Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą

Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą
Brandenburische Universität Frankfurt
Universitas literarum Viadrina
Universitas electoralis Marchicae
Ilustracja
Pieczęć Uniwersytetu Frankfurckiego (Viadriny)
Data założenia

26 kwietnia 1506

Data likwidacji

1811
(przeniesienie do Wrocławia)

Państwo

 Królestwo Prus

Adres

Kollegienhaus, Frankfurt an der Oder, Richtstraße 4/5
(obecnie Karl-Marx-Straße / Collegienstraße)

Położenie na mapie Frankfurtu nad Odrą
Mapa konturowa Frankfurtu nad Odrą, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą”
Położenie na mapie Brandenburgii
Mapa konturowa Brandenburgii, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą”
Ziemia52°20′57,6″N 14°33′02,5″E/52,349333 14,550694
Konrad Wimpina – pierwszy rektor Uniwersytetu Viadrina (1506–1529)
Gmach Kolegium
Uniwersytetu Viadrina z 1694 (1911)
Szczyt fasady gmachu Kolegium
z herbem książąt elektorów brandenburskich i datą MDCXCIV (1911)
Portal wejściowy gmachu Kolegium
z herbem Uniwersytetu Viadrina (1911)
Hall gmachu Kolegium (1911)
Bursa profesorska i studencka
z pocz. XVII w. (1900)
Woskowa pieczęć
Rektora Uniwersytetu
z dokumentu z 9 lipca 1518
Spis wykładów na rok akademicki 1689
Niemiecki znaczek pocztowy wydany w 2006 z okazji 500. rocznicy założenia Uniwersytetu Viadrina
Pamiątkowa ściana Historia Starego Uniwersytetu z lat 80. XX w.
w Parku Lenné we Frankfurcie nad Odrą (2006)

Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą (łac. Universitas literarum Viadrina, Universitas Viadrina, Universitas electoralis Marchicae, Universitas Francofurtensis; niem. Brandenburgische Universität Frankfurt) – uniwersytet założony w 1506 we Frankfurcie nad Odrą, a w 1811 przeniesiony do Wrocławia i połączony z Akademią Leopoldyńską (łac. Academia Leopoldina) w Uniwersytet Wrocławski.

Historia

Uniwersytet został założony 26 kwietnia 1506 przez księcia elektora brandenburskiego Joachima I. Organizatorem uczelni (od 1505) i pierwszym Rektorem (od 1506) został teolog (katolicki) Konrad Wimpina. Studiowało w niej wtedy 900 studentów z Niemiec, Śląska, Polski, Szwecji, Norwegii oraz Danii. W tym samym czasie Frankfurt miał tylko 5000 mieszkańców. Rozkazem gabinetowym pruskiego króla Fryderyka Wilhelma III z 24 kwietnia 1811 Viadrina została przeniesiona do Wrocławia, tworząc w połączeniu z tamtejszą Akademią Leopoldyńską (Leopoldina) dzisiejszy Uniwersytet Wrocławski[1][2][3].

Główny zasób archiwum (w tym rejestry uniwersyteckie), bibliotekę i wyposażenie frankfurckiej Viadriny przewieziono do Wrocławia. Część starszych archiwaliów w 1811 przekazano do pruskiego Tajnego Archiwum (niem. Geheime Staatsarchiv). Tam też trafiły, przeniesione z Wrocławia w 1873, akta gospodarcze uniwersytetu z XVI–XIX w. Kolejny, duży przekaz akt wrocławskich miał miejsce w 1968, w efekcie czego w Brandenburgisches Landeshauptarchiv w Poczdamie przechowywane są obecnie spore zasoby archiwaliów Viadriny, w tym rejestry uniwersyteckie z lat 1506–1648[4][5].

Prawnym następcą pierwszej frankfurckiej Viadriny jest dzisiejszy Uniwersytet Wrocławski (poprzez niemiecki Schlesische Friedrich-Wilhelms-Universität), a do tradycji uczelni nawiązuje założony w 1991 Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą.

Herb Uniwersytetu

Herbem Viadriny frankfurckiej i wrocławskiej (niemieckiego Uniwersytetu Wrocławskiego, w latach 1506–1945) była Madonna na półksiężycu, czyli Immaculata (niem. Mondsichelmadonna).

Rektorzy[6]

Znani absolwenci

Przypisy

  1. ↑ Piotr Hübner, W stronę historii – Kartki z dziejów nauki w Polsce – Uniwersytet we Wrocławiu, „Forum Akademickie”, Lublin, czerwiec 2016 [dostęp 2023-03-25].
  2. ↑ Günther Mühlpfordt, Die Oder-Universität 1506–1811, [w:] Günther Hasse, Joachim Winkler (red.), Die Oder-Universität Frankfurt. Beiträge zu ihrer Geschichte, Weimar: Hermann Böhlaus Nachfolger, 1983, s. 19–72.
  3. ↑ Wolfgang Nebelung, Zur Geschichte der MedizinischenFakultät der Viadrina unter besonderer Berücksichtigung ihrer Ordinarien 1506–1811, [w:] Günther Hasse, Joachim Winkler (red.), Die Oder-Universität Frankfurt. Beiträge zu ihrer Geschichte, Weimar: Hermann Böhlaus Nachfolger, 1983, s. 197–202.
  4. ↑ Ralf-Rüdiger Targiel, Alma mater Viadrina (1506–1811), [w:] Günther Hasse, Joachim Winkler (red.), Die Oder-Universität Frankfurt. Beiträge zu ihrer Geschichte, Weimar: Hermann Böhlaus Nachfolger, 1983, s. 279–285.
  5. ↑ 86; Rep. 86 Universität Frankfurt (Oder); 1192–1899 (Bestand) [online], Brandenburgisches Landeshauptarchiv. Online Recherche, 2023 [dostęp 2023-03-25] (niem.).
  6. ↑ Ernst Friedlaender, Georg Liebe, Emil Thenner, Aeltere Universitäts-Matrikeln. I. Universität Frankfurt a. O., t. I (1506–1648), II (1649–1811), III (Personen und Ortsregister), Leipzig: Verlag von S. Hirzel, 1887–1891.

Bibliografia

  • Günther Haase, Joachim Winkler (Hrsg.), Die Oder-Universität Frankfurt. Beiträge zur ihrer Geschichte, Weimar: Hermann Böhlaus Nachfolger, 1983, s. 288, 48 ilustr.