Tzotzilowie

Tsotsilowie
Tsotsil
Ilustracja
Procesja w tsotsilskim miasteczku San Juan Chamula
Populacja

550 tys. (2020)

Miejsce zamieszkania

Chiapas

Język

tsotsil

Religia

do XVI w. politeizm,
obecnie synkretyczny katolicyzm
oraz kościoły ewangelickie

Grupa

Majowie

Tzotzilowie, Tsotsilowie – grupa etniczna, podgrupa Majów zamieszkująca centralną część meksykańskiego stanu Chiapas, w okolicach miasta San Cristóbal de las Casas[1].

Posługują się językiem tsotsil, blisko spokrewnionym z tseltalskim[2]. Ich populację w roku 2020 szacowano na ok. 550 tys. osób[3]. Zamieszkują 43 gminy w centralnym Chiapas, w tym popularne wśród turystów miejscowości Chamula, Zinacantán, Larráinzar, San Cristóbal de las Casas[4]. W dużym stopniu zachowali dawne, przedchrześcijańskie wierzenia i obyczaje, które włączyli do swojego synkretycznego katolickiego obrządku[5].

Mieszkańcy San Juan Chamula z sakramentów uznają tylko chrzest, którego udziela kapłan przyjeżdżający niezbyt często i tylko w tym celu do miasta. Niektóre polskie artykuły podają informację, że księża nie są tu tolerowani na co dzień, a ostatni został wypędzony w połowie XX wieku[6], chociaż zagraniczne media wymieniają proboszcza z San Juan Chamula z imienia i nazwiska[7][8][9]. Jako święte napoje, pite także w kościele, uznają pox i coca-colę. Sama świątynia nieznacznie różni się wyposażeniem od katolickich. Wypełniona jest przynoszonymi przez wiernych świecami i kadzidłami oraz według Ewertowskiego posągami świętych z oderwanymi rękami[6], chociaż dłonie figur widoczne są na zdjęciach[10], a antropolog Ricardo Pozas tak opisuje jedną z figur w tym kościele: "święty Mikołaj, patron kur: trzyma miseczki, ażeby włożyć tam kukurydzę i dać jeść kurom. Ale nie wiem, jak święty Mikołaj to robi, jak daje kurom kukurydzę, jeśli obydwie ręce ma zajęte"[11].

Dzień targowy w San Juan Chamula (2020)

Przypisy

  1. ↑ Judith Aissen: Tzotzil Clause Structure. Dordrecht: D. Reidel Publishing Company, 1987, s. xviii, seria: Studies in Natural Language and Linguistic Theory 7. DOI: 10.1007/978-94-009-3741-3. ISBN 978-94-009-3741-3. OCLC 851368087. [dostęp 2023-01-28]. (ang.).
  2. ↑ John P. Schmal: History of Mexico – Chiapas – Forever indigenous. Houston Institute for Culture, 2004. [dostęp 2023-01-28]. (ang.).
  3. ↑ Lenguas indígenas y hablantes de 3 años y más, 2020 [online], Instituto Nacional de Estadística y Geografía de México [dostęp 2023-09-18] (hiszp.).
  4. ↑ Sistema de Información Cultural-Secretaría de Cultura, Lenguas indígenas - Tsotsil [online], Ministerstwo Kultury Meksyku [dostęp 2024-11-24] (hiszp.).
  5. ↑ Gary H. Gossen, Chamulas in the World of the Sun: Time and Space in a Maya Oral Tradition, Harvard University Press, 1974, ISBN 978-0674107267 (ang.).
  6. ↑ a b Piotr Ewertowski, Coca-cola zamiast wody, w: Misyjne Drogi, nr 1/2023, s. 29
  7. ↑ David Agren, What It’s Like to Be a Priest in the Trouble Spots the Pope is Visiting in Mexico [online], Vice, 15 lutego 2016 [dostęp 2024-11-24] (ang.).
  8. ↑ Alejandro Domínguez, Elección de 2015 dividió San Juan Chamula: párroco [online], Milenio, 26 lipca 2016 [dostęp 2024-11-24] (hiszp.).
  9. ↑ En Chiapas, ‘histórico’ encuentro del Papa con pueblos indígenas [online], Excelsior, 15 lutego 2016 [dostęp 2024-11-24] (hiszp.).
  10. ↑ Booze, Blouses and Burials - Mayan Villages in State of Chiapas, Mexico [online], Trans-Americas Journey, 23 kwietnia 2011 [dostęp 2024-11-24] (ang.).
  11. ↑ Ricardo Pozas, Juan Perez Jolote, Wydawnictwo Literackie Kraków, 1977, s. 69 (pol.).

Linki zewnętrzne