Tramwaje w Zagrzebiu

tramwaj
Wagon TMK 2200 w Zagrzebiu
Państwo	Chorwacja
Lokalizacja	Zagrzeb
Organizator	Miasto Zabrzeb
Operator	Zagrebački Električni Tramvaj
Liczba linii	19
Lata funkcjonowania	od 1891
Infrastruktura
Rozstaw szyn	1000
Liczba zajezdni	2
Strona internetowa

Tramwaje w Zagrzebiu – system komunikacji tramwajowej działający w Zagrzebiu. Składa się z 15 linii dziennych oraz z 4 linii nocnych. Prześwit toru wynosi 1000 mm. Tramwaje w Zagrzebiu uruchomiono w 1891, początkowo jako konne, które zelektryfikowane zostały w 1910. Przewozy prowadzi przedsiębiorstwo Zagrebački Električni Tramvaj (ZET).

Szybko rozwijający się w XIX wieku Zagrzeb potrzebował dobrej komunikacji miejskiej, ponieważ uruchomione w 1884 omnibusy miały charakter sezonowy i zawoziły turystów wyłącznie z dworca kolejowego do hotelu. W 1885 rozpoczęły się dyskusje na temat uruchomienia tramwaju konnego, a w 1887 przedstawiono projekt, który zakładał poprowadzenie tramwaju konnego od Zagrzebia do Samoboru. Władze miejskie projekt jednak odrzuciły ze względu na brak funduszy^[1].

Ze względu na budowę linii kolejowej w 1889 pomysł budowy tramwajów powrócił. 7 marca 1891 podpisano umowę zgodnie z którą Gautier miał zbudować linię w ciągu 6 miesięcy. Dopiero 11 maja rozpoczęły się prace budowlane przy linii. Przyczyną opóźnienia były problemy finansowe inwestora. Prace torowe wykonywała firma Gfrörer Muskovics z Budapesztu. Oddanie do eksploatacji pierwszego odcinka linii nastąpiło 5 września 1891 na dwa dni przed zakładanym terminem^[1]. Zagrzeb liczył wówczas 82 tysiące mieszkańców. W tym samym roku do Zagrzebia dotarła pierwsza linia kolejowa^[2]. Uruchomienie komunikacji tramwajowej zbiegło się w czasie z otwarciem wystawy jubileuszowej rolnictwa i leśnictwa^[1]. Pierwszym taborem były wagony konne Weitzer z Grazu. Wagony te były jednokonne, dwuosiowe o rozstawie szyn 760mm^[1].

W 1906 miasto postanowiło przejąć komunikację miejską^[1].

W 1910 Belgowie zbudowali w Zagrzebiu pierwszą elektrownię^[1]. W tym samym roku zelektryfikowano istniejące linie, przekuwając je równocześnie na rozstaw 1000 mm. Wcześniej na terytorium dzisiejszej Chorwacji tramwaje elektryczne jeździły w Rijece, Puli, Opatii (wszystkie te sieci były jednak zelektryfikowane od razu)^[2].

W 1954 w pobliżu cmentarza Mirogoj, na bardzo stromym odcinku (spadek 9%), nastąpił wypadek, w wyniku którego zginęło 19 pasażerów. Odcinek ten zaraz zamknięto. Był to jedyny przypadek zamknięcia odcinka sieci tramwajowej w mieście^[2].

W 1978 wybudowano linię na drugą stronę Sawy do budowanego wówczas osiedla Sopot^[2].

W latach 90. przeprowadzono program modernizacji infrastruktury tramwajowej. W 2000 otwarto dwa nowe odcinki Jarun – Prečko i Dubrava – Dubec^[2].

• 1 – Zapadni kolodvor – Plac bana Josipa Jelačića – Borongaj
• 2 – Črnomerec – Jukićeva, Glavni kolodvor, Autobusni kolodvor, Žitnjak – Savišće
• 3 – Ljubljanica – Ulica grada Vukovara – Savišće
• 4 – Savski most – Glavni kolodvor – Dubec
• 5 – Prečko – Ulica grada Vukovara, Autobusni kolodvor – Dubrava
• 6 – Črnomerec – Plac bana J. Jelačića, Glavni kolodvor – Sopot
• 7 – Savski most – Velesajam, Autobusni kolodvor – Dubec
• 8 – Mihaljevac – Draškovićeva, Autobusni kolodvor – Zapruđe
• 9 – Ljubljanica – Glavni kolodvor – Borongaj
• 11 – Črnomerec – Plac bana Josipa Jelačića – Dubec

  

• 12 – Ljubljanica – Plac bana Josipa Jelačića – Dubrava
• 13 – Žitnjak – Ulica grada Vukovara, Savska, Plac bana J. Jelačića, Glavni kolodvor, Trg žrtava fašizma – Plac Kvaternikov
• 14 – Mihaljevac – Plac bana J. Jelačića, Savska, Velesajam – Zapruđe
• 15 – Mihaljevac – Gračansko Dolje
• 17 – Prečko – Horvaćanska, Savska, Plac bana J. Jelačića, Plac žrtava fašizma, Zvonimirova – Borongaj

• 31 – Zapadni kolodvor – Plac bana J. Jelačića – Glavni kolodvor, Autobusni kolodvor, Avenija Dubrovnik – Savski most
• 32 – Prečko – Plac bana J. Jelačića, Plac hrvatskih velikana – Borongaj
• 33 – Dolje – Draškovićeva, Glavni kolodvor, Savska cesta, Ulica grada Vukovara – Savišće
• 34 – Ljubljanica – Plac bana J. Jelačića, Glavni kolodvor, Draškovićeva – Dubec

Flota tramwajowa w Zagrzebiu ulega szybkiej poprawie. Jeszcze na początku XXI wieku znaczną część taboru stanowiły produkowane od lat 50. dwuosiowe tramwaje z zakładów Ðuro Ðakovic, czechosłowackie Tatry T4 i KT4 z lat 70 i 80. oraz niemieckie GT6. W 2005 rozpoczęto eksploatacje nowych niskopodłogowych wagonów TMK2200, do maja 2009 dostarczono 140 tych 5 członowych 32 metrowych pojazdów. Dodatkowo zakupiono 2 trójczłonowe pojazdy TMK2300^[2].

Na początku 2023 roku Zagrzeb zakupił 11 używanych tramwajów GT6M z Augsburga. Pierwszy z zakupionych tramwajów dotarł do miasta w grudniu.

W czerwcu 2023 miasto podpisało umowę z chorwacką firmą Končar (dostawcą tramwajów TMK2200 i TMK2300) na dostawę 20 nowych tramwajów nowej serii TMK2400. Będą to pojazdy bazujące na typie TMK2300, trójczłonowe o długości około 21 metrów. We wrześniu 2024 podpisano umowę na kolejne 20 wozów TMK2400.

Zdjęcie	Typ
	TMK 101
	TMK 201
	TP 591 (doczepa do TMK 101 i 201)
	TP 701 (doczepa do TMK 101 i 201)
	Tatra T4
	Tatra B4
	Tatra KT4
	Düwag GT6
	TMK 2100
	TMK 2200
	TMK 2300

• strona operatora systemu. zet.hr. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-15)].