Ubogie Siostry Świętej Klary

Klaryski
	Dewiza: Pax et Bonum; Pokój i Dobro
Pełna nazwa	Zakon Świętej Klary; lub; Zakon Ubogich Sióstr; Świętej Klary
Nazwa łacińska	Ordo Sanctae Clarae
Skrót zakonny	OSC
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Założyciel	św. Franciszek i św. Klara z Asyżu
Data założenia	1212

Ubogie Siostry Świętej Klary (Zakon Świętej Klary – Ordo Sanctae Clarae – OSC) – na początku nazywane damianitkami (nazwa od pierwszego klasztoru San Damiano w Asyżu), a po śmierci św. Klary klaryskami (od imienia św. Klary) – kontemplacyjne mniszki klauzurowe drugiego zakonu franciszkańskiego, założonego w roku 1212 w Asyżu przez św. Franciszka; św. Klarze przypada rola współzałożycielki zakonu^[1].

Nazwa „ubogie siostry” pochodzi od św. Klary, która w ten sposób nazywała swoją rodzinę zakonną, podkreślając w niej wspólnotę siostrzaną (braterską) i najwyższe ubóstwo, które charakteryzują styl życia ewangelicznego. W jej zamyśle było pragnienie oddania w nazwie, na sposób kobiecy, wyrażenia „bracia mniejsi”, które św. Franciszek wybrał dla swojego (pierwszego) zakonu.

Według statystyk z dnia 31 grudnia 2009, opublikowanych przez Stolicę Apostolską, ubogie siostry św. Klary mają w świecie 549 klasztorów, w których żyje 7171 mniszek^[2]. Główny klasztor zakonu, zwany Protomonasterem, znajduje się w Asyżu.

Klasztory w Polsce

Do Polski zakon został sprowadzony przez bł. Salomeę (1212–1268), córkę Leszka Białego, księcia krakowskiego. Siostry zamieszkały w Zawichoście, a później w Skale, skąd w roku 1316 przeniosły się do Krakowa.

Kolejne fundacje powstały: w 1280 roku w Starym Sączu z inicjatywy świętej Kingi i w 1283 roku w Gnieźnie z inicjatywy bł. Jolenty. W XVII w. powstały klasztory klarysek w Śremie, Kaliszu, Chęcinach i Zamościu. Prowadził zakon klarysek starosądeckich również akcje osadnicze w Pieninach nad Dunajcem od pierwszej połowy XIV w. Najstarsze dokumenty pochodzące z lat trzydziestych XIII w określają Nowatorszczyznę jako „territorium Ludemy”, dokument cysterski z ok. 1234. Dokumenty te mówią o prawie sprowadzania na Podhale Niemców według wzorów śląskich, dokument Henryka Brodatego z 1234, będący jednocześnie najwcześniejszym w Małopolsce przywilejem prawa niemieckiego.

Kasatę zakonów kontemplacyjnych, dokonaną przez zaborców w XVIII wieku, przetrwały klasztory w Krakowie i Starym Sączu.

W ostatnich latach klaryski założyły nowe fundacje: w 1986 roku w Miedniewicach, a w 1995 roku w Zamościu. Najmłodszymi klasztorami polskich klarysek są: Saltpond (Ghana) w 1990 roku i Skaryszew (koło Radomia) w 1997 roku klaryski z Polski modlą się również w Dingolfing w Niemczech.

W Polsce domy zakonne znajdują się w Starym Sączu, Krakowie, Miedniewicach, Sitańcu k. Zamościa, Skaryszewie i Sandomierzu. We wszystkich domach mniszki żyją według Reguły Urbana IV (1263).

Aktualnie jedyny i autonomiczny (niezależny od żadnego innego klasztoru) klasztor ubogich sióstr św. Klary w Polsce, pw. Świętej Matki Klary, znajduje się w Kaliszu^[3]. W genealogii klarysek polskich umiejscawia się on w klasztorze krakowskim z XIV w., a pod koniec XX w. w Międzyrzeczu (1979), w województwie lubuskim (dawniej: wielkopolskim), skąd wszystkie siostry przeniosły się do Kalisza^[4]. Jego odrębność i niezależność od klasztoru krakowskiego, choć wydawał się jego fundacją^[5], polega na odcięciu się od Reguły Urbana IV (1263), którą przez stulecia żyją klaryski krakowskie, i przyjęciu pierwotnej Reguły św. Klary, zatwierdzonej przez Innocentego IV (1253)^[6].

W 1988 klaryski z Międzyrzecza przeniosły się do Kalisza, niosąc w sobie myśl Soboru Watykańskiego II o „powrocie do źródeł”^[7]. 11 sierpnia 1995 klasztor kaliski został kanonicznie erygowany przez bp. Stanisława Napierałę, biskupa kaliskiego, zamknięto w nim klauzurę papieską, a mniszki w myśl pisma Stolicy Apostolskiej przyjęły Regułę św. Klary i Konstytucje Generalne Ubogich Sióstr Świętej Klary (1988). 4 września 2001 przywdziały strój zakonny, jaki noszą klaryski w protomonasterze w Asyżu, i odnowiły śluby zakonne według formy właściwej regule klariańskiej.

