Ulica Nowowiejska w Warszawie

Ulica Nowowiejska w Warszawie
Śródmieście Południowe, Filtry
Ilustracja
Ulica Nowowiejska: widok z placu Politechniki w stronę placu Zbawiciela
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Długość

1,2 km

Poprzednie nazwy

ulica 6 Sierpnia

Przebieg
pl. Zbawiciela
światła 130m ul. Waryńskiego
360m pl. Politechniki
580m ul. Rektorska
światła 865m al. Niepodległości
915m ul. Sędziowska
1200m ul. L. Krzywickiego
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Ulica Nowowiejska w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ulica Nowowiejska w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Nowowiejska w Warszawie”
Ziemia52°13′12,1″N 21°00′32,3″E/52,220028 21,008972
Multimedia w Wikimedia Commons
Ulica Nowowiejska przy ul. Waryńskiego, widok w kierunku placu Politechniki
Ulica przy al. Niepodległości, widok w kierunku zachodnim
Ulica przy ul. Krzywickiego, widok w kierunku wschodnim

Ulica Nowowiejska – ulica w śródmieściu Warszawy.

Przebieg

Ulica położona jest równoleżnikowo. Biegnie od placu Zbawiciela do ulicy Krzywickiego. Po drodze krzyżuje się i spotyka z następującymi ulicami i placami:

Na odcinku od placu Zbawiciela do placu Politechniki jest ulicą jednokierunkową. Na całej długości ulicy poprowadzona jest linia tramwajowa.

Na skrzyżowaniu ul. Nowowiejskiej i Waryńskiego znajduje się stacja metra Politechnika.

Historia

Korzenie ulicy Nowowiejskiej sięgają XVIII w., kiedy to z polecenia króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w latach 1767–1768 przeprowadzono tzw. Drogę Wolską (Królewską) wiodącą z zamku w Ujazdowie w kierunku pola elekcyjnego na Woli[1]. W jej ciągu powstała w 1784 z woli króla wzorcowa osada, Nowa Wieś, od której pochodzi nazwa ulicy[2].

W ramach Osi Stanisławowskiej nowo powstała ulica miała stanowić oś wielkiego założenia placów gwiaździstych. Dwa z nich nadal znajdują się w ciągu ulicy, są to place Politechniki i Zbawiciela. Trzeci, plac Na Rozdrożu, znajduje się poza ulicą Nowowiejską, której historyczny fragment nosi obecnie nazwę alei Wyzwolenia.

W II połowie XIX wieku po północnej stronie zachodniego odcinka ulicy (pomiędzy ulicami Topolową i Suchą, współcześnie al. Niepodległości i Krzywickiego) zbudowano baraki zwane jerozolimskimi, wykorzystywanymi później jako koszary artylerii.

W latach 80. XIX w. tereny wokół zachodniej części ulicy zostały zagospodarowane na siedzibę Stacji Filtrów. Ulicą poprowadzono linię tramwaju elektrycznego. Na przełomie wieków ulica wypełniła się zabudową o charakterze wielkomiejskim w swojej wschodniej i środkowej części, nieco bardziej kameralnym w zachodniej. W sąsiedztwie jej środkowego biegu w latach 1899–1902 powstawać zaczął zespół budynków Politechniki Warszawskiej.

W latach 1922–1926 po południowej stronie zachodniego odcinka ulicy zbudowano Kolonię Staszica[3]. W 1924 Czesław Przybylski przebudował dawne koszary na monumentalny gmach Ministerstwa Spraw Wojskowych[4].

W październiku 1933 w pobliżu skrzyżowania z al. Niepodległości odsłonięto pomnik Poległym Saperom (monument został zniszczony w 1944)[5]. W grudniu 1933[6] nazwę ulicy zmieniono na 6 Sierpnia dla upamiętnienia wymarszu w 1914 z Krakowa Pierwszej Kompanii Kadrowej[7].

W czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 przed budynkiem Ministerstwa Spraw Wojskowych powstał prowizoryczny cmentarz; groby zaczęto usuwać na rozkaz władz niemieckich w listopadzie 1939[8].

Po 1945 wiele zachowanych budynków zostało wyburzonych ze względu na powstanie nowego założenia – Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej i przebijanej ulicy Waryńskiego. Przy ulicy wzniesiono w tym okresie szereg budynków w charakterystycznym stylu. Wschodni fragment ulicy (plac Zbawiciela–plac Na Rozdrożu) został włączony w skład innego założenia urbanistycznego (osiedle Latawiec) i przemianowany 17 stycznia 1946 na aleję Wyzwolenia[9]. Odcinkowi ulicy pomiędzy placem Zbawiciela a aleją Niepodległości uchwałą Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 26 marca 1949 przywrócono nazwę ulica Nowowiejska[10][11].

Ważniejsze obiekty

Przypisy

  1. ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 143.
  2. ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 169. ISBN 978-83-62189-08-3.
  3. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 553. ISBN 83-01-08836-2.
  4. ↑ Marian Marek Drozdowski: Warszawiacy i ich miasto w latach Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 30.
  5. ↑ Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj", s. 164–165. ISBN 83-7005-211-8.
  6. ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 365. ISBN 83-86619-97X.
  7. ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 144.
  8. ↑ Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 24. ISBN 978-83-07-03239-9.
  9. ↑ Uchwała nr 9 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 17 stycznia 1946 r. w sprawie zmiany nazw niektórych ulic w m.st. Warszawie. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy”, s. 1, 3 kwietnia 1948. 
  10. ↑ Uchwała nr 468 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 26 marca 1949 r. w sprawie zmiany nazw ulic w m.st. Warszawie. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy”. nr 16, poz. 67, s. 1, 26 września 1949. 
  11. ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 377. ISBN 83-86619-97X.
  12. ↑ Jacek Olecki: Wojenne tajemnice Warszawy i Mazowsza. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2006, s. 21. ISBN 83-7339-036-7.