PROFILPELAJAR.COM

Upał – pojęcie meteorologiczne opisujące stan pogody, gdy temperatura powietrza przy ziemi przekracza +30 °C. W języku potocznym używane są również pojęcia „skwar”, „spiekota” i „gorąc”^[1]. W ciągu dnia najwyższe temperatury notuje się zwykle między godziną 15 a 18, a największe promieniowanie ultrafioletowe występuje w godzinach od 12 do 13^[2].

W każdym kraju pojęcie upał odnosi się do innych wartości temperatur, np. hiszpańska służba meteorologiczna Agencia Estatal de Meteorología definiuje upał jako okres co najmniej 3 dni z temperaturą przekraczająca 32,3 stopni^[3]. W Stanach Zjednoczonych przyjęło się nazywać „upałem” okres, kiedy przez minimum trzy dni temperatura przekracza 90 °F (32,2 °C)^[4].

Według Netherlands Royal Meteorological Institute upał definiuje się jako okres co najmniej 5 dni z temperaturą 25 stopni, w tym 3 z temperaturą 30 stopni^[5]. Często, ale nie zawsze wiąże się to z dusznością i parnością, który charakteryzuje się wysoką temperaturą, dużą wilgotnością oraz bezwietrznością, typową dla takiego stanu.

Światowy rekord temperatury to +56,7 °C w cieniu, odnotowany w Dolinie Śmierci (Kalifornia, USA) dnia 10 lipca 1913.^[6]

Polski rekord temperatury to +40,2 °C w cieniu, zanotowany 29 lipca 1921 w Prószkowie koło Opola^[7].

Fale upałów stają się coraz częstsze i intensywniejsze w ostatnich latach, z powodu globalnego ocieplenia klimatu. Podobnie jak w przypadku fali mrozów, fale upałów stanowią zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza dla dzieci i osób w podeszłym wieku, oraz osób cierpiących na przewlekłe schorzenia. Wysokie temperatury niszczą nawierzchnie dróg, tory kolejowe oraz linie energetyczne.

Największe w ostatnich latach fale upałów w Europie miały miejsce w 2003, 2006 i 2015^[8].

Upał a polskie prawo pracy

Ta sekcja od 2015-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

W czasie upałów (dla pracowników pracujących w terenie otwartym, gdy temperatura osiągnie +25 °C, a dla pracowników biurowych, gdy termometr pokaże +28 °C) pracodawca jest zobowiązany zapewnić wodę do picia (niezależnie od tego, czy są to pracownicy etatowi, czy pracujący na umowę o dzieło lub zlecenie).

Pracodawca nie musi, ale może też skrócić czas pracy lub robić częstsze lub dłuższe przerwy w pracy; w zależności od potrzeb i stanu psychofizycznego pracowników – nie może jednak z tego powodu obniżyć ich wynagrodzenia.

Polskie prawo pracy stanowi także, że jeśli w miejscu pracy występuje zbyt wysoka temperatura, i stan psychofizyczny pracownika nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków, to pracownik bez żadnych konsekwencji finansowych może przerwać pracę.

Zobacz też

Przypisy

↑ gorąc - definicja, synonimy, przykłady użycia [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2022-07-20] (pol.).
↑ Jak przygotować się na upał – broszura Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.
↑ «Golpe de calor». Emergencias 2004, UNIDAD DE CUIDADOS CRÍTICOS. SERVICIO DE MEDICINA INTERNA. HOSPITAL DE MONTECELO. PONTEVEDRA (España). 2011-06-24. Consultado el 28 de julio de 2006. (hiszp.).
↑ www.chicagotribune.com. chicagotribune.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-22)]., dostęp: 21 maja 2011.
↑ Nader Verklaard – Hittegolf.
↑ Global Weather & Climate Extremes (ang.). World Meteorological Organization. [dostęp 2013-12-28].
↑ Źródło danych: Tablice geograficzne.
↑ W Niemczech upał wszech czasów i niszczycielskie burze. twojapogoda.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-07)]. – artykuł w twojapogoda.pl.