Tytuły Maryi – honorowe określenia nadawane Maryi, matce Jezusa Chrystusa.

Kult Maryi ugruntował się w 431 r., kiedy na soborze w Efezie ogłoszono dogmatem określenie Theotokos, czyli Maryja niosąca (lub matkę) Boga. Od tego czasu kult maryjny, skoncentrowany na subtelnych i złożonych relacjach między Maryją, Jezusem i Kościołem, zaczął rozkwitać, najpierw na Wschodzie, a później na Zachodzie.

Maryja honorowana była wieloma tytułami, epitetami oraz rozmaitymi nazwami poetyckimi. Zwyczaj tytułowania Maryi jest obecny w największym, stopniu w Kościele katolickim, ale także w prawosławnym, koptyjskim oraz w anglikańskim.

Już od pierwszych wieków lud chrześcijański oddawał cześć Maryi, jako matce Boga. Tytuły nadane Maryi pochodzą głównie z praktyk czci (nabożeństwa) oraz doktryn maryjnych. Spośród licznych tytułów określających Maryję, niektóre są dobrze znane, a inne mniej. Wynika to z aspektu geograficznego i kulturowego, ponieważ wierni katoliccy są rozproszeni w różnych narodach w swoich kulturach i zwyczajach na całym świecie.

W Kościele katolickim istnieją cztery dogmaty maryjne, przyjęte jako Magisterium Kościoła Rzymskiego. Są to dogmat o Bożym Macierzyństwie Maryi, dogmat o dziewictwie Maryi, dogmat o Niepokalanym Poczęciu oraz dogmat o Wniebowzięciu^[1].

Na podstawie tych dogmatów sformowano następujące tytuły Maryi:

• Matka Boża (Bogurodzica, Boża Rodzicielka, Matka Boga)
• Maryja zawsze Dziewica
• Maryja Niepokalanie Poczęta
• Maryja Wniebowzięta^[2].

Istnieje grupa tytułów związanych z miejscami, gdzie według Kościoła katolickiego doszło do objawień maryjnych^[3]. Przykładami takich tytułów są:

• Matka Boża z Guadalupe
• Matka Boża z La Salette
• Matka Boża z Lourdes
• Matka Boża Fatimska^[2].

Pewna grupa tytułów jest oparta na nabożeństwach bazujących na życiu Maryi, takich jak: Siedem Radości Matki Bożej, czy Siedem Boleści Matki Bożej. Prawdopodobnie od nich pochodzą takie określenia jak Matka Boska Bolesna.

Pewna grupa tytułów jest związana z sakramentaliami poświęconymi Maryi, takim jak Szkaplerz karmelitański, Cudowny Medalik, czy Różaniec. Od tego wywodzą się takie określenia jak Matka Boża z Góry Karmel, Matka Boża od Cudownego Medalika, Matka Boża Różańcowa^[2].

Pewna grupa tytułów jest związana ze świętymi obrazami lub figurami, objętymi szczególnym kultem, a także uznawanymi za cudowne^[4]. Przykładami takich tytułów są Matka Boża z Guadalupe, Matka Boża Nieustającej Pomocy, Matka Boża Rozwiązująca Węzły, Matka Boska z Coromoto, Matka Boża Częstochowska, Matka Boża Gromniczna.

Niektóre tytuły w Kościele katolickim związane są z uznaniem Matki Bożej za patronkę pewnych obszarów. Maryję tytułuje się:

• Panią np. Panią Ziemi Sądeckiej (w Nowym Sączu), Panią Ziemi Żywieckiej (w Rychwałdzie),
• Opiekunką np. Opiekunką Podlasia (w Leśnej Podlaskiej),
• Królową np. Królową Podhala (w Ludźmierzu), Królową Podlasia (w Hodyszewie), Królową Sudetów (w Krzeszowie),
• Pocieszycielką np. Pocieszycielką Zamojszczyzny^[5].

• Litania loretańska

• KrzysztofK. Staniek KrzysztofK., Charakterystyka polskich sanktuariów maryjnych z koronowanymi obrazami i figurami Matki Bożej w Polsce w drugiej połowie XX wieku w aspekcie geograficznym, „Teologia w Polsce” (8(2)), 2014, s. 215–222 .
• AdamA. Wojtczak AdamA., W sprawie tytułów maryjnych i ich rozumienia, „Perspectiva–Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” (17), 2010, s. 257–289 .