Triton (1928)

Zobacz też: inne okręty o tej nazwie.
Triton (Y-5)
Klasa

okręt podwodny

Typ

Protefs

Historia
Stocznia

Ateliers et Chantiers de la Loire, Nantes

Położenie stępki

1927

Wodowanie

4 kwietnia 1928

 Polemiko Naftiko
Wejście do służby

1 marca 1930

Zatopiony

16 listopada 1942

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


750 ton
960 t

Długość

68,6 m

Szerokość

5,73 m

Zanurzenie

4,18 m

Zanurzenie testowe

85 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1420 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1200 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


14 węzłów
9,5 w.

Zasięg

powierzchnia: 4000 Mm przy 10 w.
zanurzenie: 100 Mm przy 5 w.

Uzbrojenie
10 torped, 1 działo kal. 100 mm, 1 działko plot. kal. 40 mm
Wyrzutnie torpedowe

8 × 550 mm

Załoga

41

Triton (Y-5) (gr.: Τρίτων) – grecki okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, trzecia zamówiona jednostka typu Protefs. Okręt został zwodowany 4 kwietnia 1928 roku we francuskiej stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Nantes, a do służby w Marynarce Grecji wszedł w marcu 1930 roku. „Triton” uczestniczył w wojnie grecko-włoskiej z lat 1940–1941, a po inwazji Niemiec na Grecję w 1941 roku operował u boku Royal Navy na Morzu Śródziemnym. 16 listopada 1942 roku okręt został zatopiony na Morzu Egejskim przez niemiecki ścigacz okrętów podwodnych UJ-2102(inne języki).

Projekt i budowa

Jednostka została zamówiona przez rząd Grecji w 1925 roku[1]. Projekt okrętu, autorstwa inż. Jeana Simonota(inne języki)[1][2], był bardzo zbliżony do francuskiego typu Sirène i stanowił powiększoną wersję typu Katsonis[1][2]. Oprócz większych wymiarów i wyporności, wszystkie wyrzutnie torped umieszczono w kadłubie sztywnym[2][3].

„Triton” zbudowany został w stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Nantes[3][4]. Stępkę okrętu położono w 1927 roku[1], został zwodowany 4 kwietnia 1928 roku[2][5], a do służby w Polemiko Naftiko przyjęto go 1 marca 1930 roku[1][6]. Jednostka otrzymała nazwę nawiązującą do mitologicznego bóstwa morskiego – Trytona oraz numer burtowy Y-5[1][7]. Koszt budowy okrętu wyniósł 119 000 £[4][7].

Dane taktyczno–techniczne

„Triton” był dużym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[2]. Długość całkowita wynosiła 68,6 metra, szerokość 5,73 metra i zanurzenie 4,18 metra[1][2]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 750 ton, a w zanurzeniu 960 ton[2][3][a]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa dwusuwowe silniki wysokoprężne Sulzer(inne języki) o łącznej mocy 1420 koni mechanicznych (KM)[2][3]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1200 KM[2][3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14 węzłów na powierzchni i 9,5 węzła w zanurzeniu[2][3]. Zasięg wynosił 4000 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[1][8][b]. Zbiorniki paliwa mieściły 105 ton oleju napędowego[1][2]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 85 m[1].

Okręt wyposażony był w osiem wewnętrznych wyrzutni torped kalibru 550 mm: sześć na dziobie oraz dwie na rufie, z łącznym zapasem 10 torped[1][7][c]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe Schneider kal. 100 mm L/40, umieszczone na obrotowej platformie na przedzie kiosku, z zapasem amunicji wynoszącym 150 naboi oraz działko plot. kal. 40 mm Mark II L/39[1][5].

Załoga okrętu składała się z 41 oficerów, podoficerów i marynarzy[2][3].

