PROFILPELAJAR.COM

Uczeń Polski
	; Pierwszy numer „Ucznia Polskiego”: strona tytułowa
Państwo	Polska
Pierwszy numer	1979
Ostatni numer	1989
OCLC	717004918

Uczeń Polski – niezależne pismo młodzieży szkolnej, wydawane poza cenzurą w latach 1979–1989.

Historia

Pismo założone zostało przez uczniów warszawskich szkół średnich z Mokotowa (Wojciech Dutkiewicz, Piotr Kapuściński, Zbigniew Karaczun) i z Żoliborza (Wojciech Ciszewski, Tomasz Mickiewicz, Piotr Rogóyski). Prace redakcyjne rozpoczęły się jesienią 1978 roku, a pierwszy numer ukazał się drukiem w połowie 1979 roku. Od roku szkolnego 1980/81 w pracach redakcji uczestniczyli Tomasz Sokolewicz i Maciej Igielski. Od lipca 1981 pismo było afiliowane przy Krajowej Komisji Koordynacyjnej Niezależnego Zrzeszenia Studentów, a od października 1981 „Uczeń Polski” stał się pismem Federacji Młodzieży Szkolnej. Do grudnia 1981 spotkania redakcji odbywały się głównie w domu rodzinnym Tomasza Mickiewicza w Warszawie przy ul. Mierosławskiego 1. Adresem redakcji podawanym w stopce pisma było mieszkanie Andrzeja Czumy, rzecznika Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela.

Pierwsze numery pisma wydrukowało techniką offsetową Wydawnictwo Młoda Polska, a następne drukarnie ROPCiO w Lublinie i w Warszawie. Od maja 1980 do kwietnia 1981 pismo drukowane było metodą sitodrukową w ówczesnym mieszkaniu Piotra Rogóyskiego na Żoliborzu przy ul. generała Zajączka 27. Od kwietnia do listopada 1981 druk odbywał się w drukarni offsetowej kaliskiej „Solidarności”. Po wprowadzeniu stanu wojennego redagowanie „Ucznia Polskiego” przejął Krzysztof Czuma przy współpracy Macieja Kuleszy i Ireny Szymczak-Cieślińskiej. W tym składzie redakcji pismo wydawano do 1984 roku. Druk odbywał się na powielaczu białkowym w piwnicy domu przy ul. Mianowskiego 10, w którym znajdowało się mieszkanie Macieja Kuleszy.

W latach 1988–1989 ukazały się kolejne trzy numery pisma. Ostatnią redakcję tworzyli Jarosław Włodarczyk i Piotr Suffczyński, a w ostatnim roku ukazywania się „Ucznia” do redakcji dołączyli Piotr Kraśko i Wawrzyniec Rymkiewicz.

Od chwili swojego powstania „Uczeń Polski” był związany ideowo i organizacyjnie z Ruchem Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Mottem pisma była dewiza: „Milsza mi niebezpieczna wolność niż bezpieczna niewola” (Rafał Leszczyński, XVI w.). W winiecie pisma znajdowała się otwarta książka przedstawiająca orła w koronie i kotwicę – symbol Polski Walczącej. Pismo poruszało tematykę życia szkolnego (np. „Kodeks Ucznia”, niezależne harcerstwo, wybory do samorządu szkolnego), publikowało artykuły odkłamujące historię Polski oraz korygujące podręczniki szkolne, komentowało bieżące wydarzenia polityczne i społeczne.

W latach 1979–1981 „Uczeń Polski” był pismem o nakładzie i zasięgu dorównującym czołowym pismom niezależnym wydawanym wówczas poza zasięgiem cenzury.

Pseudonimy

Redaktorzy „Ucznia Polskiego” publikowali pod następującymi pseudonimami:

Wojciech Ciszewski – „Lech Krzemieński”
Wojciech Dutkiewicz – „Andrzej Rzecki”
Maciej Igielski – „Marcin Grybowicz”
Piotr Kapuściński – „Stanisław Rayski”
Zbigniew Karaczun – „Michał Potocki”
Tomasz Mickiewicz – „Marek Dominik”,
Piotr Rogóyski – „Kazimierz Gabin” i „Stefan Grun”
Tomasz Sokolewicz – „Jędrzej Starobielski”
Jarosław Włodarczyk – „Junior”
Piotr Kraśko – „Piotr Michał”

Bibliografia

Grzegorz Waligóra, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela 1977–1981, Warszawa 2006, Instytut Pamięci Narodowej, s. 253
Mateusz Sidor, Lekcje „Ucznia Polskiego”, „Karta” nr 57 (2008), s. 118–135
Bartłomiej Noszczak, Wagary z Peerelu, „Tygodnik Powszechny” 2011 nr 35, s. 26–27
Bartłomiej Noszczak, Bibuła nastolatków. Historia drugoobiegowego pisma „Uczeń Polski” (1979–1989) w świetle relacji jego twórców, w: Opozycja i opór społeczny w Polsce po 1956 roku, t. 1, red. Tomasz Kozłowski, Jan Olaszek, Warszawa 2011, Instytut Pamięci Narodowej, s. 119–135.
Niebezpieczna wolność. „Uczeń Polski” (1979–1989). Fakty, wspomnienia, dokumenty, red. Bartłomiej Noszczak, Warszawa 2013, Instytut Pamięci Narodowej.
Anita Czupryn, Jak warszawscy licealiści obalali komunę, „Nasza Historia. Polska The Times” 2014 nr 7–8, s. 10–12.