względu na wpływy Hohenstaufów w Rzymie, musiał rezydować w Viterbo^[1]. Po kilku miesiącach odzyskał władzę w północnych Włoszech, którą utracił jego poprzednik, Aleksander IV^[1]. Kwestią, którą musiał się zająć od razu, było rozwiązanie problemu Królestwa Sycylii^[2]. Początkowo Urban chciał przekazać koronę francuskiemu królowi, Ludwikowi IX, jednak ten odmówił^[2]. Ponadto swoje roszczenia żywił jeszcze Edmund Crouchback, ale papieżowi udało się rozwiązać tę sytuację polubownie^[1]. Wkrótce potem Urban podjął decyzję, by koronę królewską oddać młodszemu bratu Ludwika IX, Karolowi Andegaweńskiemu^[2]. 17 czerwca 1263 roku papież i Karol I sporządzili dokument, na mocy którego, nowy król zobowiązywał się do płacenia rocznego trybutu (10 tys. uncji złota), udzielania pomocy Kościołowi i że nigdy nie przejmie korony królewskiej w Niemczech^[1]. Gdy treść tego dokumentu dotarła do Manfreda, ten natychmiast zaatakował Państwo Kościelne i papież musiał uciekać najpierw do Orvieto, a potem do Perugii^[1]. Urban został tam zmuszony do wprowadzenia pewnych zmian, m.in. mianowania Karola I, senatorem rzymskim^[1]. Nie uczynił jednak nic, by przełamać bezkrólewie w Niemczech^[1].

Bezskutecznie zabiegał o zorganizowanie krucjaty mającej odnowić Cesarstwo Łacińskie w Konstantynopolu, upadłe tuż przed jego wyborem. Panował tam wówczas Michał VIII Paleolog, z którym papież usiłował nawiązać porozumienie (m.in. cesarz miał uznać siedem sakramentów i nicejskie wyznanie wiary)^[2]. Zanim jednak udało się pozyskać zgody obu stron, Urban IV zmarł w Perugii 2 października 1264 roku^[2].

Z jego polecenia w latach 1262–1264 przeprowadzono badania kanoniczne w Trzebnicy i we Wrocławiu w procesie kanonizacyjnym Jadwigi Śląskiej, którą Urban, jeszcze jako legat papieski, poznał osobiście podczas pobytu w Polsce^[3].

W 1264 bullą Transiturus wprowadził święto Bożego Ciała, a jej opracowanie powierzył Tomaszowi z Akwinu^[2]. Stało się to podobno na skutek cudu, jaki papież ujrzał w Bolsenie, kiedy to z konsekrowanej Hostii, zaczęła wypływać krew^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m John N.D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 272–274. ISBN 83-06-02633-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 99–100. ISBN 83-7006-437-X.
↑ 16 października. Święta Jadwiga Śląska. brewiarz.pl. [dostęp 2022-10-15]. (pol.).