Służba

Podczas inwazji Włoch na Grecję, 9 stycznia 1941 roku „Triton” bez powodzenia zaatakował niezidentyfikowany włoski okręt podwodny w Cieśninie Otranto[9]. 23 marca okręt pod dowództwem kmdr. ppor. D. Zeposa storpedował i zatopił na pozycji 40°58′N 18°27′E/40,966667 18,450000 włoski statek handlowy „Carnia” (5154 BRT)[6]. Po upadku Grecji w 1941 roku „Triton” (wraz z okrętami podwodnymi „Katsonis”, „Papanikolis”, „Nirefs” i „Glafkos”) uciekł do Aleksandrii, którą osiągnął 25 kwietnia[10]. Okręt operował u boku Royal Navy w składzie 1. Flotylli Okrętów Podwodnych, stacjonując w Aleksandrii[3][11]. W dniach 10–13 czerwca 1942 roku jednostka pod dowództwem kmdr. ppor. E. Kontoyiannisa (Contoyannisa) zatopiła ogniem artylerii trzy greckie żaglowce nieopodal wysp Santoryn i Eubea[6][d].

16 listopada 1942 roku między wyspami Eubea a Andros okręt został zatopiony przez niemiecki pomocniczy ścigacz okrętów podwodnych UJ-2102(inne języki)[6][12][e]; według części publikacji, wspólnie z niszczycielem „Hermes”[1][13].

Uwagi

  1. ↑ O. Parkes podaje, że wyporność wynosiła 700/930 ton[4]; według F.E. McMurtriego wyporność wynosiła 718/960 ton[7], Navypedia podaje wyporność standardową 730 ton i normalną 790/960 ton[1].
  2. ↑ Według P.E. Fontenoya zasięg okrętu na powierzchni wynosił 3500 Mm przy 10 węzłach[3].
  3. ↑ O. Parkes oraz Jane’s Fighting Ships of World War II podają, że okręt przenosił 8 torped[4][5].
  4. ↑ W służbie niemieckiej.
  5. ↑ P.E. Fontenoy podaje mylnie numer ścigacza jako UJ-3102[3]

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Ivan Gogin: GLAFKOS submarines (1929-1930). Navypedia. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 405.
  3. ↑ a b c d e f g h i j Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 185.
  4. ↑ a b c d Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: 1934, s. 245.
  5. ↑ a b c Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 157.
  6. ↑ a b c d Guðmundur Helgason: RHS Triton (Y 5). uboat.net. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
  7. ↑ a b c d Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: 1941, s. 241.
  8. ↑ Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, s. 545.
  9. ↑ Don Kindell: NAVAL EVENTS, JANUARY 1941 (Part 1 of 2) Wednesday 1st – Tuesday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
  10. ↑ Don Kindell: NAVAL EVENTS, April 1941 (Part 2 of 2) Tuesday 15th – Wednesday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
  11. ↑ Geoffrey B. Mason: HMS TORBAY (N 79) – T-class Submarine. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
  12. ↑ Don Kindell: NAVAL EVENTS, APRIL-DECEMBER 1942. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
  13. ↑ S.W. Patianin, M.S. Barabanow. Korabli Wtoroj mirowoj wojny: WMS Bałkanskich gosudarstw i stran Wostocznogo Sriediziemnomoria. 2007. s. 14. (ros.)

Bibliografia

  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Ivan Gogin: GLAFKOS submarines (1929-1930). Navypedia. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: RHS Triton (Y 5). uboat.net. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, JANUARY 1941 (Part 1 of 2) Wednesday 1st – Tuesday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, April 1941 (Part 2 of 2) Tuesday 15th – Wednesday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, APRIL-DECEMBER 1942. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
  • Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
  • Geoffrey B. Mason: HMS TORBAY (N 79) – T-class Submarine. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
  • Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
  • Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).
  • S.W. Patianin, M.S. Barabanow. Korabli Wtoroj mirowoj wojny: WMS Bałkanskich gosudarstw i stran Wostocznogo Sriediziemnomoria. „Morskaja Kampania”, 3/ 2007. Moskwa. (ros.). 
  • Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).
Okręty podwodne typu Protefs

Grecja