Od 1 września 2002 ubogie siostry św. Klary w Kaliszu są pod jurysdykcją ministra generalnego zakonu braci mniejszych^[8], a w jego imieniu siostrami opiekuje się minister prowincjalny poznańskiej Prowincji św. Franciszka Zakonu Braci Mniejszych^[9].

Kościół i klasztor ubogich sióstr św. Klary w Kaliszu.

Matka ksieni

S.M. Stanisława Golec (1995–2000)
S.M. Elżbieta Beata Raszczyk (2000–2015)

Święte ubogie siostry

bł. Helena Enselmini (+1231)
św. Agnieszka z Asyżu (+1253)
św. Agnieszka z Pragi (+1282)
św. Katarzyna z Bolonii (+1463)
św. Baptysta Kamila Varano (+1524)

Przypisy

↑ C. G. Cremaschi, Ubogie Panie, [w:] Leksykon Duchowości Franciszkańskiej, Kraków-Warszawa: Wydawnictwo M, 2006, s. 1869, ISBN 83-7221-766-1 .
↑ Annuario Pontificio 2011. Città del Vaticano: 2011, s. 1490.
↑ B. B. Kurowski OFM, Postscriptum w Kaliszu, [w:] Ubogie Siostry ŚwiętejU.S.Ś. Klary Ubogie Siostry ŚwiętejU.S.Ś., Franciszek i Klara. Dwie legendy świętości, Wrocław: Franciszkańskie Wydawnictwo św. Antoniego, 2011, s. 97-98, ISBN 978-83-60791-38-7 . Nazwa, którą posługują się klaryski tego klasztoru: "ubogie siostry św. Klary" – nie jest nazwą popularną, jak niesłusznie twierdzi P. Gąsiorowska, Dziedzictwo świętej Klary w Polsce, [w:] Z.J.Z.J. Kijas Z.J.Z.J., S.S. Mazgaj S.S. (red.), "Zajaśniała w życiu, promieniuje po śmierci". Święta Klara – zwierciadło franciszkanizmu, Kraków: Ośrodek Studiów Franciszkańskich, 2004, s. 246, ISBN 83-920285-1-1 .Jest to ich nazwa oficjalna, zgodnie z Konstytucjami Generalnymi Zakonu Ubogich Sióstr Świętej Klary, zatwierdzonymi przez Stolicę Apostolską 13 maja 1988; popularnie natomiast nazywają się "klaryskami".
↑ Cecylian Niezgoda OFMConv: Święta Klara z Asyżu w świetle Poverella. Kraków: 1993, s. 209.
↑ Mylnie twierdzi np. Bogumił Łoziński, Leksykon zakonów w Polsce. Instytuty życia konsekrowanego i stowarzyszenia życia apostolskiego, Katolicka Agencja Informacyjna, Warszawa 2002, s. 249 (ISBN 83-911554-6-3).
↑ P. Gąsiorowska, Dziedzictwo świętej Klary w Polsce, [w:] Z.J.Z.J. Kijas Z.J.Z.J., S.S. Mazgaj S.S. (red.), "Zajaśniała w życiu, promieniuje po śmierci". Święta Klara – zwierciadło franciszkanizmu, Kraków: Ośrodek Studiów Franciszkańskich, 2004, s. 246, ISBN 83-920285-1-1 .
↑ Dekret o przystosowanej odnowie życia zakonnego Perfectae caritatis, Dokumenty Soboru Watykańskiego II po polsku. [dostęp 2011-02-25].
↑ Giacomo Bini OFM, Dekret, 1 września 2002, [w:] Archiwum Ubogich Sióstr Świętej Klary, Kalisz.
↑ Por. wykładnię dekretu Giacomo Biniego z 1 września 2002, sporządzoną przez José Rodrígueza Carballo OFM, Pismo, 19 stycznia 2006, [w:] Archiwum Ubogich Sióstr Świętej Klary, Kalisz.

Bibliografia

B. Kurowski OFM, Protomonaster Ubogich Sióstr Klarysek w Kaliszu, [w:] M.M. Łoboz, A. T. Brzyski OFM (red.), Zawstydzona Mądrość, Wrocław: Wydawnictwo św. Antoniego, 2013, s. 233-246, ISBN 978-83-63084-34-9 .
Archiwalia [w:] Archiwum Ubogich Sióstr Świętej Klary, Kalisz 1979-2010.
C. G. Cremaschi, Ubogie Panie, [w:] Leksykon Duchowości Franciszkańskiej. Kraków-Warszawa: Wydawnictwo M, 2006, s. 1869-1882. ISBN 83-7221-766-1.
R. Prejs OFMCap, Klaryski, [w:] Encyklopedia Katolicka. T. 9. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2002, s. 38-43. ISBN 83-7306-068-5.